Μιά ἐντολή πού ὑπερβαίνει τά μέτρα καί τίς συνήθειες τῶν ἀνθρώπων τῆς ἐποχῆς του δίδει σήμερα ὁ Χριστός μέ τό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα πού ἀκούσαμε. Στήν ἐντολή τοῦ Μωσαϊκοῦ νόμου πού ζητοῦσε ἀπό τούς τηρητές του νά ἀνταποδίδουν τό καλό σέ ὅσους τούς ἔκαναν καλό, ἀλλά ταυτόχρονα ἐπέτρεπε καί τήν ἀνταπόδοση τοῦ κακοῦ, ὁ Χριστός ἀντιπαραθέτει τήν νέα ἐντολή τῆς ἀγάπης, μιᾶς ἀγάπης πού δέν ἐξαρτᾶται ἀπό τά αἰσθήματα καί τή στάση τοῦ ἄλλου ἀπέναντί μας, μιᾶς ἀγάπης πού δέν ἔχει τήν ἀναφορά της στήν ἰδέα τοῦ δικαίου ἤ τοῦ ἀδίκου, ἀλλά ἀναφέρεται ἀπευθείας στόν Θεό, γι’ αὐτό καί παίρνει νέες διαστάσεις καί χαράσσει νέα ὅρια. «Γίνεσθε οὖν οἰκτίρμονες», ζητᾶ ὁ Ἰησοῦς, ὄχι μόνο πρός αὐτούς πού σᾶς φέρονται μέ καλό τρόπο, σ᾽ αὐτούς πού σᾶς ἀγαποῦν ἤ σᾶς εὐεργέτησαν, γιατί αὐτό εἶναι αὐτονόητο, εἶναι ἀπολύτως φυσικό καί δέν ἔχει καμιά ἀξία στά μάτια τοῦ Θεοῦ, γιατί δέν ἀποδεικνύει τίποτε γιά τήν ποιότητα τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου· γιατί δέν ἀπαιτεῖ οὔτε κόπο, οὔτε προσπάθεια, οὔτε καλλιέργεια. Ὁ Χριστός ζητᾶ ἀπό τούς μαθητές τους νά καλύψουν μέ τήν ἀγάπη τους ὅ,τι κακό μπορεῖ νά τούς συμβαίνει, ὅ,τι κακό μπορεῖ νά προέρχεται ἀπό τούς ἄλλους καί νά ἀπευθύνεται σ’ αὐτούς. Τούς ζητᾶ ὄχι μόνο νά τό καλύψουν μέ τήν ἀγάπη τους ἀλλά καί νά τό ἐξαλείψουν καί νά τό νικήσουν, γιατί γνωρίζει ὅτι ἡ ἀγάπη εἶναι κυρίως μία δύναμη ψυχῆς, εἶναι ἡ οὐσία τῆς ὑπάρξεως τοῦ ἀνθρώπου, ἐφόσον ἡ ἀγάπη εἶναι τό θεμέλιο καί ἡ ἀφετηρία τῆς δημιουργίας του.
Γι’ αὐτό καί παρότι ἀκούεται ἀδιανόητο γιά τά ἀνθρώπινα δεδομένα, νά ἀνταποδίδει κανείς ἀγάπη σ’ αὐτόν πού τοῦ ἔκανε κακό, ὁ Χριστός τό ζητᾶ ἀπό ὅλους μας, στηρίζοντας τήν ἐντολή του στόν ἴδιο τόν Θεό. «Γίνεσθε οὖν οἰκτίρμονες καθώς καί ὁ πατήρ ὑμῶν οἰκτίρμων ἐστί».
Ἄν ὁ σκοπός τοῦ ἀνθρώπου στή γῆ εἶναι, ἀδελφοί μου, νά μιμηθεῖ τόν Θεό, ἐφόσον πλάσθηκε «κατ’εἰκόνα καί καθ’ὁμοίωσίν» του, τότε δέν ὑπάρχει καμία ἀμφιβολία ὅτι πρέπει νά τόν μιμηθεῖ καί στήν ἀγάπη καί τήν εὐσπλαγχνία του. Ἤ μᾶλλον πρέπει νά τόν μιμηθεῖ πρωτίστως σ’αὐτές, διότι ὁ ἴδιος ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς ἀγάπης καί τῆς εὐσπλαγχνίας τοῦ Θεοῦ.
