Μελινός Εμμανουήλ
Τίς ἐλάχιστες αὐτές ὀφειλετικές σκέψεις τῆς πολλαπλῶς εὐγνωμονούσης… καρδίας, ἐχάραξα γονυκλινῶς ψυχῇ τε καί σώματι, μή δυνάμενος νά μεταβῶ γιά νά συμπροσευχηθῶ στήν μυροβόλο Χίο τήν «προκαθημένη τῆς εὐσεβείας» κατά τόν μακαριστό Ποιμενάρχη της Χρυσόστομον εἰς τόν ὁποῖον καί ἀνήκουν οἱ λέξεις τοῦ τίτλου.
Ὁ ἀλήστου μνήμης Ἀρχιερεύς διαμένων κατά διαστήματα εἰς τήν ἱστορικήν Νέαν Μονήν, ὑπεραγαπῶν αὐτήν, εἶχε διατυπώσει καί ὁμολογήσει τήν πεποίθησή του πρό τεσσαράκοντα περίπου ἐτῶν, λέγων: «Ἡ Γερόντισσα εἶναι ἀπό τώρα μέ τά τσαρούχια στόν Παράδεισο»!
Συχνά ἐκείνη, τότε, τόν ἔβλεπε καί τόν ἄκουγε –ὅπως μοῦ εἶπε ἐπ’ ἐσχάτων ἡ ἰδία, καθήμενον καί μελετοῦντα ὄπισθεν τοῦ Ἁγίου Βήματος τοῦ Καθολικοῦ– νά τήν στηρίζει, ὑψώνων τό χέρι καί λέγοντας –Χρυσόστομος ὤν– τό Χρυσοστομικόν «Ζεῖ Κύριος ὁ Θεός»!
Ἡ σεπτή Καθηγουμένη Μαριάμ, κατά κόσμον Δέσποινα Μανιοῦ, γεννήθηκε τό 1922 στόν Μεσαγρό τῆς Λέσβου, ἕν ἀπό τά ὄμορφα χωριά τοῦ κόλπου τῆς Γέρας πού μνημονεύει ὁ Ἑλύτης στό Ἄξιον Ἐστί, ἀπό τόν Γεώργιο καί τήν Μαγδαληνήν ἡ ὁποία ἠκολούθησε τήν κόρη της καί κοινοβίασε στήν Νέαν Μονήν.
Ἡ Γερόντισσα Μαριάμ τό 1958, μαζί μέ τίς πρῶτες ἐξαδέλφες τήν μετέπειτα Μοναχήν Ματρώνα Χάλακα καί Βενετία Χάλακα ἀπό τό Παλαιοχώρι Λέσβου, τήν Προκοπία-Καλλιόπη Βερβερέλλη ἀπό τήν Μυτιλήνη καί ἄλλα εὔοσμα ἄνθη τῆς εὐλογημένης ἐρήμου –πού δέν εἶναι κατ’ ἀνάγκην τόπος ἀλλά τρόπος ζωῆς– μεταφυτεύθηκε ἀπό τόν Θεῖον Κηπουρόν ἀπό τόν Μεσαγρόν εἰς τόν… Ἀγρόν τῶν πνευματικῶν ἀγωνισμάτων τῆς κατά Χίον Στρατευομένης Ἐκκλησίας• κατ’ ἀρχήν εἰς τήν Μονήν Ἁγίας Σκέπης, κοντά στό Χαλκειός, ὅπου ἐμόνασε μία ἁδρή πνευματική φυσιογνωμία τοῦ περασμένου αἰῶνος, πού ὄργωσε τό γεώργιον τοῦ Θεοῦ στήν γείτονα Λέσβον, ὁ Ἀρχιμανδρίτης Κορνήλιος Μαρμαρινός, Γέροντας μεταξύ ἄλλων τῶν μακαριστῶν Πλωμαριτῶν Μητροπολιτῶν Μηθύμνης Ἰακώβου Μαλλιαροῦ καί Χίου Χρυσοστόμου Γιαλούρη.
Ἐκεῖ ὑπετάγη τό πρῶτον ἡ ἀείμνηστη Γερόντισσα καί ὅταν ἀργότερα ὁ δυναμικός Μητροπολίτης Χίου Παντελεήμων Φωστίνης μετέτρεψε τήν Νέαν Μονήν –τήν Μονή Μετανοίας τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου, ὅπου μάλιστα σώζεται πρακτικό τοῦ ἡγουμενοσυμβουλίου τό ὁποῖον ὑπογράφει «Ὁ Γραμματεύς τῆς Μονῆς Νεκτάριος Κεφαλᾶς»– ἀπό ἀνδρώα σέ γυναικεία λόγῳ λειψανδρίας, τήν ἐτοποθέτησεν ἐκεῖ, μαζί μέ τίς συμπατριώτισσές της Μοναχές Ματρώνα καί Προκοπία, οἱ ὁποῖες προανεφέρθησαν κ.ἄ.. Ἡ Μονή Ἁγίας Σκέπης ἔχει σήμερα πλήρως ἀνασυγκροτηθεῖ, χάρη στήν ἀνύστακτη φροντίδα τοῦ Πνευματικοῦ π. Νεκταρίου Ἐπιτροπάκη.
