Ο ιερέας-πνευματικός
Του Αρχιμ. Ιακώβου Κανάκη στην «Κιβωτό της Ορθοδοξίας»
Ο άνθρωπος διαχρονικά χρειάζεται βοήθεια στην ζωή του. Η βοήθεια αυτή συνίσταται σε όλες τις εκφάνσεις και πτυχές του παρόντος βίου. Και στις χαρές και κυρίως στις λύπες χρειάζεται ο άνθρωπος πρόσωπα για να τον στηρίζουν, να εύχονται για αυτόν, να βρίσκονται ουσιαστικά δίπλα του. Ανάμεσα σε συγγενείς, γνωστούς και φίλους που μπορούν να το κάνουν αυτό, ένας ιερέας- πνευματικός μπορεί να προσφέρει πολύτιμη βοήθεια.
Αρχικά, ο πνευματικός μπορεί να βοηθήσει στην κατανόηση της σχέσης μας με τον Θεό, να αναπτύξει την πίστη μας, με το παράδειγμά του και τον λόγο του και ακόμα να βοηθήσει στο να εμβαθύνουμε στη πνευματική μας ζωή. Όλα αυτά θα τα κάνει με την γνώση και την εμπειρία του, μέσω των δικών του βιωμάτων και με βάση την διδασκαλία των αγίων, την γραπτή παράδοση της Εκκλησίας μας.
Αφού κάθε άνθρωπος περνάει δύσκολες στιγμές και σε αυτές είναι απαραίτητο να βρεθεί ο πνευματικός του δίπλα του και να τον στηρίξει, το θέμα του πνευματικού για τον καθένα είναι μια σημαντική υπόθεση. Η θλίψη, η ασθένεια, το πένθος αποτελούν ιδιαιτέρως δύσκολες καταστάσεις, τις οποίες ο άνθρωπος καλείται να διαχειριστεί με την βοήθειά του. Σε αυτές και παρόμοιες περιπτώσεις, ο πνευματικός προσφέρει ενδυνάμωση, εμψύχωση και παρηγορία. Η προσευχή του και η συμβουλή του αποτελούν σημαντική βοήθεια στον πονεμένο και δυσκολεμένο άνθρωπο. Το ίδιο συμβαίνει και με το άγχος, ιδιαίτερα στην εποχή μας, το οποίο έχει κατακλείσει τις ψυχές των ανθρώπων και πραγματικά του δυσκολεύουν την καθημερινότητα. Ο πνευματικός, αν και κατά βάση έχει σκοπό να δείχνει τον δρόμο προς τον Θεό και να βοηθάει στην κάθαρση και σωτηρία του ανθρώπου, παράλληλα, βοηθά και στην διαχείριση των συναισθηματικών, ψυχικών και άλλων αδυναμιών, προκλήσεων και δύσκολων αποφάσεων, αφού βλέπει τον άνθρωπο συνολικά. Ο πνευματικός, από την «τρικυμία» των προβλημάτων από τα οποία ο άνθρωπος αισθάνεται ότι θα καταποντιστεί, οδηγεί με την συνέργεια και προσπάθεια του ανθρώπου στην γαλήνη. Όλα βέβαια αυτά συντελούνται με τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος.
Μέσω του μυστηρίου της εξομολόγησης, του «μυστηρίου της μετανοίας», μπορεί ο άνθρωπος να απελευθερωθεί από το βάρος των λαθών του και των επιπτώσεων αυτών και να λάβει την συγχώρεση από τον Θεό, η οποία τον λυτρώνει και τον ελευθερώνει, τον ισορροπεί. Η Εξομολόγηση, όταν γίνεται συνειδητά και με πραγματικό αίσθημα μετανοίας, βοηθά πράγματι στην ουσιαστική ενδοσκόπηση και τελικά στην βελτίωση του όλου έσω ανθρώπου. Ο άνθρωπος σαφώς γίνεται καλύτερος, φωτίζεται, αλλάζει, γίνεται χαρούμενος και αισιόδοξος.
Ο πνευματικός μπορεί και προσφέρει σοφία από την σοφία του όπως και καθοδήγηση στου ανθρώπους προκειμένου να δουν όχι ένα ζήτημα διαφορετικά, αλλά όλη τους την ζωή. Βοηθάει τον άνθρωπο να «φωτιστεί» και να πάρει ορθές αποφάσεις για σημαντικές υποθέσεις της ζωής του. Ο πνευματικός συμβουλεύει και καθοδηγεί με βάση την πείρα των Αγίων της Εκκλησίας και βοηθά τον άνθρωπο στο να μπορεί να αγωνίζεται πνευματικά στην καθημερινότητά του.
Το σημαντικότερο έργο του πνευματικού πατέρα είναι η προσευχή του. Μέσω της προσευχής βοηθάει τους πιστούς. Προτρέπει και αυτούς να προσεύχονται, διότι ο άνθρωπος που προσεύχεται γίνεται «καλός αγωγός» του θελήματος του Θεού. Κορυφαία στιγμή είναι η μνημόνευση των ανθρώπων στο Ιερό Θυσιαστήριο. Τον κάθε άνθρωπο προσπαθεί να καθοδηγεί με φωτισμό και αγάπη, αλλά και με δικαιοσύνη. Πολλές φορές εξηγεί την αξία και την σημασία των Μυστηρίων, των Ιερών Κειμένων και της λατρευτικής ζωής, και μέσω αυτών διδάσκει τον άνθρωπο, ότι μπορεί να συναντά τον Θεό. Ο πνευματικός προετοιμάζει τον άνθρωπο στην ορθή και ουσιαστική σχέση με τα Μυστήρια της Εκκλησίας. Βοηθάει στην προετοιμασία της μετοχής στα Μυστήρια αυτά, τις «θύρες της θείας χάριτος». Για σημαντικές στιγμές, όπως η Βάπτιση, ο γάμος, η εξομολόγηση και κυρίως η Θεία Ευχαριστία, βοηθά τους πιστούς να μετέχουν συνειδητά και ουσιαστικά.
Ο ρόλος του πνευματικού, όπως γίνεται κατανοητό, δεν είναι απλώς να δίνει κάποιες εντολές ή να απαντά σε κάποιες ερωτήσεις. Συνοδεύει τον κάθε πιστό σε ένα πνευματικό ταξίδι, με σεβασμό και κατανόηση στις ανάγκες ενός εκάστου. Ο άνθρωπος που για διαφόρους λόγους έμαθε να μην συμβουλεύεται ποτέ και κανέναν και πιστεύει ότι όλα θα τα κάνει μόνος του και με επιτυχία, χρειάζεται επειγόντως βοήθεια κάποιου πνευματικού πατέρα. Αυτός, θα τον βοηθήσει ουσιαστικά να δει και να ζήσει τα πράγματα αλλιώς. Δεν είναι μια συνεδρία, αλλά είναι μια ιερή επικοινωνία, αφού ο Χριστός βρίσκεται ανάμεσα στον πνευματικό και στον άνθρωπο που θέλησε να αλλάξει, να ζήσει την βασιλεία στον παρόντα κόσμο.
