Οι μάρτυρες των Κυδωνιών της Μικράς Ασίας (1922)

Σμύρνη, 6 Σεπτεμβρίου 1922 «Υποδοχή τούτουρκικού στρατού»:

“Σεπτεμβρίου 6 του 1922. Τα πρώτα τμήματα του τουρκικού στρατού, που έρχονταν απ’ το δρόμο της Σμύρνης για να καταλάβουν το Αιβαλί, φάνηκαν στους λόφους.

Στην είσοδο της πόλης τους περίμενε η εκπληκτική πομπή: ο δεσπότης, ο δήμαρχος, οι προεστοί, οι ιερείς, οι συντεχνίες με τα λάβαρα που ανεμίζονταν στον αέρα. Είχαν βγη να τους υποδεχθούν!

Οἱ Τοῦρκοι στρατιῶτες, κατασκονισμένοι, κατάκοποι, καταματωμένοι, μὲ ἄγρια μάτια, φοβεροί, κοίταζαν κατάπληκτοι τὰ συμβαίνοντα.

Οἱ γυναῖκες τῶν χριστιανῶν εἶχαν κρυφτῆ πίσω ἀπ’ τὰ παντζούρια καὶ ἀπ’ τὶς μισόκλειστες πόρτες τῶν σπιτιῶν τους, τὰ παιδιὰ παίζανε στὰ καλντερίμια νομίζοντας πὼς εἶναι πανηγύρι. Οἱ καρδιὲς τῶν μεγάλων χτυποῦσαν δυνατά.

Μπῆκαν οἱ Τοῦρκοι στὴν πόλη, τὴ ζώσανε γερά. Ὁ Κυδωνιῶν Γρηγόριος πῆγε νὰ ἐπισκεφθῆ τὸν στρατιωτικὸ διοικητή, συνταγματάρχη Ἀχμὲτ Ζακῆ. Ζοῦσε ἀκόμα μὲς στὶς αὐταπάτες.

Ὁ Τοῦρκος μέραρχος φρόντισε νὰ τὸν προσγείωση:

– «Ἀπορῶ καὶ ἐξίσταμαι, τοῦ εἶπε, βλέποντας τὰ κεφάλια σας νὰ εἶναι ἀκόμα πάνω στοὺς ὤμους σας.»

Καὶ τοῦ ἀνακοίνωσε τὴν ἀπόφαση τῆς Μεγάλης Ἐθνοσυνελεύσεως τῆς Ἀγκύρας: νὰ ὑποστοῦν αὐστηρὲς κυρώσεις οἱ χριστιανοὶ τῆς Μικρασίας ποὺ πολέμησαν μὲ τὸν ἑλληνικὸ στρατό. Τὸ ἴδιο βράδυ κηρύχτηκε ὁ στρατιωτικὸς νόμος.

Ὕστερα βγῆκε ἡ φοβερὴ διαταγή: «Νὰ παρουσιασθοῦν ὅλοι οἱ ἄνδρες ἀπὸ 18-45 χρονῶν».

Τοὺς μάζεψαν ἔτσι, ὅλον τὸν ἀνθὸ τοῦ πληθυσμοῦ, χιλιάδες, τοὺς δέσαν,τοὺς μεταφέρανε ἔξω ἀπὸ τὴν πόλη καὶ τοὺς σκότωσαν στὰ μεταλλεῖα τοῦ Φρένελι καὶ στὶς χαράδρες.

Ὁ Κυδωνιῶν Γρηγόριος ἔμεινε στὴν πόλη μὲ τὰ γυναικόπαιδα, ἔκανε ὅ,τι τοῦ περνοῦσε γιὰ τὴ σωτηρία τοῦ ποιμνίου του, διαβήματα,ἐκκλήσεις στοὺς Τούρκους, νομίζοντας πὼς ἀκόμα τὸ κύρος τῆς Ἐκκλησίας, τὰ προνόμια τὰ σουλτανικά, εἶχαν σημασία.

