Ο Κύριλλος και η χαμένη ενότητα της Ορθοδοξίας
Ο Κύριλλος σταδιακά εξελίχτηκε στον απόλυτο σύμμαχο του Πούτιν και αποτέλεσε την αιχμή του δόρατος στην προσπάθεια παρέμβασης της Ρωσίας σε περιοχές όπως τα Βαλκάνια, τη Μέση Ανατολή, την Αφρική. Οι παρεμβάσεις αυτές συνοδεύτηκαν με ευθεία αμφισβήτηση του Οικουμενικού Πατριαρχείου με αφορμή – δήθεν – την αυτοκεφαλία της Ουκρανίας.
Το κείμενο δημοσιεύθηκε στην έντυπη εφημερίδα «Κιβωτός της Ορθοδοξίας», που κυκλοφορεί πανελλαδικά κάθε Πέμπτη.
Για πρώτη φορά επικεφαλής ορθόδοξης Εκκλησίας μπαίνει στο στόχαστρο της Ε.Ε. Ο Πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος, ο οποίος παρέχει πλήρη στήριξη στον Πούτιν για τον πόλεμο στην Ουκρανία, απειλήθηκε με κυρώσεις και δέσμευση στους λογαριασμούς του στο εξωτερικό, αλλά τελικά εξαιρέθηκε μετά από βέτο που άσκησε ο Όυγγρος πρόεδρος κ. Όρμπαν. Αυτό, όμως, δεν τον απαλλάσσει των ευθυνών και του τρόπου που πολιτεύεται το τελευταίο διάστημα.
Η αναφορά στο πρόσωπο του Κύριλλου έρχεται να προστεθεί στις αντιδράσεις και του συνόλου των Εκκλησιών (εκτός Σερβίας, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων) και ειδικά αυτών που θεωρούνταν φιλορωσικές για όλα όσα συμβαίνουν στην Ουκρανία. Στους αντιδρώντες, τελευταία προστέθηκε και η φιλορωσική Εκκλησία του Κιέβου υπό τον Ονούφριο.
Τα διεθνή Μέσα όλο αυτό το διάστημα αφιέρωσαν και αφιερώνουν πολύ χώρο για το βίο και την πολιτεία του Πατριάρχη Μόσχας ο οποίος βήμα – βήμα βρέθηκε κοντά στο Κρεμλίνο και τον Πούτιν με ισχυρά ανταλλάγματα.
Ο Κύριλλος σταδιακά εξελίχτηκε στον απόλυτο σύμμαχο του Πούτιν και αποτέλεσε την αιχμή του δόρατος στην προσπάθεια παρέμβασης της Ρωσίας σε περιοχές όπως τα Βαλκάνια, τη Μέση Ανατολή, την Αφρική. Οι παρεμβάσεις αυτές συνοδεύτηκαν με ευθεία αμφισβήτηση του Οικουμενικού Πατριαρχείου με αφορμή – δήθεν – την αυτοκεφαλία της Ουκρανίας.
Τα διεθνή Μέσα έχουν σταθεί ιδιαίτερα στη «χλιδάτη ζωή» του Κύριλλου, ο οποίος
δηλώνει σε κάθε ευκαιρία ότι «η χώρα, η Ρωσία, έχει μπει σε έναν αγώνα που δεν έχει φυσική, αλλά μεταφυσική σημασία».
Μεταξύ θεολογίας και κοσμικής καθημερινότητας, ο Κύριλλος συνηθίζει να φοράει ρολόι Breguet, αξίας 25.000 ευρώ και απολαμβάνει το ιδιόκτητο ρετιρέ του 12ώροφου εμβληματικού συγκροτήματος κατοικιών «Οίκος του Αναχώματος», στις όχθες του ποταμού Μόσκβα, στο κέντρο της Μόσχας.