Ἡ Γερόντισσα Μαριάμ εἶχεν ὡς κύρια στοιχεῖα τήν εὐλογημένην ἁπλότητα, τήν ἀφοπλιστικήν ἁπλοϊκότητα –πού ἴσως σέ κάποιους νά ἐφαίνετο ὑπερβολική, πόσον ὅμως πάντοτε δικαιωνόταν– καί πρό πάντων τήν πλήρη ἐμπιστοσύνη της εἰς τό ἄπειρον ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Ἐφήρμοζεν ἐμπράκτως τήν δυναμική-δυναμιτιστική φράση «…πᾶσαν τήν ζωήν ἡμῶν, Χριστῷ τῷ Θεῷ παραθώμεθα». Φρυκτωρός τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως εἰς τήν περίοπτον ἔπαλξή της, ἔδινε μαρτυρία Χριστοῦ Ἐσταυρωμένου κάθε λεπτό!
Μέ ἀξίωσε ὁ Θεός καί τήν ἐγνώρισα πρό δεκαετιῶν, εὑρισκόμενος εἰς τήν τρυφεράν ἡλικίαν τῶν ἐννέα μόλις ἐτῶν, τότε πού ὅλα ἀποτυπώνονται στό καθαρό μέταλλο τῆς καρδιᾶς. Θυμοῦμαι, παιδάκι καθώς ἤμουν, μπῆκα ἕνα μεσημέρι στό κελλάκι της.
Ἦταν πρόχειρα ξαπλωμένη σ’ ἕνα ντιβανάκι καί στήν ἀγκάλη της εἶχε τόν Ἐσταυρωμένο Κύριο. Πόσο ἐντυπωσιάσθηκα καί διδάχθηκα!.. Τούς πάντας ἐστήριζε μέ τόν βιωματικό λόγο της. Πόσον ὅμως ἐδίδασκε μέ τό ἄφωνο πλήν τόσον εὔγλωττο κήρυγμα τοῦ παραδείγματός της… Ἀρκοῦσε, ὅπως ἀναφέρεται στά συναξάρια τῶν ἁγίων, νά τήν ἀντικρύσεις μόνο, γιά νά διδαχθεῖς!
Τά τελευταῖα ἔτη τῆς ἐπιγείου ζωῆς της –ὅταν τό βάρος τῶν ἐννέα καί πλέον δεκαετιῶν ἦτο δυσβάστακτο στούς ἀποστεωμένους ὤμους της– εἶχε τήν καθημερινήν υἱκή φροντίδα καί ἀγάπη διαφόρων εὐλαβῶν ἀνθρώπων, μέ κεντρικό πρόσωπο τόν Ἀρχιμανδρίτη Διονύσιον Παπανικολάου ἐφημέριο καί Πνευματικό τῆς Νέας Μονῆς.
Ὁ ἐξαίρετος αὐτός κληρικός μέ αὐταπαρνητικήν ἀφοσίωση παιδιοῦ πρός μητέρα, τήν ἀνέψυχε πολυμερῶς τε καί πολυτρόπως –στοιχούμενος τῷ μακαριστῷ Ποιμενάρχῃ του Μητροπολίτῃ Χίου κυρῷ Διονυσίῳ καί τῷ ρέκτῃ νῦν Ἀρχιθύτῃ τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας Μητροπολίτῃ Χίου Ψαρῶν καί Οἰνουσσῶν κυρίῳ Μάρκῳ– ἕως ὅτου τό Σάββατο 18 Ἰανουαρίου 2014 ἡ σεπτή Γερόντισσα πλήρης ἀγωνιστικῶν ἡμερῶν καί προσευχητικῶν νυκτῶν ἔκλεισε τά μάτια τοῦ ἀσθενικοῦ σώματος εἰς τήν γῆν, ἀνοίγοντας διάπλατα τά μάτια τῆς ρωμαλέας ψυχῆς της εἰς τόν Οὐρανόν κι ἐνατενίζουσα πλέον τόν λατρευτόν Νυμφίο της Χριστόν ὁ Ὁποῖος τήν εἶχεν ἀξιώσει παραδεισίων γλυκασμῶν, ἐνῶ ἐκείνη ἀκόμη εὑρίσκετο ἀνάμεσά μας!..
Τί θαυμαστόν, ἐκοιμήθη τήν ἡμέρα Μνήμης τοῦ Καθηγητοῦ τῆς ἐρήμου Ἀντωνίου, τόν ὁποῖον ὑπερηγάπα καί συχνά ἐπεσκέπτετο εἰς τό γραφικό ἐκκλησάκι του, κάτω ἀπό τήν Μονήν! Ὁ Μέγας αὐτός Ὅσιος τήν εἰσόδευσε –μετά τοῦ μακαρίου Ἀγγέλου της– ἀσφαλῶς θριαμβευτικῶς εἰς τήν Ἄνω Ἱερουσαλήμ «ἔνθα ἑορταζόντων ἦχος ὁ ἀκατάπαυστος καί ἡ ἀνέκφραστος ἠδονή τῶν καθορώντων τοῦ Προσώπου τοῦ Κυρίου τό κάλλος τό ἄρρητον»!
Γερόντισσα, ἁγία Καθηγουμένη Μαριάμ, βάζοντας τρεῖς ἐδαφιαῖες μετάνοιες εἰς τό Ἱερό Σκήνωμά σου, κατασπάζομαι τήν εὐλογημένη δεξιά σου καί ἀποθέτω στά κράσπεδα τοῦ τετιμημένου ράσου σου τίς φτωχικές τοῦτες σκέψεις τῆς… καρδίας, τήν ὁποίαν κατακλύζουν αἰσθήματα βαθυτάτου σεβασμοῦ καί παντοειδοῦς εὐγνωμοσύνης.
Εὔχου θεοπειθῶς ὑπέρ πάντων ἡμῶν• Ἀμήν.