Σὲ λίγες μέρες ἄρχισαν νὰ φτάνουν στὸ λιμάνι βαπόρια μὲ  ἀμερικανικὴ σημαία, νὰ παραλάβουν τὰ γυναικόπαιδα.

Οἱ Τοῦρκοι εἶπαν στὴν ἀρχή: «Ἡ ἄδεια τῆς ἀναχωρήσεως ἰσχύει μόνον γιὰ 24 ὧρες. Ὅσοι δὲν προλάβουν νὰ φύγουν, θὰ μεταφερθοῦν στὸ ἐσωτερικὸ τῆς Ἀνατολῆς!».

Ὁ Δεσπότης πῆγε καὶ βρῆκε τὸν Τοῦρκο φρούραρχο. Εἶχε πάντα τὸ κουράγιο νὰ μιλᾶ αὐστηρά, ἂν καὶ μάντευε τὸ τέλος ποὺ τὸν περίμενε.

Διαμαρτυρήθηκε: πόσοι προλάβαιναν νὰ μπαρκάρουν σὲ 24 ὧρες μὲ τὰ λίγα μέσα ποὺ ὑπῆρχαν;

– «Ἀντιλαμβάνομαι τὰ σχέδιά σας, εἶπε στὸν Σαμπρῆ πασά.  Θέλετε νὰ μᾶς ἐξοντώσετε ὅλους. Ἀλλὰ τί ἔβρεξεν ὁ οὐρανὸς  καὶ δὲν τὸ ἐδέχθη ἡ γῆ;»

Ἐπέστρεψε στὴ Μητρόπολή του κατόδυνος στὴν ψυχή:

–«Φύγετε ὅλοι ἀμέσως! Ὁ σώζων ἑαυτὸν σωθήτω!».

Τοῦ εἶπαν νὰ ἑτοιμασθῆ νὰ φύγη καὶ ἐκεῖνος. Ἀρνήθηκε.

–«Ἐφόσον καὶ ἕνας ἀκόμη ἐκ τῶν πιστῶν τοῦ ποιμνίου μου εὑρίσκεται ἐδῶ, θὰ μείνω καὶ ἐγώ».

Τὴν 30 Σεπτεμβρίου τοῦ 1922 οἱ Τοῦρκοι ὁρίσανε ὡς ἡμέρα ποὺ θὰ ἐπέτρεπαν καὶ στοὺς παπάδες τῶν ἕνδεκα μεγάλων ἐκκλησιῶν τοῦ Ἀϊβαλιοῦ νὰ φύγουν. Ὁ Δεσπότης πάλι εἶπε:

– «Ἐγὼ εἶμαι ὑποχρεωμένος νὰ μείνω.»

Ἐπειδὴ ἔμεναν ἀκόμη χριστιανοὶ στὴν πόλη. Καὶ εἶχε γνωσθῆ ἡ τελευταία ἀγριότητα.

Ὅταν οἱ Τοῦρκοι μάζεψαν τοὺς ἄντρες ἀπὸ 18-45 ἐτῶν καὶ τοὺς σκοτώνανε ἔξω ἀπ’ τὴν πόλη, εἶχαν ἐξαιρέσει ἀπὸ αὐτὴ τὴν ὁμαδικὴ στρατολογία καὶ σφαγὴ τὰ σινάφια: τοὺς ἐπαγγελματίες, τοὺς φουρναραίους, τοὺς χτίστες, τοὺς μαραγκούς.

Ὁ διευθυντὴς τῆς ἀστυνομίας τοὺς κάλεσε ὅλους νὰ παρουσιαστοῦνε. Τοὺς πῆγαν σ’ ἕνα λόφο λεγόμενο «Μπογιὰ» καὶ τοὺς σκότωσαν μὲ τσεκούρια. Ἕνας μόνο γλύτωσε καὶ εἶπε τὸ τί ἔγινε.

