«Να περνάς τη ζωή σου σαν να᾿ σαι έτοιμος να την αφήσεις!»
Ο λόγος όμως του αγίου συνεχίζει να προκαλεί έκπληξη. Γιατί τι λέει στη συνέχεια; Ότι η μη αποδοχή των δώρων του Θεού – και τι δεν είναι δώρο Θεού σ’ αυτήν τη ζωή; Το μόνο δικό μας είναι… οι αμαρτίες μας και το μηδέν μας! –ταυτίζεται με την ίδια την αμαρτία. Γιατί αμαρτία δεν είναι να ξεφεύγω από κάποιους κανόνες ηθικής – μία επιφανειακή αντίληψη της αμαρτίας – αλλά νααδυνατώ να δω ότι όλες οι διαστάσεις της ζωής έχουν πηγή την αγάπη του Θεού: «είναι δώρα Του».
Γράφει ο π. Γεώργιος Δορμπαράκης
Μία από τις πολλέςγραπτές συμβουλές του αγίου Ιωάννη της Κροστάνδης – του μεγάλου Ρώσου αγίου που επηρέασε εκατομμύρια ανθρώπων ανά τον κόσμο, όπως τον άγιο Σιλουανό τον Αθωνίτη – που λειτουργεί ως κατευθυντήρια γραμμή αγιασμού των ανθρώπων και μάλιστα ενόψει της νέας χρονιάς είναι και το παρακάτω απόσπασμα.
«Να περνάς τη ζωή σου εδώ έτσι, ώστε κάθε στιγμή να είσαι έτοιμος να την αφήσεις. Ποτέ σου να μην επιτρέψεις οι απολαύσεις να σε κάνουν να ξεχάσεις τον εαυτό σου και τον Θεό. Να θυμάσαι πάντα ότι η ζωή σου και η ευτυχία είναι δώρα του Θεού, δώρα που δεν σου αξίζουν. Αμαρτία είναι όταν δεν απολαμβάνουμε σωστά αυτό το δώρο, όπως είναι και αμαρτία να ξεχνάμε ότι όλα όσα έχουμε στη ζωή μας είναι δώρα του Θεού».
Η ετοιμότητα να αφήσει κανείς οποιαδήποτε στιγμή τη ζωή αυτή δεν στηρίζεται προφανώς, κατά τον άγιο, σε ένα καταθλιπτικό βίωμα, αλλά στη βαθιά πίστη στον Χριστό και Θεό μας που προσδιορίζει τα πάντα, τα επίγεια και τα επουράνια ως Κύριος της ζωής και του θανάτου – κέντρο βάρους για τον εν επιγνώσει χριστιανό είναι ο Χριστός και όχι ο κόσμος στον οποίο βρισκόμαστε. Διότι αφενός ο χριστιανός του ύψους αυτού αισθάνεται ως μέλος Χριστού ένα μ’ Εκείνον, αφετέρου «βλέπει» με τους οφθαλμούς της ψυχής ότι «παράγει το σχήμα του κόσμου τούτου» και ο ίδιος «δεν έχει μόνιμη πόλη εδώ, αλλά επιδιώκει τη μέλλουσα». Αυτό μας έφερε η αποκάλυψη του Ιησού Χριστού: να μπορούμε να βλέπουμε τα ουσιώδη της ζωής, τα οποία όμως δεν είναι τα βλεπόμενα υλικά αλλά τα μη βλεπόμενα, κατά Παύλο, η αιώνια χάρη του Θεού. Όπως το λέει και ο άγιος της Κροστάνδης: να ζούμεδιαρκώς τον Θεό και η έγνοια μας είναι «να μη ξεχάσουμετον εαυτό μας και τον Θεό».