Αλλά, και εκτός Ρωσίας, διατηρεί σαλέ στη Ζυρίχη, ενώ κάνει σκι στις Άλπεις. Στην Ελβετία, έχει γραφτεί ότι
διατηρεί υψηλό τραπεζικό λογαριασμό, δεδομένου ότι η προσωπική του περιουσία υπολογίζεται γύρω στα 6 δισ. Δολάρια, που ο ίδιος αρνείται, αλλά οι γνωρίζοντες επιμένουν ότι εν μέρει προερχόταν από τη χορήγηση, εκ μέρους του Πούτιν, του ιδιότυπου προνομίου στη Ρωσική Εκκλησία, να εισάγει αφορολόγητα τσιγάρα και να εισπράττει το 1/10 των κερδών.
Ο Πούτιν έκανε και ένα άλλα σημαντικό δώρο στον Κύριλλο, αφού έδωσε στην Εκκλησία το δικαίωμα να ανακτήσει την προεπαναστατική περιουσία της από το κράτος και χρηματοδότησε ένα πρόγραμμα για την ανέγερση εκατοντάδων νέων εκκλησιών.
Εκτός των χρημάτων, ο Κύριλλος ήταν πάντα εθνικιστής και πίστευε ότι ο ρωσικός ορθόδοξος χριστιανισμός είναι ανώτερος από κάθε άλλη εκδοχή του. Στα μεγαλεπήβολα σχέδιά του εντασσόταν η δική του πρωτοκαθεδρία. Η επέκταση δηλαδή της δικαιοδοσίας της Ρωσικής Εκκλησίας σε μέρη τα οποία ανήκουν πνευματικά και διοικητικά σε άλλα Πατριαρχεία, με απώτερο στόχο τη δημιουργία της λεγόμενης Τρίτης Ρώμης. Βαθιά συντηρητικός, αδυσώπητος εχθρός της γκέι κοινότητας, αρνείται κατηγορηματικά την ηθικοπλαστική επίδραση της απελευθερωτικής θεολογίας στην Καθολική Εκκλησία, ενώ θεωρεί κάθε προσέγγιση της Ορθοδοξίας μαζί της ως εργαστήριο επικατάρατης ένωσης με τον Πάπα, την περιεκτική πλάνη, την αίρεση και τη διαστροφή.
Σε ό,τι αφορά την Ουκρανία, πιστεύει ακράδαντα ότι οι Ουκρανοί ορθόδοξοι, οι οποίοι προσηλυτίστηκαν για πρώτη φορά στον χριστιανισμό από τους Ρώσους, δεν πρέπει ποτέ να ξεφύγουν από τη δικαιοδοσία του Πατριαρχείου της Μόσχας.
Όπως αναφέρεται στο «Πρώτο Θέμα», το καλοκαίρι του 2013 ο Κύριλλος ταξίδεψε από τη Μόσχα στο Κίεβο με ένα θωρακισμένο τρένο, μεταφέροντας έναν σταυρό ύψους τριών μέτρων από ξύλο ελιάς, πάνω στον οποίο μαρτύρησε ο Άγιος Ανδρέας. Συμβολικά, ο συγκεκριμένος σταυρός αποτελεί το έμβλημα του Πολεμικού Ναυτικού της Ρωσίας, το οποίο έχει τον Απόστολο Ανδρέα ως προστάτη του. Ο σταυρός είχε φτάσει από την Πάτρα όπου φυλάσσεται από το 1980 και συμπτωματικά στην ίδια πόλη εδρεύει το Ίδρυμα του Αγίου Ανδρέα, επικεφαλής του οποίου είναι ο Βλαντιμίρ Γιακούνιν, άλλοτε πρόεδρος των Ρωσικών Σιδηροδρόμων που διεκδικούσαν την ΤΡΑΙΝΟΣΕ, και προσωπικός φίλος του Πούτιν. Το ιερό κειμήλιο ταξίδεψε με επινοημένη αφορμή τον εορτασμό της 1.025ης – πιο στρογγυλή ημερομηνία δεν βρήκαν – επετείου από τη βάφτιση των Ρως του Κιέβου το 988 μ.Χ. από τον Βλαδίμηρο Α, Μέγα Πρίγκιπα του Κιέβου και πρώτο χριστιανό ηγεμόνα της Ρωσίας.