Τέλος, πιάσαν τὸν Δεσπότη καὶ τοὺς παπάδες. Ὕστερα ἀπὸ τέσσερεις μέρες φυλακὴ καὶ βασανιστήρια, τοὺς σηκώσανε καὶ τοὺς ὁδήγησαν ἔξω ἀπὸ τὴν πόλη. Τοὺς συνοδεύανε στρατιῶτες καὶ τσέτες ὁπλισμένοι.

Τοὺς γυμνώσανε, τοὺς δέρνανε, τοὺς βιάζανε νὰ περπατοῦν ξυπόλυτοι. […] Σὰν πέρασε λίγη ὥρα, ἀκούσανε πίσω τους ντουφεκιές. Τὸ ἀπόσπασμα ἑνώθηκε μαζί τους ἀργότερα. Ἕνας Τοῦρκος τοῦ ἀποσπάσματος εἶπε:

–«Τὸν Δεσπότη τὸν θάψαμε ζωντανό. Οἱ ντουφεκιὲς ἦταν γιὰ τοὺς ἄλλους.»

Ἀπ’ τὴν Πέργαμο συνεχίσαμε τὴ μαρτυρικὴ πορεία πρὸς τὸ ἐσωτερικὸ τῆς Ἀνατολῆς, μαζὶ μὲ τοὺς παπάδες. Ἔξω ἀπ’
τὴν Πέργαμο σκοτῶσαν τὸν γερο-ἱερέα τῆς ἐνορίας μας, ποὺ δὲν μποροῦσε νὰ βαδίση.

Τὸν παραδώσανε στὸν ὄχλο –στοὺς πολίτες καὶ στὰ παιδιά– ποὺ παρακολουθοῦσαν τὴ θλιβερὴ θεωρία. Κι ὁ ὄχλος τὸν σκότωσε μπρὸς στὰ μάτια μας μὲ λιθοβολισμό.

Φτάσαμε στὸ Κιρκαγάτς. Ἐκεῖ, τὴ νύχτα, οἱ Τοῦρκοι ξεχώρισαν τοὺς παπάδες καὶ τοὺς πῆραν δεμένους νὰ τοὺς πάνε στὸ Ἀξάρι. Μάθαμε ἀργότερα πὼς τοὺς σκότωσαν ὅλους στὸ δρόμο.

Ἀπὸ 3.000 ἄνδρες ποὺ πιάσανε οἱ Τοῦρκοι στὸ Ἀϊβαλί, τὸν ἀνθὸ τοῦ πληθυσμοῦ, σωθήκαμε καὶ φτάσαμε, ὑστέρα ἀπὸ δεινὰ πολλά, στὴν Ἑλλάδα εἴκοσι τρεῖς ψυχὲς (ἀριθμὸς 23).

Αὐτὴ τὴ μαρτυρία καταθέτω γιὰ τὴν Ὀρθοδοξία τῆς Μικρασίας, ποὺ ἔδιδε ἁγίους καὶ μάρτυρες ταπεινοὺς καὶ ἀφανεῖς, ἐπειδὴ τοὺς ὁδηγοῦσε ἕνα μόνο: ἡ πίστη καὶ τὸ χρέος

Πρόσφυγες απο το Αϊβαλί. Μυτιλήνη, 1922

Στο Αϊβαλί ( Κυδωνίες ) της Μικράς Ασίας ,απέναντι από την Λέσβο υπήρχε κτισμένη στο ονόμα του Αγίου Μεγαλομάρτυρα Φανουρίου του Νεοφανούς μικρή εκκλησία ήδη αρκετά χρόνια πριν την Μικρασιατική Καταστροφή του 1922. Μέσα στο Εκκλησάκι υπήρχε εικόνα παλαιά του Αγίου που επιτελούσε Θαύματα.

27 Αυγούστου ανήμερα στην εορτή του Αγίου Φανουρίου θα άναβαν τα καντήλια στο μικρό εκκλησάκι για τελευταία φορά.

