Dogma

Ο Χριστός επιλέγει τον Σταυρό

Γράφει ο π. Δημήτριος Μπόκος

Μετά την τριπλή σταυροειδή σφράγιση του αμνού, της μερίδας δηλαδή του Χριστού που φέρει τα γράμματα ΙΣ ΧΡ ΝΙ ΚΑ (βλ. και ΛΥΧΝΙΑ ΝΙΚΟΠΟΛΕΩΣ, αρ. φ. 446, Σεπτ. 2020),ο ιερεύς κόπτει με την αγία λόγχη τον αμνό από το πρόσφορο, σταυροειδώς και πάλι, απαγγέλλοντας τα λόγια του προφήτη Ησαΐα που αναφέρονται στον σταυρικό θάνατο του Χριστού.

Χαράσσοντας το δεξιό μέρος του αμνού (αριστερά όπως βλέπει ο λειτουργός), λέγει: «Ως πρόβατον επί σφαγήν ήχθη»,ενώ στο αριστερό (δεξιά του βλέποντος) λέγει:«Και ως αμνός άμωμος εναντίον του κείροντος αυτόν άφωνος, ούτως ουκ ανοίγει το στόμα αυτού»(Ησ. 53, 7).

Την προφητεία αυτή του Ησαΐα αναγίνωσκε καθ’ οδόν, χωρίς όμως και να την κατανοεί, ο αξιωματούχος της βασίλισσας Κανδάκης των Αιθιόπων, πορευόμενος την οδό προς Γάζα, επιστρέφοντας από προσκύνημά του στην Ιερουσαλήμ. Ο Θεός απέστειλε τον απόστολο Φίλιππο για να τον διδάξει. Στην ερώτηση του αξιωματούχου: «Περί τίνος ο προφήτης λέγει τούτο;», ο Φίλιππος τού αποκάλυψε ευθέως τον Χριστό (Πραξ. 8, 26-40).

Τα λόγια της προφητείας παραπέμπουν άμεσα στο πάθος του Χριστού επί του Σταυρού. Περιγράφουν τοντρόπο της σταυρικής θυσίας. Ο Χριστός θέλησε να γίνει ο ίδιος πρόβατο σφαγής, «επειδή πάντες ως πρόβατα επλανήθημεν». Προσφέρθηκε για τη θυσία αυτή χωρίς διαμαρτυρία, οικειοθελώς. Δεν ήταν κάτι που του επιβλήθηκε χωρίς να το θέλει. Το να θυσιασθεί υπέρ των ανθρώπων ήταν το προαιώνιο σχέδιό του.Ήλθεν εις τον κόσμον αμαρτωλούς σώσαι». Φανερώθηκε ανάμεσά μας,«ίνα τας αμαρτίας ημών άρη», όντας ο ίδιος αναμάρτητος. Γι’ αυτό και ακολουθεί τους θύτες του σιωπηλός, χωρίς αντίσταση. Όπως ο αμνός που στέκεται άφωνος μπρος στον ποιμένα που τον κουρεύει.

Ο Σταυρός δηλαδή δεν ήταν τιμωρία για δικές του αμαρτίες, όπως νόμισαν οι Εβραίοι. «Ελογισάμεθα αυτόν είναι εν πόνω και εν πληγή … και εν κακώσει»,θεωρώντας τα αυτά ως τιμωρία του από τον Θεό. Ο σταυρωμένος Χριστός υπήρξε πάντοτε σκάνδαλο για τους Ιουδαίους.Το να βλέπουν τον απεσταλμένο από τον Θεό Μεσσία τους, τον αναμενόμενο ένδοξο βασιλέα, σωτήρα και ελευθερωτή τους, να πάσχειγια δικές του (όπως νόμιζαν) αμαρτίες, να σταυρώνεται ως έσχατος κακούργος, να λογίζεται «μετά ανόμων», να καταντάει σε έσχατη αδυναμία, να μην ανταποκρίνεται στην πρόκλησή τους να κατεβεί απ’ τον Σταυρό, όλα όσα συνέθεταν το μυστήριο του Σταυρού, ήταν ανυπέρβλητο και ακατανόητο σκάνδαλο για τους Εβραίους. Και επαρκήςαιτία να τον απορρίψουν, να τον αρνηθούν.