Μη νομίσει όμως κανείς ότι ο άγιος περιφρονούσε τα αγαθά της εδώ ζωής. Μπορεί όλος ο προσανατολισμός του να ήταν στον Χριστό και στο «άνω φρονείν», μα ακριβώς γι’ αυτό είχε τον φωτισμό να βλέπει την παρουσία του Θεού σε κάθετι από τη Δημιουργία, συνεπώς να το εκλαμβάνει και να το απολαμβάνει ως δωρεά Εκείνου. «Να θυμάσαι πάντα ότι η ζωή σου και η ευτυχία είναι δώρα του Θεού». Κι αυτό τι σημαίνει; Ότι τα αγαθά της ζωής αυτής που τα θεωρούσε δώρα Θεού τον οδηγούσαν αφενός να δοξολογεί τον Δωρεοδότη, αφετέρου να θέλει να τα αντιπροσφέρει στον κάθε συνάνθρωπό του.
Η ίδια η ζωή του, απαρχής μέχρι τέλους, αποτελεί έναν υπομνηματισμό αυτής της πραγματικότητας: «άπειρα» χρήματα και δωρεές ανθρώπων περνούσαν από τα χέρια του. Για να γίνουν όμως καλύμματα αγάπης για κάθε πονεμένο και αναγκεμένο, όπως και δοξολογικές κραυγές όχι μόνο από τον ίδιο, αλλά και από τους ανθρώπους που δέχονταν τις προσφορές. Και το ακόμη σημαντικότερο: οι δωρεές αυτές του Θεού τον οδηγούσαν σε βάθος ταπείνωσης, γιατί έβλεπε ότι ο Θεός προσφέρει χωρίς εμείς να είμαστε άξιοι της προσφοράς Του. «Δώρα που δεν σου αξίζουν». Δεν βρισκόμαστε εδώ στο όριο της αληθινής ταπείνωσης; Να γεύεσαι τις δωρεές του Θεού και όχι μόνο να μην υπερηφανεύεσαι, αλλά να οδηγείσαι σε μεγαλύτερη αίσθηση αναξιότητας! (άγιος Ιωάννης της Κλίμακος).
Ο λόγος όμως του αγίου συνεχίζει να προκαλεί έκπληξη. Γιατί τι λέει στη συνέχεια; Ότι η μη αποδοχή των δώρων του Θεού – και τι δεν είναι δώρο Θεού σ’ αυτήν τη ζωή; Το μόνο δικό μας είναι… οι αμαρτίες μας και το μηδέν μας! –ταυτίζεται με την ίδια την αμαρτία. Γιατί αμαρτία δεν είναι να ξεφεύγω από κάποιους κανόνες ηθικής – μία επιφανειακή αντίληψη της αμαρτίας – αλλά νααδυνατώ να δω ότι όλες οι διαστάσεις της ζωής έχουν πηγή την αγάπη του Θεού: «είναι δώρα Του». Και περαιτέρω: να μην μπορώ να απολαύσω τη ζωή ως δώρο του Πατέρα. Ο Θεός δηλαδή δεν επέτρεψε να βρεθούμε στον κόσμο για να ταλαιπωρούμαστε – αυτό είναι δικό μας «κατόρθωμα» λόγω της θεοποίησης του εγώ μας – αλλά για να χαιρόμαστε και να απολαμβάνουμε τη ζωή μας. Και την απολαμβάνουμε όταν την βλέπουμε σε σχέση και υπακοή προς τον Δημιουργό μας, ζώντας δοξολογικά και ευχαριστιακά απέναντί Του.
Για τον άγιο Ιωάννη με άλλα λόγια το «Δόξα Σοι ο Θεός» αποτελεί την επωδό για κάθε διάσταση της ζωής ενός πιστού, ακόμη και για τα πάθη και τις δοκιμασίες του. «Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν». Και συμπληρώνει: «Γιατί να κοιτάζουμε το μέλλον; «Αρκετόν τη ημέρα η κακία αυτής». Ας παραδοθούμε σαν παιδιά στον Ουράνιο Πατέρα μας. «Ο Θεός δεν θα μας αφήσει να δοκιμαστούμε παραπάνω από όσο μπορούμε».
