Μεγάλης Εβδομάδος Παρηχήσεις και Οξύμωρα
«Μεγάλης Εβδομάδος Παρηχήσεις και Οξύμωρα», γράφει ο Δρ Αντώνιος Χατζόπουλος, Άρχων Ιερομνήμων της Μ.τ.Χ.Ε.
Το Άγιον Πάσχα είναι η πίστη στην Ανάσταση και στη σωτηρία. «Eάν ομολογήσης εν τω ονόματι σου Κύριον Ιησούν, και πιστεύσης εν τη καρδία σου ότι ο Θεός αυτόν ήγειρεν εκ νεκρών, σωθήση» (Ρωμ. 10, 9).
Διαρκής ο αγώνας και οι προθέσεις των ανθρώπων αγαθές, υπάρχουν όμως η διαρκής πτώση και η διαρκής άνοδος: «Στειρωθέντα μου τὸν νοῦν, καρποφόρον ὁ Θεός, ἀνάδειξόν με, γεωργὲ τῶν καλῶν, φυτουργὲ τῶν ἀγαθῶν, τῇ εὐσπλαγχνίᾳ σου», αναφέρει ο μεγάλος Σύρος ποιητής και υμνογράφος Ανδρέας Αρχιεπίσκοπος Κρήτης (660-740), στον Κανόνα που ψάλλεται κατά το Απόδειπνο της Μ. Τρίτης.
Oı άνθρωποι έχουμε την πρόθεση για το καλό, την σωτηρία και το αγαθό, αλλά οι μικρότητες της ανθρώπινης φύσεως και η καθημερινότητα της ζωής και οι μέριμνές της, μας προκαλούν πνευματική στείρωση του νοός. Αλλά ο Θεός των όλων, ο γεωργός των καλών και ο φυτουργός των αγαθών με την ευσπλαχνία του, μας αναδεικνύει καρποφόρους πνευματικά και τίποτα δεν γίνεται δίχως την χάρη του.
Έντεχνες ποιητικές και λογοτεχνικές φόρμες, όπως αυτή του Ανδρέου Κρήτης, αλλά και επαναλαμβανόμενα λογοτεχνικά σχήματα παρηχήσεων των φθόγγων και καταπληκτικών αντιθέσεων και οξύμωρων σχημάτων έχουμε πολύ συχνά στην εκκλησιαστική υμνογραφία της Μ. Εβδομάδος.
Οι υμνογράφοι προσπαθούν να πετύχουν την οικοδομή των πιστών και με την μεγαλειώδη αυτή ποίηση. Την Μ. Τρίτη ο ιερός υμνωδός με την εκπληκτική παρήχηση των γραμμάτων Π και Σ, μας λέει ότι η αμαρτωλός γυναίκα ήταν μεν απελπισμένη (απεγνωσμένη) από τον βίο της, είχε όμως παράλληλα και την επίγνωση (επεγνωσμένη) του τρόπου της σωτηρίας της δίπλα στο Χριστό. Έτσι γίνεται από άσωτη σώφρων και επιπλέον από βεβυθισμένη βρίσκει τον λιμένα της σωτηρίας, τον Χριστό. Στη συνέχεια τον παρακαλεί λέγοντας °μη με την πόρνην απορρίψεις ο τεχθείς εκ παρθένου°, όπου ο υμνωδός εδώ εξυμνεί την υπεροχή και την αξία της παρθενίας σε σχέση με την πορνεία.
Δεινόν η ραθυμία, μεγάλη η μετάνοια αναφέρει άλλο τροπάριο, όπου τονίζεται η αξία της μετανοίας και της ψυχικής εγρήγορσης. Και ενώ προχωρούμε προς την Ανάσταση ο Ιούδας με την «οξύμωρη» πράξη του πωλεί έναντι αργυρίων τον ατίμητον, ο δε σταυρός του Κυρίου, το σύμβολο θανάτου κατ’ άλλους γίνεται για μας η Ζωή και Ανάστασις.
Με την εξαιρετική παρήχηση του λ στις λέξεις λοχεία και λόγχη, η Κασσιανή μοναχή στον Κανόνα της, που ψάλλεται την Μ. Παρασκευή, μας υπενθυμίζει ότι ο ζωοδότης Χριστός υπέφερε στο σταυρό Εξ αλοχεύτου (τόκου) προελθών λογχευθείς την πλευράν ζωοδότα.
Αντιθέσεις κατά την σταύρωση της ανθρωπίνης φύσεως του Χριστού, όπου ακόμη και ο ήλιος, η πηγή της ζωής έχασε το φώς του: ο ήλιος εσκοτίζετο, σύμφωνα με το Ιερό Ευαγγέλιο. Και ενώ στον τάφο υπάρχει θάνατος και λύπη, για τους πιστούς εκεί βρίσκεται η ζωή η εν τάφω κειμένη, ο αθάνατος Λόγος του Θεού. Αλλά ανατέλλει η Ζωή από το σφραγισμένο μνήμα: η ζωή εκ τάφου ανέτειλας Χριστέ ο Θεός.
Την ημέρα της Κυριακής του Αγίου Πάσχα και κάθε Κυριακή του χρόνου, στο διηνεκές, ο ανίκητος φαινομενικά θάνατος, νικάται με την Ανάσταση του Χριστού και όλοι οι πιστοί εν ενί στόματι ψάλλουν το Χριστός Ανέστη, που είναι ο ύμνος των ύμνων, η καταπάτηση του θανάτου από τη μιἀ και το χάρισμα της Ζωής από την άλλη.
Καλό Πάσχα!
Πόλη, Απρίλιος 2022
Πηγή: fosfanariou.gr
