Του Αρχιμ. Ιάκωβου Κανάκη, Δρος Θεολογίας,
Πρωτοσύγκελλου της Ι. Μητροπόλεως Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως
Η μόρφωση ήταν πάντοτε μια μεγάλη υπόθεση στον πολιτισμό των λαών. Πολλοί την αναζήτησαν και αρκετοί την απέκτησαν. Όμως, ποια είναι η μόρφωση που προάγει πνευματικά τον άνθρωπο; Αυτή η μόρφωση είναι καρπός της «μεταμόρφωσης». Ο άνθρωπος όταν αναγεννηθεί μπορεί να είναι «χρήσιμος» στο περιβάλλον που ζει. Μπορεί να ζει ευτυχισμένος ο ίδιος και σε κοινωνία αγάπης με τους άλλους ανθρώπους, να είναι δε δημιουργικός. Άνθρωποι σε θέσεις ευθύνης, χωρίς πνευματικότητα, γίνονται επικίνδυνοι και δυστυχώς διαχρονικά αναλαμβάνουν θώκους με τεράστιες απώλειες, ακόμα και σε ανθρώπινες ζωές. Η ηγεσία κάθε μορφής χρειάζεται φωτισμό. Δεν φθάνουν τα πτυχία, οι τίτλοι και οι περγαμηνές, χρειάζεται διαύγεια του νου που προσφέρει η κάθοδος του Αγίου Πνεύματος.
Οι τόσοι πόλεμοι που έχουν αιματοκυλίσει τόσους λαούς και έχουν οδηγήσει στην απόγνωση τόσους αθώους ανθρώπους θα έπρεπε να μας έχουν διδάξει, ότι ο εγωισμός αποτελεί ένα καρκίνωμα στις ανθρώπινες κοινωνίες, ενώ η ταπεινότητα αποτελεί το κλειδί εκείνο με το οποίο ανοίγουν πολλές πόρτες, διέξοδοι δηλαδή σε μεγάλα ζητήματα, διλλήματα, προβλήματα της ζωής. Κάθε επεκτατικός πόλεμος φανερώνει θέληση για απόκτηση του παραπάνω, αυτού που δεν χρειάζεται, αλλά ικανοποιεί μόνο φιλοδοξίες, θελήματα, επιδιώξεις, συμφέροντα.
Το κείμενο δημοσιεύθηκε στην έντυπη εφημερίδα «Κιβωτός της Ορθοδοξίας»
Η μόρφωση έχει αξία όταν συνοδεύεται με την σωφροσύνη και την σύνεση. Χωρίς αυτά οδηγεί στην παραμόρφωση. Και, πράγματι, παραμορφώνεται ο άνθρωπος αν στην ζωή του δεν αγωνίζεται συνεχώς για την εσωτερική του κάθαρση και την βελτίωση, την αναμόρφωση των παθών του. Ο κάθε άνθρωπος χρειάζεται επιμόρφωση. Να μην πιστέψει δηλαδή ότι όλα τα γνωρίζει και όλα τα κατάφερε, αλλά πάντα είναι ανάγκη να παλεύει για το καλύτερο, το υψηλότερο και το υγιές. Μαθητής είναι ο κάθε άνθρωπος διά βίου και είναι τέτοιες οι συνθήκες της ζωής που συνεχώς τον κάνουν όλο και πιο ώριμο, αν διαθέτει πνεύμα μαθητείας. Τον προάγουν. Υπάρχουν για τον καθένα τα περιστατικά εκείνα, τα γεγονότα, που σε κάνουν να βλέπεις διαφορετιά, πιο βαθιά και πιο υψηλά. Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος να σε οδηγήσουν σε απογοήτευση ή ακόμα και σε απόγνωση, αλλά εκεί και πάλι υπάρχει η Χάρις που σε δυναμώνει, σε ενισχύει και τότε αυτά που φαίνονταν αρχικά ακατόρθωτα, γίνονται βατά και διαχειρίσιμα.
Το κείμενο δημοσιεύθηκε στην έντυπη εφημερίδα «Κιβωτός της Ορθοδοξίας»
Υπάρχουν αφηγήσεις ανθρώπων που ομολογούν την ανεπάρκειά τους ως προς τις γνώσεις που έλαβαν στην ζωή τους. Πολλοί ομολογούν ότι οι συνθήκες δεν τους επέτρεψαν να σπουδάσουν. Όμως, παρατηρείς ότι είναι όντως μορφωμένοι, και τότε διαχωρίζεις την έννοια της μόρφωσης από τον καλλιεργημένο, ευαίσθητο, πνευματικό άνθρωπο, τον άνθρωπο που διαθέτει πολιτισμό. Συχνά στο Άγιο Όρος συναντάμε μοναχούς που δεν μπόρεσαν να τελειώσουν ούτε τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού σχολείου, αλλά σου λένε λίγες σκέψεις οι οποίες είναι τόσο φωτισμένες, που γίνονται ικανές να σε αλλάξουν, να σε οδηγήσουν στην θεογνωσία και την ευτυχία. Άλλες φορές, άνθρωποι με πτυχία σου μεταδίδουν τόση «θολή» γνώση, γιατί ο νους και η καρδιά τους δεν είναι καθαρά. Όταν πάλι έχουμε συνδυασμό των δύο, γνώσεων δηλαδή και πνευματικής διαύγειας, τότε έχουμε ενώπιόν μας έναν ιδιαιτέρως χαρισματικό άνθρωπο, που μπορεί να είναι και εν δυνάμει άγιος.
Τα γεγονότα στην Αγία Γη, αλλά και σε τόσα άλλα μέρη που διεξάγονται εχθροπραξίες, μας «μιλούν» και μας διδάσκουν να στραφούμε στην προσπάθεια του αγιασμού. Στην διάθεση για μοίρασμα και συνεργασία, στην απόκτηση της ταπείνωσης και στην απομάκρυνση κάθε είδους αλαζονείας. Σε αυτά συνίσταται η ουσία της ζωής, ο λόγος ύπαρξης στον παρόντα κόσμο.
Το κείμενο δημοσιεύθηκε στην έντυπη εφημερίδα «Κιβωτός της Ορθοδοξίας»