Τόπος τελετής είχε οριστεί στην ουκρανική πρωτεύουσα η Λαύρα Κιέβου-Πετσέρσκ, το μοναστήρι στη δεξιά όχθη του ποταμού Δνείπερου, με τους εντυπωσιακούς χρυσούς τρούλους που συνιστά το ιερότερο τοπόσημο της Ρωσικής Ορθοδοξίας. Ηγούμενος του μοναστηριού ήταν ο υποστηριζόμενος από τη Μόσχα μοναχός Πάβελ, τον οποίο ο ουκρανικός Τύπος είχε στην «μπούκα» για την πολυτελή διαβίωσή του, τον στόλο του με τα πανάκριβα αυτοκίνητα, τις πολυέξοδες δεξιώσεις, τις ύποπτες συναναστροφές του με κρατικές επιχειρήσεις.
Αργότερα, όλα αυτά έγιναν αντικείμενο έρευνας για διαφθορά. Τότε, όμως, για τον Πούτιν, που κατέφτασε αεροπορικώς για να προσευχηθεί στο πλευρό του Κύριλλου, αυτές οι κατηγορίες αποτελούσαν απλώς ανούσιες ψιλολεπτομέρειες. Αλλού στόχευε σε εκείνη την επίσκεψη. Το σημαντικότερο ήταν ο λόγος που εκφώνησε επιτόπου ο Ρώσος πρόεδρος. Μίλησε για τη σημασία της «ρωσο-ουκρανικής φιλίας» που είχε επιβιώσει πολλών αιώνων δοκιμασιών και τραγωδιών. «Χτίσαμε και προστατεύσαμε την κοινή μας πατρίδα, τη Μεγάλη Ρωσία, διατηρώντας την πίστη μας, τη μοναδική ιστορική μας εμπειρία και το πεπρωμένο μας. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία». Η τοποθέτησή του απηχούσε το μεγαλείο ενός σύγχρονου τσάρου, του οποίου η αλληλένδετη έως αδιαχώριστη πολιτικο-θρησκευτική εξουσία υπερασπιζόταν τη χαμένη επικράτεια της ΕΣΣΔ και την υπακοή σε αυτήν των πρώην δημοκρατιών της, όπως η Ουκρανία. Με δυο λόγια, διαμήνυε πως αν το σοβιετικό κράτος κατέρρευσε υποχρεώνοντας τη Ρωσία σε μια γεωπολιτική καταστροφή, αυτό δεν σημαίνει ότι αποχαιρετά τις ρίζες της. Διότι, η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι ακόμα εδώ για να δώσει μάχες εναντίον των διεφθαρμένων δυνάμεων της άθεης εκκοσμίκευσης του δυτικού κόσμου. Όπου δυτικός κόσμος, η Ευρωπαϊκή Ενωση, οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ. Εννέα χρόνια αργότερα, εκείνη η προαναγγελθείσα προφητεία του Κύριλλου και του Πούτιν επαληθευόταν με τραγικό τρόπο στα ανεξάρτητα ουκρανικά εδάφη.