Η γυναίκα – ήρωας της ιστορία αυτής που αργότερα θα έσωζε την εικόνα του Αγίου άναβε και αυτη για τελευταία φορά κερί στην εκκλησία,χωρίς να μπορεί να φανταστεί αυτά που θα ακολουθούσαν.

Η ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ…ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ – Η ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΑΡΧΙΖΕΙ

29 Αυγούστου 1922, Χωροφυλακή και ο Ελληνικός Στρατός εχουν εγκαταλείψει το Αιβαλί στην τύχη του. Οι πρώτοι τούρκοι θα μπούν στην πόλη δειλά – δειλά.

45.000 πολίτες, εντελώς μόνοι θα μείνουν πίσω για να υποστούν τα πάνδεινα. Οι κάτοικοι της Κυδωνίας αποφάσισαν να μείνουν στα σπίτια τους. Η Κυδωνία ειχε 95% Ελληνες κατοίκους οπότε δεν είχαν προβλήματα με τους Τούρκους εδω και 3-4 χρόνια.Πίστευαν οτι εάν καλοπιάσουν τους Τούρκους με δώρα και θερμή υποδοχή αυτοί θα τους λυπηθούν.

Αυτό είχε πράγματι πετύχει στο παρελθόν και το προέβλεπε και το Κοράνι ( δεν σκοτώνεις όποιον σε υποδεχθεί με τιμές σαν νικητή ). Τώρα όμως υπήρχε τεράστιο μίσος απέναντι στον Ελληνα. Η διαταγή του Κεμάλ ήταν να εξαφανιστούν εντελώς οι Ελληνες και Αρμένιοι απο προσώπου γής.Οι δημογέροντες έκριναν λάθος. Θα διώξουν λοιπόν μόνο όσους είχαν πολεμήσει και τους Αρμένιους.

5 του Σεπτέμβρη φεύγει και το τελευταίο πλοίο με Ελληνες στρατιώτες απο την Μ. Ασία.

Οι δημογέροντες προσπαθούν  να βρουν τρόπο να εξευμενίσουν τον τουρκικο στρατό που στις 6 Σεπτεμβρίου θα μπεί επίσημα στο Αιβαλί (ΚΥΔΩΝΙΕΣ). Ετσι εκκλησία και προύχοντες θα υποδεχθούν τους τούρκους με μουσική, φαγητά και δώρα, αλλα χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα καθώς καμια σημασία δεν έδωσαν σε αυτη την εκδήλωση.

Είχαν τις πληροφορίες τους απο προδότες οτι το Αιβαλί έκρυβε όπλα.Το ιππικό των Τούρκων δεν προέβει σε εκτελέσεις αλλά προέβει σε λεηλασίες Ναών και δημοσίων κτηρίων. Το ίδιο βράδυ οι Τούρκοι πούλαγαν τα ιερά των εκκλησιών στο παζάρι της πλατείας ! Ο Φόβος και ο Τρόμος θα διαδεχθουν την αχνή ελπίδα εκεινο το βράδυ.

Το ίδιο εκείνο βράδυ θα εφαρμόσουν στρατιωτικό νόμο.

Το πρωί 7 Σεπτεμβρίου, δείχνουν διαθέσεις για εκτέλεση ανδρών με το αιτιολογικό της προδοσίας.Αρχίζουν να μαζεύουν άτομα για εκτέλεση. Εχει ήδη σταλεί στον Κεμάλ αίτηση έγκρισης για εκτελέσεις. Η απάντηση ειναι αρνητική απο τον Κεμάλ με το αιτιολογικό της καλής διαγωγής κατα την υποδοχή του Ιππικού.

Το σχέδιο των Ελλήνων πέτυχε για 24 ώρες.

Το ιππικό θα φύγει, και ο Γολγοθάς αρχίζει για το Αιβαλί με την είσοδο των ατάκτων και των Τσετών την ίδια ημέρα, 7 Σεπτεμβρίου.

