Ο σφαγιασμός των Νηπίων υπό του Ηρώδου
Του π. Γεωργίου Δορμπαράκη στην ΅Κιβωτό της Ορθοδοξίας»
Η ημέρα μνήμης των σφαγιασθέντων νηπίων από τον Ηρώδη (29 Δεκεμβρίου), αποτελεί εξώφθαλμη αδικία που θέτει έκτοτε ωμά το λεγόμενο πρόβλημα της θεοδικίας. Γιατί βρέφη και νήπια, πριν καν ξεκινήσουν τη ζωή τους, χάθηκαν και μάλιστα τόσο τραγικά; Πού βρίσκεται η δικαιοσύνη του Θεού; Δεν φαίνεται ότι απουσιάζει Εκείνος ή κρύβεται, ενώ προβάλλει κυρίαρχος ο Δαίμονας με τα όργανά του τύπου Ηρώδη; Κι η ανθρώπινη σκέψη ξανοίγεται έτσι διαχρονικά σε παρόμοια κι ίσως σκληρότερα γεγονότα: εξανδραποδισμούς λαών, πείνες, πολέμους, εξαθλίωση ανθρώπων, ανέχεια, ανεργία, φτώχεια. Σε όλα αυτά το καυτό ερώτημα είναι το γιατί και πώς ο Θεός ανέχεται τέτοιες καταστάσεις;
Δύσκολα πράγματα. Η ανθρώπινη λογική αδυνατεί να δώσει πειστική απάντηση – ένα μόνιμο αγκάθι στη σκέψη της. Γι’ αυτό, η θεοδικία, η θεϊκή δικαιοσύνη μέσα σε έναν κόσμο απανθρωπιάς και παραλογισμού, είναι πρόβλημα που απασχόλησε και θα απασχολεί εσαεί τον άνθρωπο. Η πρώτη θεολογική προσέγγιση του θέματος γίνεται στην Παλαιά Διαθήκη, στο βιβλίο του Ιώβ. Πάσχει ο Ιώβ, ο δικαιότερος άνθρωπος της εποχής του, με τρόπο μάλιστα που ακούει κανείς τα πάθη του και κινδυνεύει να κλονιστεί η ισορροπία του: πεθαίνουν τραγικά όλα τα παιδιά του, χάνει την περιουσία του, γεμίζει ο ίδιος από μολυσματικές αρρώστιες μένοντας γι’ αυτό σε ακατοίκητες περιοχές, η γυναίκα του τον κατηγορεί, οι φίλοι του τον αντιμετωπίζουν με σκληρότητα! Το «γιατί παθαίνω όλα αυτά, ενώ είμαι δίκαιος άνθρωπος;» φτάνει και στα δικά του χείλη, σ’ αυτόν που ό,τι του συνέβαινε έλεγε: «Ο Κύριος μου τα έδωσε, ο Κύριος μου τα πήρε. Ας είναι ευλογημένο το όνομά Του».
Η απάντηση έρχεται τελικά από τον ίδιο τον Θεό, ο Οποίος προτρέπει τον Ιώβ, (τον οποίο αποκαθιστά στη συνέχεια), να έχει εμπιστοσύνη στην αγάπη Του, έστω κι αν με τη λογική του δεν βλέπει την αγάπη αυτή πουθενά. Που σημαίνει: το πρόβλημα της θεοδικίας δεν λύνεται με ανθρώπινους συλλογισμούς. «Λύνεται» στο επίπεδο της πίστεως στον Θεό: «εμπιστεύσου την αγάπη μου, έστω κι αν δεν την καταλαβαίνεις!» Αν δεν αναχθούμε σ’ αυτό το επίπεδο, θα προσκρούουμε αδιάκοπα σε αδιέξοδο και στη διαπίστωση του παράλογου της ζωής. Κι αν μεν Παλαιοδιαθηκικά η απάντηση δόθηκε στον Ιώβ με αυτόν τον τρόπο, Καινοδιαθηκικά η πληρότητα της απάντησης έρχεται με την παρουσία του Χριστού. Στο πρόσωπο του ενανθρωπήσαντος Θεού φανερώνεται ότι οι δοκιμασίες στη ζωή, οι θλίψεις και τραγικότητες συνιστούν δρόμο ζωής που αν κανείς τις αντιμετωπίσει με πίστη και υπακοή στον Θεό, οδηγούν στη Βασιλεία Εκείνου. Ο ίδιος ο Ιησούς είναι η απάντηση: η ζωή Του, απαρχής μέχρι τέλους, ήταν ένα Πάθος. Το Πάθος του Χριστού δεν σχετίζεται μόνον με τον Σταυρό, αλλά με όλη τη ζωή Του. Και να που μόλις γεννάται αντιμετωπίζει τον φονικό θυμό του παράφρονα Ηρώδη. Το ίδιο και μετέπειτα. Ο Σταυρός Του είναι η αποκορύφωση του Πάθους Του. Και τι μας δείχνει; Ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος για τη Βασιλεία του Θεού, την Ανάσταση, έξω από το πάθος της ζωής αυτής.