Η επίθεση στον Βαρθολομαίο
Το 2019 ο Κύριλλος έκανε το ακραία παράτολμο βήμα να διακόψει την ευχαριστιακή κοινωνία της Ρωσικής Εκκλησίας με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Αιτία ήταν ότι το Φανάρι παραχώρησε ανεξαρτησία στο κύριο σώμα των Ουκρανών ορθοδόξων, χορηγώντας Αυτοκεφαλία στην Εκκλησία της Ουκρανίας, εισακούοντας το αίτημα των πιστών της συγκεκριμένης χώρας να έχουν τη δική τους εκκλησία και «να μην υπάγονται, να μην εξαρτώνται και να μην καταδυναστεύονται από τη Μόσχα». Έξαλλος ο Κύριλλος στο γνωστό τσιφλικάδικο μοτίβο του με παρονομαστή ότι «δεν υπάρχει ανεξάρτητη χώρα με εξαρτημένη Εκκλησία», που προμήνυε όσα πένθιμα και καταστροφικά θα ακολουθούσαν στην Ουκρανία, επιτέθηκε στον Βαρθολομαίο.
Τον κατηγόρησε για «κίνηση διάσπασης της Ορθοδοξίας». Υπαινίχθηκε, ακόμη, χωρίς αποδείξεις, αλλά με την αβάντα του Λαβρόφ, ότι ο Βαρθολομαίος δέχτηκε έξωθεν ισχυρές δυτικές πιέσεις γι’ αυτή την απόφασή του, για την οποία διατηρεί αρμοδίως το προνόμιο να χορηγεί. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως απάντησε στον Κύριλλο τον Οκτώβριο του 2021 κατά τη διάρκεια ομιλίας του στο Αρχιεπισκοπικό Συμβούλιο της Αρχιεπισκοπής Αμερικής στη Νέα Υόρκη: «Θύμωσαν και έκοψαν την κοινωνία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, έβγαλαν το όνομά μου από τα δίπτυχα και δεν με μνημονεύουν… θα έλεγα σκασίλα μου». Ο ίδιος, συμπλήρωσε λέγοντας ότι «εμείς εξακολουθούμε και μνημονεύουμε τον Πατριάρχη Κύριλλο, όπως παλαιότερα».
Η αλήθεια είναι ότι Βαρθολομαίος και Κύριλλος δεν διατηρούσαν καλές σχέσεις στο αξεδιάλυτο κουβάρι που είχε μπλέξει την Οικουμενική Ορθοδοξία με τις ενέργειές του ο δεύτερος. Στο πλαίσιο του νεο-βυζαντινού μεγαλοϊδεατισμού του – αν και στο Βυζάντιο οι ρόλοι Εκκλησίας και Κράτους ήταν πιο διακριτοί – το Πατριαρχείο της Μόσχας επεδίωκε την αντικατάσταση των Ελλήνων επικεφαλής σε μητροπόλεις της Ευρώπης και κομβικών ιερατικών στελεχών στα Πατριαρχεία Αλεξανδρείας και Ιεροσολύμων από Ρώσους. Αποπειράτο να εγκαταστήσει ιδιοτελώς φιλορώσους μητροπολίτες στη Βόρεια και Ανατολική Ελλάδα. Αποσκοπούσε να ελέγξει εργαλειακά υπέρ των ρωσικών σκοπιμοτήτων τις 36 μητροπόλεις των Νέων Χωρών που υπάγονται πνευματικά στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, αλλά διοικητικά στην Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Ελλάδος.
Προσπαθούσε να στείλει ακόμη περισσότερους φιλικά διακείμενους προς τη Μόσχα ρωσόφωνους ή ρωσικής συνείδησης μοναχούς στο Άγιον Όρος, αν όχι να εγκαταστήσει στο Περιβόλι τη Παναγίας ακραίες ρωσικές εθνικιστικές ομάδες με διασυνδέσεις με πολιτικά και επιχειρηματικά πρόσωπα της πατρίδας του. Καθόλου τυχαία, ο Βαρθολομαίος αποφάσισε να μην παραστεί στους πανηγυρικούς εορτασμούς της χιλιετηρίδας του ρωσικού μοναχισμού στη μοναστική πολιτεία της χερσονήσου του Άθω, στα τέλη Μαΐου του 2016, όταν ο Κύριλλος έγινε δεκτός εκεί με κωδωνοκρουσίες και τιμές.
