Επί παραδείγματι θυμώνεις, είσαι γεμάτος μίσος, γεμάτος κακία, έχεις εγωισμό, σου λένε κάτι και θίγεσαι, θέλεις να προβάλλεις τον εαυτό σου, «Εσύ τα επιτυγχάνεις! Εσύ τα ξέρεις όλα! Εσύ τα γνωρίζεις!»… Είσαι νήπιο. Ξεκινάς από εδώ και αγωνίζεσαι. Μα και αν απαλλάχθηκες από αυτά, δεν σημαίνει και ότι ανδρώθηκες. Όχι. Στην αρχή ακόμη βρίσκεσαι. Έχεις να διανύσεις μεγάλο δρόμο ακόμη, πολύ δρόμο. Ίσως να τον τελειώσεις στο τέλος της ζωής σου, αν εργαστείς, αν συνεχίσεις να εργάζεσαι…
Βέβαια αν έχεις πολλή ταπείνωση, εάν γρήγορα ταπεινωθείς, πολύ γρήγορα μπορεί να φτάσεις και ψηλά. Ο ευκολώτερος και γρηγορώτερος δρόμος προς την τελειότητα είναι ο δρόμος της ταπεινώσεως, να ζει κανείς ταπεινά. Αλλά αυτό είναι το δυσκολώτερο. Δεν υπάρχει δυσκολώτερο από το να ταπεινωθεί κανείς.
Κάνοντας εργασία στον εαυτό μας καθαρίζουμε τον εσωτερικό μας άνθρωπο, απαλλασσόμεθα από τον παλαιό άνθρωπο και από την στιγμή που θα απαλλαγούμε από τον παλαιό άνθρωπο, καθαρίζουμε, λεπτύνουμε την συνείδησή μας.
Και, όπως έλεγε ο όσιος Παΐσιος, μπορεί να κάνουμε την συνείδηση να είναι τόσο λεπτή και τόσο ευαίσθητη, όπως οι πνεύμονες. Βλέπετε, αν πάνε σκόνες μέσα στους πνεύμονες, αρχίζουμε και βήχουμε, υποφέρουμε, μας πειράζει. Γιατί έχουν ευαισθησία οι πνεύμονες. Έτσι τόσο λεπτή μπορεί να γίνει η συνείδηση. Όταν φτάσεις, λέγει, σε αυτή την ευαισθησία, τότε θα βλέπεις τα δικά σου σφάλματα μεγάλα, πολύ μεγάλα. Θα τα βλέπεις με ισχυρό τηλεσκόπιο. Οι άλλοι θα σε βλέπουν καλό, άγιο θα σε βλέπουν, ενώ εσύ θα λες ότι είσαι αμαρτωλός, γιατί θα βλέπεις πραγματικά θηρία μέσα σου. Ας μη κάνεις τίποτε. Θα βλέπεις.
Και επειδή έτσι θα βλέπεις τον εαυτό σου, τους άλλους θα τους βλέπεις με μυωπικά γυαλιά. Δεν θα μπορείς να δεις καλά. Και τα μεγάλα των άλλων θα τα βλέπεις μικρά. Αυτό σημαίνει ότι προχώρησες, πρόκοψες. Όταν βλέπεις των άλλων τα μεγάλα πολύ μικρά και τα δικά σου τα βλέπεις μεγάλα, πολύ μεγάλα, τότε προχώρησες, τότε καθάρισες τον εσωτερικό σου άνθρωπο, «λέπτυνες» την συνείδηση.
Όταν λέμε «χάλασε ο κόσμος… δεν πάει καλά ο κόσμος… τα παιδιά μου δεν πάνε καλά… η γυναίκα μου, ο άνδρας μου δεν πάει καλά, όλα δεν πάνε καλά…», εγώ όμως θεωρώ ότι πάω καλά, τότε εγώ δεν πάω καλά! Έχω πολύ χοντρή την συνείδησή μου και δεν με πειράζει. Όχι σκόνες, πέτρες καταβροχθίζω, όγκους καταβροχθίζω και δεν με πειράζει, είμαι ήσυχος. Γιατί, όταν σκληρυνθεί κάτι, σκληρύνεται π.χ. το χέρι σου και αποκτάει κάλους, τότε πιάνεις το μπρίκι ζεστό, ζεματιστό και δεν σε καίει. Ένα λεπτό χεράκι όμως το παραμικρό το πειράζει. Εάν σκληρυνθεί η συνείδηση… Αλλοίμονό μας!
Αλλά η συνείδηση σκληρύνεται, αμβλύνεται ή καθαρίζεται και λεπτύνεται με τον αγώνα που θα κάνουμε στο να εφαρμόσουμε τον νόμο του Θεού. Χρειάζεται δηλαδή πολλή εργασία, για να φτάσουμε στο σημείο να έχουμε μια εκλεπτυσμένη συνείδηση. Δεν μπορούμε έτσι απλά να πούμε, «να, να κάνω αυτό το πράγμα…». Μια γενική εργασία χρειάζεται ο εαυτός μας. Απαιτείται ένας συνεχής αγώνας, συνεχής πόλεμος εναντίον όλων των παθών μας, για να φθάσουμε στην εσωτερική καθαρότητα. Και φυσικά αυτόν, ο οποίος έχει καθαρότητα, αυτόν τον επισκέπτεται το Πνεύμα το Άγιον.
Βέβαια υπάρχουν στιγμές που η αγάπη του Θεού, για να μας δώσει κουράγιο, να μας δώσει θάρρος στον αγώνα, στέλνει το Πνεύμα το Άγιον. Όσοι αγωνίζονται, έστω και αν βρίσκεται κανείς στην νηπιακή ηλικία, έστω και αν βρίσκεται στην αρχή του αγώνα, υπάρχουν στιγμές που, στην ώρα της προσευχής ή όταν προσπαθεί με την καρδιά του να απαλλαγεί από ένα πάθος, τότε νιώθει μια εσωτερική ευχαρίστηση. Όσοι την ένιωσαν ξέρουν. Μια γλυκύτητα εσωτερική νιώθει. Ε, η στιγμή εκείνη είναι μια επίσκεψη του Αγίου Πνεύματος, για να του δώσει κουράγιο, να του δώσει θάρρος να συνεχίσει τον αγώνα, να έχει την δύναμη, για να φτάσει σε κάποιο τέρμα.
Εάν επιθυμούμε λοιπόν να ζήσουμε το Πνεύμα το Άγιον, εάν επιθυμούμε ο Παράκλητος να κατοικήσει σε εμάς, όπως ευχόμαστε «ελθέ και σκήνωσον εν ημίν», πρέπει να προσέξουμε πάρα πολύ την ζωή μας.
Από το βιβλίο: ΟΜΙΛΙΕΣ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ Α’, Ιερόν Ησυχαστήριον “Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος”, Μεταμόρφωσις Χαλκιδικής 2020, σελ. 28 (αποσπάσματα).