Ἄς σκεφτοῦμε, ἀδελφοί μου, ὅτι ὁ Θεός δημιούργησε τόν ἄνθρωπο ἀπό ἀγάπη, γιατί ἤθελε νά ἀπολαμβάνει μαζί του ὅλον τόν ὑπέροχο κόσμο πού ἔπλασε γιά χάρη του. Ὁ Θεός συντηρεῖ τόν κόσμο καί τόν ἄνθρωπο ἀπό ἀγάπη καί εὐσπλαγχνία, παρότι ὁ ἄνθρωπος καί ὡς πρόσωπο καί ὡς γένος πολλές φορές παρέβη τίς ἐντολές του, ἀπομακρύνθηκε ἀπό τόν Θεό, τόν ἀμφισβήτησε, τόν ἀρνήθηκε, ἁμάρτησε, κυλίσθηκε στόν βοῦρκο τῆς ἀκολασίας.
Ἄν ὁ Θεός φερόταν ὅπως ἐμεῖς, τότε θά εἶχε καταστρέψει τόν κόσμο, θά εἶχε τιμωρήσει τόν ἄνθρωπο, πού τοῦ φέρθηκε τόσο ὑβριστικά καί ἀγνώμονα. Καί ὅμως ὁ Θεός ὄχι μόνο δέν τόν κατέστρεψε, ἀλλά μέσα στό ἄπειρο ἔλεος καί τούς οἰκτιρμούς του προσέφερε γιά τή σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου καί τήν ἀποκατάστασή του στό ὕψος τοῦ οὐρανοῦ, ἀπό τό ὁποῖο ἐξέπεσε, τόν μονογενῆ Υἱό του. Τόν ἔστειλε στή γῆ, τόν ἀνέβασε στόν Σταυρό καί μᾶς ἔδειξε μέ τόν πιό ἐμφαντικό τρόπο ποιός εἶναι ὁ δρόμος πού πρέπει νά ἀκολουθήσουμε, ποιά πρέπει νά εἶναι ἡ στάση μας ἀπέναντι στούς συνανθρώπους μας, ὑπομνηματίζοντας καί μέ τόν τρόπο αὐτό τήν ἐντολή πού μᾶς εἶχε ἤδη δώσει: «Γίνεσθε οὖν οἰκτίρμονες καθώς καί ὁ πατήρ ὑμῶν οἰκτίρμων ἐστί».
Ἀδελφοί μου, ἡ αγάπη δέν εἶναι λόγια, εἶναι πράξεις, δέν εἶναι ἀόριστο συναίσθημα, εἶναι στάση ζωῆς ἀπέναντι στόν ἀδελφό μας, εἶναι ἀγώνας, γιατί δέν εἶναι εὔκολο νά προσφέρεις ἀγάπη, ὅταν δέν γνωρίζεις τόν ἄλλο ἤ ὅταν ὁ ἄλλος σέ ἔχει κάνει νά πονέσεις. Ἡ ἀγάπη καί ἡ εὐσπλαγχνία εἶναι ἀγώνας, γιατί προϋποθέτει ὅτι ἔχεις νικήσει τόν ἐγωισμό καί τόν ἀτομισμό σου· καί ἄν τό ἔχεις καταφέρει αὐτό, τότε προσεγγίζεις τό ἰδανικό σου, προσεγγίζεις τήν ἁγιότητα, προσεγγίζεις τόν Θεό, ὅπως τό ἔκαναν καί οἱ ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας.
Αὐτόν τόν ἀγώνα ἄς ἀποφασίσουμε νά ἀναλάβουμε καί ἐμεῖς, ὥστε νά ἐπιτύχουμε τόν σκοπό τῆς ζωῆς μας καί νά ἀξιωθοῦμε τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ἀμήν.
Μητροπολίτης Βεροίας κ. Παντελεήμων