Μία ύπουλη ασθένεια!
Του Αρχιμ. Νεκτάριου Πόκκια
Ζούμε, όπως όλοι λένε, σε μία καταναλωτική εποχή και, παρά την οικονομική κρίση που υφιστάμεθα κυρίως, τα πέντε τελευταία χρόνια, δεν σταματάμε να διασκεδάζουμε, να γλεντάμε και να απολαμβάνουμε τα άφθονα υλικά αγαθά που μας προσφέρει η πλουραλιστική κοινωνία μας, αν και μας είναι περιττά και άχρηστα.
Εν τούτοις διαπιστώνουμε ότι απουσιάζει, πολλές φορές από τους ανθρώπους, η πηγαία χαρά, η εσωτερική ειρήνη και η ηρεμία, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα υπαρξιακό κενό και μία αγχωτική καθημερινή κατάσταση, που κάνει κακό και στο σώμα και στην ψυχή. Σ΄ αυτή την κατάσταση καταλήγει ο άνθρωπος, γιατί διέπεται από μία λέξη που τον ταλαιπωρεί και έχει γίνει μάστιγα για την κοινωνία μας. Αυτή η λέξη ονομάζεται «στενοχώρια» και είναι καθαρά πειρασμική κατάσταση και ύπουλη ασθένεια της ψυχής.
Ετυμολογικά η λέξη αυτή σημαίνει τον στενό χώρο, άρα μας κλείνει το οπτικό πεδίο και μας φέρνει κατήφεια, σύγχυση, αναστάτωση, ταραχή. Ο άνθρωπος που στενοχωριέται είναι σαν να ζει εγκλωβισμένος ανάμεσα σε συμπληγάδες πέτρες.
Γιατί, όμως, υπάρχει η στενοχώρια στον άνθρωπο; Ας δούμε κάποιες αιτίες: Η παθητική στάση απέναντι στις δυσκολίες της ζωής, η οικονομική κατάσταση εάν δεν είναι καλή, η υπερεκτίμηση των υλικών αξιών έναντι των πνευματικών, και άλλα πολλά, δημιουργούν αυτό το νοσογόνο συναίσθημα. Από την άλλη μεριά, κάποιοι άνθρωποι, έχοντας χαμηλή αυτοπεποίθηση και αραιή σχέση με την Εκκλησία, δεν έχουν ισχυρά αντισώματα για να καταπολεμήσουν την στενοχώρια, η οποία φαίνεται πιο έκδηλη σ᾿ αυτούς γιατί αφήνουν απροστάτευτο και ακάλυπτο τον εαυτό τους.
Η στενοχώρεια πολλές φορές μάς αποτελματώνει και μας κάνει δυστυχισμένους. Φαίνεται πως χάνουμε, χωρίς υπερβολή, τον συντονισμό μας. Εάν είμαστε και λίγο ευαίσθητοι, τότε, λόγω ιδιοσυγκρασίας, ανοίγει πιο εύκολα ο δρόμος για να έλθει αυτή η αρρώστια της ψυχής, ξεκινώντας πρώτα από τον κλονισμό του νευρικού μας συστήματος. Φυγαδεύει έτσι την ειρήνη από μέσα μας και γίνεται εχθρός της υγείας μας.
Η ψυχή με την στενοχώρια κλείνεται σε μία στενή φυλακή και απομονώνεται από όλα και από όλους. Γι᾿ αυτό λένε οι Πατέρες ότι είναι πειρασμική κατάσταση και, ως εκ τούτου, αμάρτημα το οποίο αποπροσανατολίζει τον άνθρωπο από την ζωή της ειρήνης, της πίστης και της δύναμης που πρέπει να βιώνει.
Βέβαια, η ζωή μας δεν είναι πάντα ρόδινη. Αναφύονται καθημερινά τόσα προβλήματα και δυσκολίες. Όλα, όμως, τα γεγονότα της ζωής μας είτε μικρά είτε μεγάλα απαιτούν υπομονή και μεγάλη καρδιά για να αντιμετωπισθούν.
Ο Απόστολος Παύλος, που γνωρίζει όσο κανένας άλλος από θλίψεις και στενοχώριες, μάς προτρέπει: «Θλιβόμενοι αλλ΄ ου στενοχωρούμενοι».
Ένα χαριτωμένο γεροντάκι στο Άγιον Όρος έλεγε την εξής ιδιόμορφη πνευματική συνταγή για να μπορούμε να αντιμετωπίζουμε την υπερβολή σε κάθε στενοχώρια και να διατηρούμε «τη μέση οδό», ως διδάσκουν οι Πατέρες της Εκκλησίας μας: «Όταν έχετε στενοχώρια, να πηγαίνετε στη θάλασσα, στο βουνό, να ακούτε μουσική, να περπατάτε στο δάσος, να αλλάζετε παραστάσεις και να βλέπετε αυτά που σας ευχαριστούν. Θέλει κόπο, απαιτεί προσπάθεια. Να ψάλλετε, να προσεύχεσθε και θα δώσει ο Θεός να έλθει η ειρήνη και η εν Χριστώ χαρά στην καρδιά σας».
Ας προσπαθήσουμε, λοιπόν, να διώξουμε τα σύννεφα της στενοχώριας για να επανέλθει και πάλι ο καθαρός αέρας της αισιοδοξίας και της ελπίδας μέσα μας. Άλλωστε, μόνο η Εκκλησία ξέρει να μας τα δίνει αυτά, καί αυθεντικά καί πλουσιοπάροχα.
Η καταπολέμηση της στενοχώριας γίνεται με τα αγιαστικά μυστήρια της Εκκλησίας μας. Η μετάνοια και η εξομολόγηση λυτρώνουν την ψυχή μας από τις ενοχές και μας δίνουν δύναμη να σταθούμε στα πόδια μας, δυνατοί και ακμαίοι. Τελικά, αποδεικνύεται ότι η στενοχώρια είναι ένας λανθασμένος τρόπος αντιμετώπισης των δυσκολιών. Λένε κάποιοι: «Μα αναίσθητος θα είμαι μ΄ όλα αυτά που συμβαίνουν γύρω μας;». Δεν λέμε να είμαστε απαθείς, απλά πρέπει να γνωρίζουμε ότι, αφού η στενοχώρια είναι καρπός της θελήσεως του ανθρώπου, καταπολεμείται και υπερνικάται και πάλι με την θέλησή του.
Το θέλω του χριστιανού σημαίνει απλούστατα ότι μπορώ. Άρα, μπορώ να νικήσω πάντα με την δύναμη και την βοήθεια του Θεού: «Πάντα ισχύω εν τω ενδυναμούντι με Χριστώ».