Τα πεζά τμήματα των Τούρκων μαζί με τους Ατάκτους αποτελούν την μηχανή θανάτου των Τούρκων. Αμόρφωτα κτήνη, πεινασμένα, στερημένα , γεμάτα φθόνο για τους Ελληνες των ΚΥΔΩΝΙΏΝ.

Αντίκρυσαν τα σπίτια και τον πλούτο των Ελλήνων και η ψυχή τους γέμισε δαιμόνια. Αδιαφόρησαν για την εντολή του Κεμάλ με το αιτιολογικό της απόκρυψης όπλων και στρατιωτών στην πόλη.

Με συνοπτικές διαδικασίες ο διοικητής των πεζών τμημάτων έδωσε εντολή εξολόθρευσης.

Αμέσως αρχίζει το μάζεμα των ανδρών. Γενική διαταγή να προσέλθουν στις τουρκικές αρχές όλοι οι άνδρες απο 18-45 ετών.

Τους μάζεψαν, τους δέσανε, τους μεταφέρανε έξω από την πόλη και τους σκότωσαν στα μεταλλεία του Φρένελι και στις δύο διπλανές χαράδρες…

Από αυτή την ομαδική στρατολογία και σφαγή είχαν εξαιρέσει τα σινάφια: τους επαγγελματίες, τους φουρναραίους, τους χτίστες, τους μαραγκούς.Αυτούς τους πήγαν σ’ ένα λόφο, λεγόμενο Μπογιά και τους σκότωσαν με τσεκούρια.

Ο Μητροπολίτης Γρηγόριος απο τα μέσα Αυγούστου φρόντιζε να ενημερώνει έναν έναν αλλά και στις εκκλησίες τον κόσμο για την σφαγή που έφτανε. Ειχε φυλακιστεί και καταδικαστεί σε θάνατο 2 φορές απο τους Τούρκους. Γνώριζε πολύ καλά το μίσος και τις διαθέσεις τους για Ελληνες και Αρμένιους.

Εδώ και ημέρες φρόντιζε να ναυλώνει καίκια και βάρκες ώστε να στέλνει κόσμο στην Λέσβο. Καθημερινά έτρεχε στους Τούρκους για άδειες αναχώρησης. Ηξερε οτι αναπάσα στιγμή μπορούσαν να τον κρεμάσουν αφού η καταδίκη του ειχε ξανα ενεργοποιηθεί σιωπηλά. Και όμως αδιαφορούσε. Χιλίαδες κόσμο κατάφερε και πέρασε απέναντι με τα καίκια και τις βάρκες.

Η Ελληνική δημογεροντία συνέχισε να πιστέυει οτι τελικά όλα θα πάνε καλά. Οταν έμαθαν για την σφαγή στα ΜΟΣΧΟΝΗΣΙΑ κατάλαβαν όλοι πια και  το χάος και την κόλαση που είχε φτάσει στην πόρτα τους.

ΗΤΑΝ ΟΜΩΣ ΠΟΛΥ ΑΡΓΑ.

Ο ( Αγιος ) Μητροπολίτης των Κυδωνιών,Γρηγόριος μετά την εκτέλεση των ανδρών δεν παρέδωσε τα όπλα αλλά ενήργησε αστραπιαία μέσω του Αμερικανικού στοιχείου και με μεγάλους κόπους κατάφερε στις 18-19 Σεπτεμβρίου και έφερε 2 ατμόπολοια Ελληνικά με Αμερικάνική σημαία για να παραλάβουν τον κόσμο.

Ο ίδιος και 22 ιερείς και λοιποί εργαζόμενοι στις εκκλησίες της πόλης θα παρέμεναν στην Κυδωνία, αληθινοί Νεο-Μάρτυρες  για να σώσουν έστω και μία ψυχή απο τους Τούρκους.