Δεν μπορούσαν να διανοηθούν ότι είναι δυνατόν να υποφέρει κάποιος χωρίς να έχει αμαρτήσει. Ή να πάσχει υπέρ των άλλων. Κάτι παρόμοιο ήταν όντως αδιανόητο για τους προ Χριστού ανθρώπους, όπως φαίνεται καθαρά στον διάλογο του Ιώβ με τους τρεις φίλους του βασιλείς, που τον επισκέφτηκαν για να τον παρηγορήσουν στη φοβερή δοκιμασία του.

Εκεί οι τρεις επισκέπτες, Ελιφάζ ο Θαιμανίτης, Βαλδάδ ο Σαυχίτης και Σωφάρ ο Μιναίος, διατυπώνουν την κρατούσα άποψη, ότι ο Ιώβ τιμωρείται από τον Θεό για τις αμαρτίες του. «Τίς καθαρός ων απώλετοή πότε αληθινοίολόρριζοιαπώλοντο;».Δεν ήταν δυνατόν, άνθρωποι καθαροί από αμαρτίες, αληθινά ενάρετοι, να ξεριζωθούν εντελώς και να χαθούν. Θερίζουν οδύνες, μόνο όσοι σπέρνουν τα άτοπα. Αυτοί «από προστάγματος Κυρίου απολούνται, από δε πνεύματος οργής αυτούαφανισθήσονται». Θα χαθούν με το πρόσταγμα του Θεού και θα αφανισθούν από την πνοή της οργής του. Όποιος σπέρνει ανέμους, θερίζει θύελλες, δεν λέμε; «Αν τα παιδιά σου αμάρτησαν», λένε στον Ιώβ, «ο Θεός τα τιμώρησε σύμφωνα με τις ανομίες που διέπραξαν.Και συ να μη λες ότι είσαι καθαρός στα έργα σου και άμεμπτος ενώπιον του Θεού. “Μη γαρ λέγε ότι καθαρός ειμι τοις έργοις καιάμεμπτος εναντίον αυτού”. Είναι μεγάλη η κακία σου και οι αμαρτίες σου αναρίθμητες. “Άξια σοι απέβη από Κυρίου ων ημάρτηκας”. Έπαθες από τον Κύριο ανάλογα με όσα αμάρτησες».

Ο Ιώβ αντέτεινε ότι, ναι μεν, πράγματι, κανένας θνητός δεν είναι αναμάρτητος μπρος στον Θεό, ακόμα και μια μόνο μέρα να ζήσει πάνω στη γη. «Πώς γαρ έσται δίκαιος βροτός παράΚυρίω;» Αλλά η συνείδησή του δεν τον ελέγχει για κάποια ουσιαστική ασέβεια απέναντι στον Θεό. Αντιθέτως μάλιστα, αισθάνεται ότι θα κριθεί σύντομα από τον Θεό και θα δικαιωθεί. «Οίδα εγὼότι δίκαιος αναφανούμαι»(Ιώβ 4, 7-9. 8, 4. 9, 2. 9, 21. 11, 6. 13, 18. 14, 5. 22, 5).·

Γαλουχημένοι με τη νοοτροπία των τριών «παρηγορητών» του Ιώβ οι Εβραίοι, δεν μπορούσαν να διανοηθούν ότι είναι δυνατόν να τιμωρείται κάποιος χωρίς να φταίει. Και πολύ περισσότερο ναυποφέρει χάριν άλλου.

Και όμως, «αυτός (ο Χριστός) ετραυματίσθη διά τας αμαρτίας ημών». Υποβλήθηκε σε αφάνταστη ταλαιπωρία «διά τας ανομίας ημών». Εμείς αμαρτήσαμε, αλλά αντί για μας έπαθε ο Χριστός. «Αμαρτίας πολλών ανήνεγκε και διά τας αμαρτίας αυτών παρεδόθη».«Από των ανομιών του λαού», ένεκα των αμαρτιών του ανθρώπινου γένους, οδηγήθηκε στον θάνατο. «Κύριος παρέδωκεν αυτόν»λόγω τωναμαρτιών μας.Με τις δικές του πληγές, «τω μώλωπι αυτού,ημείς ιάθημεν»(Ησ. κεφ. 53).

Αποδεχόμενοι τον Σταυρό του Χριστού, προσκυνώντας το πάθος του, μιμούμενοι με την τήρηση των εντολών του τη σταυρική επίγεια πορεία του, οικειωνόμαστε προσωπικά τη σωτηρία που ετοίμασε, μέσα στην άπειρη αγάπη του, για μας ο Θεός.