«Κρίμα στον Άνθρωπο» – Περιδιάβαση στον Άθωνα
Γράφει ο Δημήτριος Λυκούδης, θεολόγος
«Όταν στις 12 του Γενάρη 1822 σκοτώθηκε ο Ηλίας Μαυρομιχάλης, στον Ανεμόμυλο, κοντά στα Στύρα της Ευβοίας, κ΄οι Τούρκοι πήγαν το κεφάλι του στον περίφημον Ομέρμπεη τον Καρυστινό, κοίταξε αυτός καλά το ματοκυλισμένο πρόσωπο του ήρωα, ωραίο και στον ανθό της νειότης, κοίταξε τα μακρυά μαλλιά του, κ΄είπε με λύπη:¨-Κρίμα στον άνθρωπο!¨»[1].
Κρίμα στον άνθρωπο που επισκέφθηκε , έστω και μία φορά το Περιβόλι της Κυρίας Θεοτόκου, τον Αγιώνυμο Άθωνα και δεν κατάφερε να συναντήσει όσα αναζητούσε και αγωνιωδώς εγύρευε.
Μα ακόμη και τότε, η Κυρία Θεοτόκος δεν επέτρεψε να απέλθει ουδείς εκ των αγιασμένων ορίων του ιερού της τόπου, εάν πρωτίστως, δεν εγεύθηκε το ελάχιστον, εκείνο το αρχικά ασήμαντο μα τόσο σημαντικό αργότερα, που θα δυνηθεί ¨άμα τω χρόνω¨ να αλλάξει την ψυχήν του και τον ακαμάτη στα πνευματικά και περιπλανώμενο νου του. Έρχεται ο προσκυνητής και γεύεται, οσφραίνεται την αγιότητα, την κομίζει εις την οικίαν του επιστρέφοντας και Θεός οίδε πότε αυτή θα ευδοκιμήσει και θα αναπληρώσει τα ελλείποντα…
Από τις πρώτες μας επισκέψεις στον Άθωνα, καιρός από τότε, μας δίδαξαν οι Πατέρες και μας εμφύσησαν την αγάπη και την καθημερινή ενασχόληση και μελέτη με ¨Τα Ασκητικά¨ του Αββά Ισαάκ του Σύρου. Όλη η καλογερική σοφία, ολούθε πλημμυρίζει ο νους με αγιορείτικο θυμίαμα και σήμαντρα που αλληλομερίζονται την αθωνική ησυχία και μακαριότητα και ενδομύχως σκέπτομαι: «Κρίμα στον άνθρωπο που δεν κατόρθωσε να συναντήσει τον Κύριο της Δόξης από αυτήν την πρόσκαιρη παραμονή στον κόσμον τούτον…».
«Ο φεύγων την κενήν δόξαν εν γνώσει, ούτος ήσθετο εν τη ψυχή αυτού του μέλλοντος αιώνος. Ο λέγων, ότι καταλέλοιπε τον κόσμον, και μαχόμενος τοις ανθρώποις ένεκεν χρείας τινός, ίνα μη λείψη αυτώ τι της αναπαύσεως αυτού, ούτος τυφλός τελείως εστί. Διότι το μεν σώμα εκουσίως ολόκληρον κατέλιπε, περί ενός δε μέλους αυτού πολεμεί, και μάχεται. Ο φεύγων του παρόντος βίου την ανάπαυσιν, τούτου ο νους κατεσκόπευσε τον μέλλοντα αιώνα»[2]. Να κατασκοπεύεις τον μέλλοντα αιώνα! Τι υψίστη τιμή! Ποίο μεγαλούργημα να αντιπαρατεθεί ενώπιόν σου από του να καταστείς ¨κατασκοπευτής ¨ της αγιότητας από τα παρόντα και προγευόμενος τα μέλλοντα! Οι αγιορείτες, ο μοναχικός κόσμος σε όλα τα πέρατα της Οικουμένης που ανθεί η Ορθοδοξία, κλήρος και ευσεβής λαός, ναι, και όμως , υπάρχουν και σήμερα αγωνιστές χριστιανοί, ¨κατασκοπευτές¨ των αιωνίων και αρρήτων του Χριστού μυστηρίων! Ζει και λαμπρύνεται και σήμερα η αγιότητα γύρω μας και «κρίμα στον άνθρωπο που δεν κατάφερε να αποδράσει…».