Γιατί; Διότι δυστυχώς ο κόσμος αυτός ξέπεσε λόγω της αμαρτίας του ανθρώπου. Η αμετανόητη ανυπακοή του ανθρώπου απέναντι στον Δημιουργό του έφερε όλα τα δεινά στον κόσμο. Κι έρχεται ο Χριστός ακριβώς γι’ αυτό: να άρει την αμαρτία και τις συνέπειές της, προκειμένου να αποκαταστήσει τον άνθρωπο, δηλαδή να βρει αυτός και πάλι τη χαμένη θέση του στην αγκαλιά του Πατέρα Θεού. Οπότε, στοιχώντας με πίστη ο άνθρωπος στη ζωή του Χριστού, γεύεται τις θλίψεις και τις αδικίες της ζωής αυτής, αλλά με περιεχόμενο αναστάσιμο: γίνονται οι αδικίες σκαλοπάτι ανόδου προς τον Θεό, όπως και ο Σταυρός του Κυρίου έφερε την Ανάσταση. Και το σημαντικότερο; Τις όποιες θλίψεις και τις αδικίες τις υφίσταται ο πιστός μαζί με τον Χριστό, του Οποίου αποτελεί μέλος. Ο απόστολος Παύλος θα εκφράσει την παραδοξότητα αυτή με μία φράση: «Αυτά που τώρα υποφέρουμε δεν ισοσταθμίζουν τη δόξα που μας επιφυλάσσει ο Θεός στο μέλλον» (Ρωμ. 8, 18).
Στη λογική της πίστεως αυτής βρίσκεται και η υμνογραφία της ημέρας. Τα νήπια που σφαγιάστηκαν, ναι μεν έχασαν τη ζωή τους πριν ακόμη την ξεκινήσουν, όμως την βρήκαν ολοκληρωμένη με τη χάρη του Θεού στους «κόλπους του Αβραάμ». Ο Θεός θέλησε, κρίμασιν οις οίδεν Εκείνος, αυτά τα παιδάκια να είναι οι πρώτοι μάρτυρές Του στον κόσμο, η πρώτη προσφορά σ’ Αυτόν, γι’ αυτό και θεωρούνται άγιοι με μεγάλη δύναμη παρρησίας ενώπιόν Του. Είναι κατ’ ακρίβεια «τα πρώτα νεόφυτα στελέχη της Εκκλησίας, που έθρεψαν με το παρθενικό και αγνό αίμα τους το δέντρο αυτής», είναι «η πρώτη μυστική θυσία στον ενανθρωπήσαντα Θεό» και «οι καθαυτό νεομάρτυρές Του» και που «με τον σφαγιασμό τους συμβασιλεύουν πια με τον Χριστό»
Η ανατροπή των ανθρωπίνων δεδομένων και της συμβατικής λογικής δεν έρχεται μόνον με την ενσάρκωση του Θεού, αλλά και με ό,τι συνιστά τον περίγυρό της, και στα χρόνια της επί γης παρουσίας Του και μετέπειτα σε όλους τους αιώνες. Η Εκκλησία με τους αγίους της, με ό,τι υφίσταται στον κόσμο, θα διατρανώνει πάντοτε την άλλη λογική: τα παθήματα του κόσμου τούτου αποκαλύπτουν την οδό που εκβάλλει στη Βασιλεία του Θεού. «Διά πολλών θλίψεων δει υμάς εισελθείν εις την Βασιλείαν των Ουρανών».
Πηγή: Κιβωτός της Ορθοδοξίας
