Ο άνθρωπος που περνάει τη ζωή του κατά το αμαρτωλό του θέλημα, που κυριεύεται από φθόνο ή καταγίνεται με τον αφανισμό της ψυχής του ή με κάτι άλλο που τον βλάπτει, αυτός ο άνθρωπος καταδικάζεται από το Θεό. Εάν όμως, ενώ βαδίζει στο δρόμο της αρετής, και ζει κατά το θέλημα του Θεού, μαζί με πολλούς άλλους που κάνουν τον ίδιο αγώνα, συναντήσει κάτι δυσάρεστο και λυπηρό, δεν είναι σωστό να ξεστρατίσει από το δρόμο της αρετής· απεναντίας, πρέπει να δεχθεί το πράγμα με χαρά και χωρίς να το εξετάζει με μεμψιμοιρία, και να ευχαριστήσει το Θεό που του ‘στειλε αυτή τη χάρη.
Να Τον ευχαριστήσει ακόμη που αξιώθηκε να πέσει σε δοκιμασία για την αγάπη Του και να γίνει συμμέτοχος των παθημάτων των Προφητών και των Αποστόλων και των άλλων Αγίων, που υπέμειναν τις θλίψεις χωρίς να ξεστρατίσουν από το δρόμο του Θεού, είτε έρθουν οι πειρασμοί από τους ανθρώπους είτε από τους δαίμονες είτε από το σώμα του. Διότι χωρίς την άδεια και την παραχώρηση του Θεού δεν είναι δυνατό να τον βρει ο πειρασμός, που θα γίνει γι’ αυτόν αφορμή της κατά Θεόν ζωής.
Δεν είναι δυνατό ο Θεός να ενεργήσει διαφορετικά, για να ευεργετήσει αυτόν που θέλει να είναι κοντά του, παρά να επιτρέψει να δοκιμασθεί για την αφοσίωσή του στην αλήθεια του ευαγγελίου. Κι αυτό, επειδή από μόνος του ο άνθρωπος δεν μπορεί να γίνει άξιος της μεγαλοσύνης της αρετής και, για ν’ αποκτήσει τις θείες ευεργεσίες, δεν μπορεί να μπει σε θλίψεις από μόνος του και, ακόμη, να χαρεί γι’ αυτές, χωρίς να έχει το χάρισμα της υπομονής από το Χριστό.
Αυτό το μαρτυρεί και ο άγιος απόστολος Παύλος. Διότι τόσο μεγάλο είναι αυτό το πράγμα, δηλαδή να ετοιμάζεται κάποιος να υποστεί θλίψεις γιατί ελπίζει στο Θεό, ώστε φανερά το ονομάζει χάρισμα· διότι λέγει: «Σε σας δόθηκε το χάρισμα όχι μόνο να πιστεύετε στο Χριστό, αλλά και να υποφέρετε γι’ αυτόν» (Φιλιπ. 1:29). Και, όπως ο άγιος απόστολος Πέτρος έγραψε στην επιστολή του, «όταν υποφέρετε για τη δικαιοσύνη, είστε μακάριοι, διότι έχετε γίνει κοινωνοί των παθημάτων του Χριστού» (Α’ Πέτρ. 3:14).
Λοιπόν, δεν είναι σωστό να χαίρεσαι όταν όλα πάνε καλά, ενώ στις θλίψεις και στις στενοχώριες να κατσουφιάζεις και να σκέφτεσαι (για τις θλίψεις) ότι είναι ξένες προς το δρόμο του Θεού. Διότι από την αρχή του κόσμου και από γενεάς εις γενεάν το δρόμο του Θεού τον βαδίζουν οι άνθρωποι με το σταυρό και το θάνατο. Από πού σου ήρθε όμως να μη θέλεις τις θλίψεις; Να μάθεις λοιπόν, έτσι που σκέφτεσαι, ότι δεν είσαι στο δρόμο του Θεού. Δε θέλεις να περπατήσεις στα ίχνη των αγίων, παρά θέλεις να φτιάξεις άλλο, δικό σου δρόμο, και να βαδίζεις σ’ αυτόν χωρίς να παθαίνεις τίποτε.
Ο δρόμος του Θεού είναι καθημερινός σταυρός. Κανένας δεν ανέβηκε στον ουρανό με άνεση. Ο δρόμος της άνεσης και της καλοπέρασης γνωρίζουμε πού καταλήγει. Ο Θεός όμως ποτέ δε θέλει να μένει χωρίς φροντίδες αυτός που αφιερώθηκε σ’ αυτόν με όλη του την καρδιά· απεναντίας, θέλει να φροντίζει συνεχώς για την αρετή. Αλλά και από τούτο καταλαβαίνουμε ότι ο Θεός τον νοιάζεται, από το ότι του στέλνει συνεχείς θλίψεις.
Όσοι περνούν τη ζωή τους με πειρασμούς, ποτέ η θεία πρόνοια δεν παραχωρεί να πέσουν στα χέρια των δαιμόνων, μάλιστα δε, αν σκύβουν και φιλούν ταπεινά τα πόδια των αδελφών, και σκεπάζουν τα πταίσματά τους και τα κρύβουν σαν να είναι δικά τους. Όποιος θέλει να ζει τη ζωή του χωρίς να φροντίζει για την αρετή, και το κάνει αυτό ενσυνείδητα, και παράλληλα θέλει να βαδίζει στο δρόμο της αρετής, αυτός δεν έχει ιδέα απ’ αυτό το δρόμο.
Οι δίκαιοι, όχι μόνο αγωνίζονται εκουσίως για αγαθά έργα, αλλά και, χωρίς να το θέλουν, βρίσκονται σε μεγάλο αγώνα με τους πειρασμούς, για να δοκιμασθεί η υπομονή τους. Διότι όταν η ψυχή έχει φόβο Θεού, δε φοβάται από τίποτε που βλάπτει το σώμα, επειδή η ελπίδα της είναι στο Θεό και σε τούτη τη ζωή και στη μέλλουσα, που δεν έχει τέλος. Αμήν. (16-8)
Από το βιβλίο: Κωνσταντίνου Καρακόλη, Ανθολόγιο από την ασκητική εμπειρία του Αγίου Ισαάκ του Σύρου. Εκδόσεις «Ορθόδοξος Κυψέλη», σελ. 103.