Στον Αγιώνυμα και υπέργηρο Άθωνα έχεις πολλές πνευματικές ευκαιρίες να συναντήσεις. Αρχονταρίκια, αποθήκες, κιόσκια, κελλαρίκια, πεζούλια, και αν πεις και για τα παρεκκλήσια…Όλα σε ¨παρασύρουν¨, όλα εδώ μιλούν για τον Ποιητή Θεό, όλα αναφέρονται στον άνθρωπο, όλα καταλογίζονται, «ακόμη και ένα Κύριε ελέησον που θα πεις, και αυτό το προσμετρά ο Θεός» έλεγε χαριτωμένα ο μακαριστός γέροντας Παΐσιος ο Εζνεπίδης. Έπιασα τον εαυτό μου, ουκ ολίγες φορές, ρομαντικό, ονειροθύτη, δακτυλοέψαυα μηχανικά τους κόμπους στο κομποσχοίνι, νωχελικά, ψυχρά, ασυναίσθητα. ¨Κρίμα στον άνθρωπο¨ που δεν έμαθε να προσμένει στην προσευχή, που δεν έκαμνε την προσευχή εργόχειρο της καρδιάς του. ¨Κρίμα στον άνθρωπο¨ που ¨εγκλιματισμένος¨ στο Περιβόλι της Κυρίας Θεοτόκου δεν κατόρθωσε να αποπλέξει τους λογισμούς του από ένα ονειροπόλο ηλιοβασίλεμα, από ένα καλαίσθητο φυσικό αγιορείτικο τοπίο. Και έμεινες εκεί να ονειροπολείς την αγιότητα που ποτέ δε γεύθηκες, εκεί πλέκοντας στα ονειρικά σου ενθυμήματα χρώματα και αγναντέματα, τόσο ειδυλλιακά μα ταυτόχρονα τόσο ξένα και ασύμφορα με τον απώτερο προορισμό σου…
¨Κρίμα στον άνθρωπο¨ γράφω, μα πιότερο, κρίμα στον εαυτό μου πρέπει, που αρκέστηκα στα όμορφα λόγια, περιορίστηκα στα αυτονόητα και απεμπόλησα το ¨υπέρ παν όνομα¨, που λησμόνησα την τάλαινα ψυχή μου να ονειροβατεί στις αγιορείτικες ομορφιές του κήπου Της, που νόθευσα το αγιορείτικο κομποσχοίνι με λίγο θαλασσινή αλμύρα, λίγο βουνό και λίγο λιόγερμα! «Και ηρωτήθη πάλιν, τι εστίν ευχή; Και είπεν: ¨ευκαιρία και σχολή της διανοίας εκ πάντων των ενταύθα, και καρδία επιστρέψασα τελείως την εαυτής όρασιν εις την επιπόθησιν εκείνης της ελπίδος των μελλόντων»[3].
Παραπομπές:
1.Ναθαναήλ Ιωάννου, Ευβοϊκά, ήτοι Ιστορία περιέχουσα τεσσάρων ετών πολέμους της Νήσου Ευβοίας, Από το 1821-1825, Ερμούπολη 1857, σελ. 95, πρβλ., Βλαχογιάννη Ιωάννου, Ιστορική Ανθολογία 1, στο ¨Άπαντα των Νεοελλήνων Κλασσικών¨, Εταιρεία Ελληνικών Εκδόσεων, Αθήνα 1965, σελ. 159.
2.Ισαάκ του Σύρου, Ασκητικά, Λόγος ΚΓ΄, εκδ. Ρηγόπουλου, Θεσ/νίκη 1997, σελ. 91.
3.Αυτόθι, Λόγος ΠΑ΄, σελ. 306.