( 12 μέρες μέρες ζωής έμεναν στους ιερωμένους των Κυδωνιών )

Μέσα Σεπτεμβρίου λοιπόν του 1922 μεγάλο μέρος του ( γυναικόπεδα ) πληθυσμού των Κυδωνιών έχει εγκλωβιστεί πια στα σπίτια του από τις προδοτικές παραινέσεις του Ελληνα Κυβερνήτη Στεργιάδη,την εγκληματική συμπεριφορά των Ελλήνων Ανωτάτων στρατιωτικών και την ανοησία των δημογερόντων, έχοντας ουσιαστικά παραδοθεί για σφαγή στον Βαρβαρικό τουρκικό άτακτο “Στρατό”.

Μέσα σε αυτό το χάος και με τους τούρκους να μπαίνουν πια μέσα στα σπίτια σκοτώνοντας και λεηλατώντας, μια γυναίκα μόνη της με ένα αγόρι στην αγκαλιά αποφασίζει τελικά μέσα στην νύχτα μόνη και έρημη να εγκαταλείψει το σπιτικό της και να φύγει με τα καίκια η τα πλοία του Μητροπολίτη.

Μανάδες έκρυβαν τα νεαρά αγόρια τους. Τους έκαιγαν τα φρύδια και τα κούρευαν γουλί. Τους έβαζαν μολύβι στα μάτια, αρώματα και ρούχα γυναικεία. Σύντομα θα έμπαιναν τα κτήνη και στα σπίτια τους για έλεγχο.

Στα κορίτσια έβαζαν ρούχα στην κοιλιά να φαίνονται οτι περιμένουν παιδί μήπως και γλυτώσουν τον βιασμό. Οι νέες γυναίκες έκαιγαν τα μαλλία τους και έβαζαν χώμα με νερό στο πρόσωπο  για να φανούν γριές. Ετοιμαζόνταν και περίμεναν τον σωτήρα τους να τους πάει στην Λέσβο.

Τώρα τους έμενε μόνο ο Γρηγόριος για να σωθούν.

Η «υπομονή» των Τούρκων εξαντλήθηκε,24 ώρες έδωσαν οι Τούρκοι διορία στις Κυδωνίες για να εγκαταλείψουν οι τελευταίες χιλιάδες γυναικόπεδα την πόλη. Ετρεχε ο Γρηγόριος να ζητάει παράταση αλλά τίποτα.

Πιάσανε στον έλεγχο αγόρι 18 ετών να έχει ντυθεί κορίτσι και να εχει ανέβει στο πλοίο. Τον κατεβάζουν και τον σφάζουν μπροστά στα μάτια των Ελλήνων. Απο την ώρα αυτή οι έλεγχοι ήταν σε έναν προς έναν. Η επιβίβαση θα καθυστερούσε και η διορία έτρεχε ακόμα πιο γοργά.

Έξω από το σπίτι αυτής της γυναίκας λοιπόν που αναφέραμε πιο πάνω, υπάρχει χρόνια τώρα η μικρή εκκλησία αφιερωμένη στον Αγιο Μεγαλομάρτυρα Φανούριο. Οι ώρες ήταν σκοτεινές, γεμάτες θάνατο και όλοι εμέναν κλεισμένοι στα σπίτια τους περιμένοντας το μοιραίο. Κανείς δεν είχε ανάψει εδώ και βδομάδες το καντήλι της μικρής εκκλησίας του Αγίου Φανουρίου.

Είμαστε στις 19 του Σεπτέμβρη, η γυναίκα με το παιδί στην αγκαλιά φεύγει για τα καίκια, και μόλις βγαίνει έξω το αναμμένο καντήλι στην Εκκλησούλα της τραβάει την προσοχή. Ποιός να τολμήσει τέτοιες ώρες να ανάψει καντήλι. Ισοδυναμούσε με αυτοκτονία.

Τρέχει μέσα και προσκυνάει την εικόνα του Αγίου Φανουρίου που είναι γεμάτη τάματα καθώς τα θαύματα που είχαν γίνει σε αυτό το μικρό εκκλησάκι το είχαν κάνει γνωστό μέχρι την Σμύρνη. Ουρά οι απάντρευτες για να τους βρεί γαμπρό ο Αγιος. Εκείνος βοηθούσε και η φήμη της μικρής εκκλησίας ειχε φτάσει στην Σμύρνη.

