«Προσέχετε δε εαυτοίς μήποτε βαρηθώσιν υμών αι καρδίαι»
Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού κ. Δανιήλ
Ευρισκόμενοι εντός του πνευματικού σταδίου της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, οφείλουμε να διεγείρουμε πρώτα τους εαυτούς μας σε άσκηση και σε πνευματικό αγώνα και στη συνέχεια να καλέσουμε ως ποιμένες όλους τους πιστούς να εισέλθουν με προθυμία και ένθεο ζήλο στο “στάδιο των αρετών”. Οι σκέψεις μας θα εκτεθούν με βάση το αφυπνιστικό και πάντοτε επίκαιρο σάλπισμα της θεοπνεύστου Γραφής, που μας καλεί σε πνευματική εγρήγορση: “Και τούτο, ειδότες τον καιρόν, ότι ώρα ημάς ήδη εξ ύπνου εγερθήναι” (Προς Ρωμαίους ιγ΄ 11).
Με τους λόγους αυτούς ο λόγος του Θεού μάς καλεί να εγερθούμε και να ανανήψουμε από τον πνευματικό λήθαργο.
Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός καλεί τους μαθητές Του σε εγρήγορση για να μην περιπέσουν σε κατάσταση πνευματικού ύπνου και νεκρώσεως της ψυχής τους με τους λόγους Του: “Προσέχετε δε εαυτοίς μήποτε βαρηθώσιν υμών αι καρδίαι εν κραιπάλη και μέθη και μερίμναις βιοτικαίς, και αιφνίδιος εφ’ υμάς επιστή η ημέρα εκείνη” (Λουκά κα΄ 34). Από τον λόγο αυτό του Κυρίου μας, συνάγεται ότι οι ψυχές μας περιέρχονται σε κατάσταση πνευματικού λήθαργου, αδιαφορίας, αναισθησίας και πνευματικής πορώσεως:
α) Όταν ζούμε σε κραιπάλη και μέθη. Αυτό σημαίνει, ότι η επικίνδυνη αυτή κατάσταση της πνευματικής ναρκώσεως είναι αποτέλεσμα της αχαλίνωτης επιθυμίας προς απόλαυση των ηδονών και των τέρψεων από τα πάθη της αμαρτίας.
β) Από τις βιοτικές μέριμνες. Εντύπωση προκαλεί η επισήμανση αυτή του Κυρίου μας που εξισώνει, ως προς τις συνέπειες στη πνευματική ζωή μας, την απόλαυση των ηδονών από τα πάθη της αμαρτίας με την ζάλη που προκαλούν οι βιοτικές μέριμνες.
Απ’ αυτά γίνεται κατανοητό, ότι το εγερτήριο σάλπισμα της Εκκλησίας αφορά όχι μόνον σ’ αυτές τις ημέρες της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, αλλά σ’ ολόκληρη την ζωή του ανθρώπου, όπως ψάλλεται αυτές τις ημέρες: “Ψυχή μου, ψυχή μου, ανάστα, τι καθεύδεις; Το τέλος εγγίζει, και μέλλεις θορυβείσθαι. Ανάνηψον ούν, ίνα φείσηταί σου Χριστός ο Θεός, ο πανταχού παρών, και τα πάντα πληρών” (Κοντάκιον του Μεγάλου Κανόνος).
Για να ανανήψει πνευματικά ο άνθρωπος και να αποτινάξει την νάρκωση της ψυχής του πρέπει να νεκρώσει την δύναμη της αμαρτίας, με την οποία γεννιέται και την οποία φέρει και θα ενεργεί στη ζωή του μέχρι του θανάτου του, που πρόκειται για την συνέπεια του προπατορικού αμαρτήματος. Αυτή την ισχυρή ροπή, φορά προς την αμαρτία ονομάζει ο απόστολος Παύλος έτερο νόμο (Προς Ρωμαίους ζ΄ 23).
Αυτή φθείρει την ψυχή μας κατά τον θεόπνευστο λόγο του “τα γαρ οψώνια της αμαρτίας θάνατος” (Προς Ρωμαίους στ΄ 23).
Η νέκρωση της αμαρτίας είναι δώρο του Θεού στον άνθρωπο που ενεργείται, αφ’ ενός, από το Άγιο Πνεύμα όταν συμμετέχουμε συνειδητά και ακατάγνωστα στα άγια μυστήρια και, αφ’ ετέρου, συντηρείται με τον προσωπικό πνευματικό αγώνα μας. Αυτές τις αλήθειες τονίζει ο απόστολος Παύλος (Προς Ρωμαίους στ΄ 3-10).
Αυτή η νέκρωση οφείλεται μεν στην σταυρική θυσία και την ένδοξη ανάσταση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού κατά την διδασκαλία του αποστόλου Παύλου.
“Ο Θεός τον εαυτού υιόν πέμψας εν ομοιώματι σαρκός αμαρτίας και περί αμαρτίας, κατέκρινε την αμαρτίαν εν τη σαρκί” (Προς Ρωμαίους η΄ 3).
Βιούται δε, όταν συμμετέχουμε στην ζωή του Κυρίου μας Ιησού Χριστού με τα άγια Μυστήρια. Τότε, η αμαρτία νεκρώνεται και απελευθερωνόμαστε απ’ αυτή. Ο πιστός που ζει εν τόπω και χρόνω, συγχρόνως ζει και εν Χριστώ ενωμένος, δηλαδή, με τον Χριστό και δι’ αυτού με τον Θεό κατά τον αποστολικό λόγο: “Απεθάνετε γαρ, και η ζωή υμών κέκρυπται συν τω Χριστώ εν τω Θεώ” (Προς Κολοσσαείς γ΄ 3).
Η εν Χριστώ ζωή για να συντηρηθεί απαιτεί συνεχή αγώνα για την νέκρωση της αμαρτίας. Γι’ αυτό, ο απόστολος Παύλος υπενθυμίζει και προτρέπει συνεχώς και επιτακτικώς: “Νεκρώσατε ούν τα μέλη υμών τα επί της γης” (Προς Κολοσσαείς γ΄ 5 και Προς Εφεσίους δ΄ 22-24) και “Εκκαθάρατε την παλαιάν ζύμην ”(Προς Κορινθίους ε΄ 7). Επίσης: “Πάντοτε την νέκρωσιν του Κυρίου Ιησού εν τω σώματι περιφέροντες, ίνα και η ζωή του Ιησού εν τω σώματι ημών φανερωθή. αεί γαρ ημείς οι ζώντες εις θάνατον παραδιδόμεθα διά Ιησούν, ίνα και η ζωή του Ιησού φανερωθή εν τη θνητή σαρκί ημών ” (Προς Κορινθίους δ΄ 10-11).
Αυτός είναι ο σκοπός του αγώνος μας κατά την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, η νέκρωση της αμαρτίας. Για να επιτύχουμε αυτό τον σκοπό η αγία Εκκλησία μας θέτει στην διάθεσή μας όλα τα μέσα· την προσευχή, την πνευματική μελέτη και οικοδομή, την νηστεία, την ελεημοσύνη και πλήθος αρετών που καλούμεθα να βιώσουμε με συνείδηση, συνέπεια, κατάνυξη και θερμή πίστη.