Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Χρυσόπουλος
Προ καιρού, σε νεκρώσιμη ακολουθία στο κοιμητήριο της περιοχής που υπηρετώ, εκφωνήθηκαν λόγοι επικήδειοι σε μεταστάντα, στέλεχος κόμματος αριστερής πλεύσης . Σε αποστροφή του λόγου της, μία από τις ομιλήτριες είπε ότι, βρέθηκαν όλοι σε «μία ζεστή εκδήλωση».
Έτσι επέτρεπε το ιδεολογικό της πιστεύω να χαρακτηρίζει τα όσα είχαν προηγηθεί μέσα στον Ιερό Ναό. Είναι σίγουρα άλλη μία ατυχέστατη έκφραση στις τόσες άλλες που συχνά-πυκνά ακούγονται σε ανάλογες περιπτώσεις (‘’σε τιμώρησε ο Θεός με την ασθένειά σου’’, ’’έδειξε υπομονή σαν τον πολύαθλο Ηρακλή’’,’’ πάει στον Αχέροντα’’ κλπ.).
Η οποιασδήποτε μορφής παρέμβαση σίγουρα κρύβει τον κίνδυνο να χαρακτηρισθεί ως οπισθοδρομική, ανεπίτρεπτη και παρέμβαση στην δήθεν ελεύθερη σκέψη του άλλου.
Μπορεί έτσι να ήταν τέτοια, αν δεν αφορούσε συγκεκριμένη στιγμή και χώρο. Θα συνιστούσε λογοκρισία η απαίτηση γνώσης, το τι θα ειπωθούν αλλού και άλλοτε. Εδώ όμως πρόκειται για τόπο λατρείας και διδαχής συγκεκριμένης Εκκλησίας με δόγματα και αρχές που δεν ρυθμίζονται από τα όποια πολιτικά πιστεύω του καθενός.
Για να κηρύξει κάποιος μέσα στον Ιερό Ναό και σε ώρα Θείας Λατρείας ή σε άλλη περίσταση, χρειάζεται η άδεια του τοπικού Επισκόπου, ως εγγύηση περί της παιδείας και του ήθους του Ιεροκήρυκα. Παρόμοια είναι και η περίπτωση των επικηδείων λόγων. Επειδή λέγονται σε ώρα Ακολουθίας και σε Ορθόδοξο Ναό, χρειάζεται επανεξέταση του θέματος και λήψη κάποιων μέτρων που θα καλύπτουν τον Ιερέα και θα διασώζουν την σοβαρότητα του χωρόχρονου.
Πρέπει να γίνεται ,αν είναι εφικτό, έλεγχος των όσων θα ειπωθούν και αν θεωρηθεί δύσκολο ας υπάρξει απαγόρευση εκφώνησης τέτοιων λόγων, που ξεπερνούν το μέτρο έκφρασης και ώρας. Ας δίνεται άδεια και υπό προϋποθέσεις, ώστε σε εξαιρετικές περιπτώσεις να λέγονται με ευπρέπεια και σοβαρότητα εκείνα που πρέπει και όχι αυτά που θέλει κάθε άσχετος και άγευστος περί την πίστη την χριστιανική να πει.
Μην ξεχνάμε και όσα ουκ ολίγα έχουν ακουσθεί, σε λόγους σε εθνικές και άλλες γιορτές μέσα στους Ναούς. Η επικαιρότητα πολλά παραδείγματα φέρνει που πρέπει να γίνουν αφορμές για ουσιαστικές αποφάσεις. Αν θέλουν κάποιοι κάτι να πουν ας το κάνουν πάνω από το μνήμα και πριν την ταφή, ως τελευταίο όντως χαιρετισμό.
Νέα και ξενόφερτη είναι η συνήθεια να αποχαιρετούν παιδιά και εγγόνια τα άμεσα συγγενικά τους πρόσωπα. Μόνο τότε και μ΄αυτόν τον τρόπο κατευοδώνουν τον δικό τους άνθρωπό;
Είναι ανάγκη να λεχθούν όσα αισθάνονται και να κοινοποιήσουν έτσι τον πόνο τους; Είναι περιττό μάλλον, ας ασχοληθούν οι άλλοι που και αντικειμενικοί περισσότερο θα είναι και όχι τόσο φορτισμένοι συναισθηματικά.
Η ατμόσφαιρα πολύ εύκολα βαραίνει ορισμένες φορές εξαιτίας των όσων ακούγονται, ενώ ήταν ήρεμη κατά την διάρκεια της Ακολουθίας. Εκείνη -που έχει τόσα όμορφα νοήματα- δεν συγκινεί, τ΄ανθρώπινα λόγια ναι. Κρίμα…..
Παρόμοιες περιπτώσεις είναι και οι λεγόμενες «πολιτικές κηδείες». Στα προαύλια των κοιμητηριακών Ναών αρκετές φορές στήνεται ένα σκηνικό ξένο και παράδοξο με τον χώρο. Θυμίζουν τα πάντα πολιτική εκδήλωση. ’Όσα λέγονται στις ομιλίες και ακούγονται στα τραγούδια, δεν ταιριάζουν με τον τόπο, και ακουμπούν την βεβήλωση, όταν μάλιστα δίπλα υπάρχουν άλλοι άνθρωποι ξένοι με τα γενόμενα που φέρουν τον πόνο τους και τα προβλήματά τους.
Γι αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να χρησιμοποιούνται αίθουσες δημοτικών πνευματικών κέντρων και να ακολουθεί η ταφή. Είναι σίγουρα χώροι που ταιριάζουν με το περιεχόμενο αυτού του είδους των συναθροίσεων.
Για να μην υπάρξει ισοπέδωση πρέπει να τονιστεί ότι υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες πρέπει να λεχθούν τα της βιωτής του ανθρώπου που αποχωριζόμαστε, έστω πρόσκαιρα. Είναι τα παραδείγματα ηρωισμού και προσφοράς ,όλα προς μίμηση. Ότι γίνει πρέπει να κινείται σε λογικά πλαίσια χρόνου, ύφους και περιεχομένου.
Πρέπει τα αρμόδια εκκλη-σιαστικά όργανα να λάβουν ουσιαστικές αποφάσεις για την καθολική απαγόρευση των επικηδείων λόγων, εκτός αν υπάρχει η κανονική άδεια του τοπικού Επισκόπου. Έτσι θα πάψουμε να ακούμε αντιχριστιανικές ιδέες και αντιλήψεις μέσα στους Ιερούς Ναούς. Η αποδοχή και η τήρηση των αποφάσεων να μην εξαρτάται από τον ζήλο, την αποφασιστικότητα, την υπακοή ή το φιλότιμο του κάθε κληρικού, παντός βαθμού.
Ο Κύριος σίγουρα γνωρίζει πολύ καλά τα πεπραγμένα μας, ο περίγυρος μας λίγο-πολύ επίσης τα ξέρει. Μ΄αυτά και θα κριθούμε. Όταν το καταλάβουμε, τότε δεν θα δίνουμε το παρών απλά και τυπικά σε ζεστές εκδηλώσεις, αλλά θα συμμετέχουμε σε εκκλησιαστική ακολουθία που προσεγγίζει το μυστήριο του θανάτου υμνολογικά-ποιητικά ,πάντα διδακτικά. Θα είναι ,ακόμα και με δάκρυα, συμπροσευχή στον από-χαιρετισμό οικείων μας ή φίλων μας από τα πρόσκαιρα στα αιώνια, από τα φθαρτά στ΄άφθαρτα, από τα επίγεια στα ουράνια.