Μπήκε φοβισμένα και προσκύνησε αλλά ταυτόχρονα λέει στον εαυτό της «Εμείς φεύγουμε αλλά δεν είναι σωστό να αφήσουμε την εικόνα μας στους τούρκους».

Την πήρε λοιπόν μαζί της, μαζί και τα τάματα γνωρίζοντας ότι στο λιμάνι οι τούρκοι δεν αφήνουν τους Ελληνες να πάρουν μαζί τους σχεδόν τίποτα. Την έκρυψε κάτω από την μασχάλη και το ρούχο του παιδιού και χάθηκε μέσα στην νύκτα.

Φτάνοντας στο λιμάνι ώστε να επιβιβαστεί την σταματούν για έλεγχο οι τούρκοι. Δουλειά τους ήταν να αφαιρούν χρυσό , ασήμι ,χρήματα , εικόνες και ότι πολύτιμο έφεραν μαζί τους .Στον έλεγχο ο τούρκος βρήκε την εικόνα κάτω από το ρούχο του παιδιού και θεώρησε ότι είχε αξία οπότε την τραβάει και την πετάει επάνω στην στοίβα με τα άλλα κατασχεθέντα αντικείμενα.

Η Γυναίκα λύγισε από αγάπη για τον Αγιο Φανούριο της και αντέδρασε άμεσα προτείνοντας με το χέρι της να δώσει το ένα και μοναδικό δακτυλίδι που φόραγε σε αντάλλαγμα για την μικρή εικόνα.

Ο τούρκος θεώρησε την ανταλλαγή εξαιρετικά καλή και αμέσως σκύβει να πιάσει την εικόνα του Αγίου Φανουρίου η οποία όμως τώρα είχε μετατραπεί σε ενα άσπρο, κενό ξύλο. Η μορφή του Αγιου Φανουρίου είχε χαθεί εντελώς μαζί και τα τάματα, και ο τούρκος σάστισε !

Εσείς φεύγετε και αφήνετε τόσο ωραία πράγματα και συ ζητάς να πάρεις ένα λευκό σανίδι.
Ελα πάρε και μια πραγματική εικόνα μαζί με το σανίδι σου , και της δίνει μια ακόμα εικόνα.

Επιβιβάστηκε στο καΐκι και αυτό τους έφερε στα Πάμφιλα της Μυτιλήνης ( λίγο πριν τη Θερμή )

Πέρασαν δύο μήνες δύσκολοι , γεμάτοι αγωνία και ταλαιπωρία. Καθώς τελείωναν οι 2 μήνες θαυματουργικά η εικόνα επέστρεψε και ο Αγιος Φανούριος μαζί της.

Είναι αυτός ο υπέροχος Αγιος Φανούριος που μας κάνει συντροφιά ακόμα στα 2011. Μαζί φάνηκαν και τα τάματα της εικόνας.

Τα χρόνια κύλησαν , η γυναίκα γήρασε. Το μικρό τυχερό αγορι από τις Κυδωνίες παντρεύτηκε την Κα Σάλτα Βασιλεία από την Θερμή της Λέσβου. Έφυγαν για την Νότιο Αφρική και έκαμαν μεγάλη περιουσία.

Αργότερα ο σύζυγος εκοιμήθηκε και η Κα Βασιλεία χωρίς να έχει αποκτήσει παιδιά αφιερώθηκε στις ενάρετες πράξεις και στα φιλανθρωπικά έργα και στην εκκλησία.

Γνωρίστηκε με τον ιερέα Ερμεία Καραπαναγιώτη , εφημέριο του Ιερού Ναού Αγίου Νεομάρτυρα Γεωργίου του Χιοπολίτου στις Νέες Κυδωνίες της Λέσβου ,που υψώνεται σήμερα απέναντι απο τις παλιές Κυδωνίες ( Αϊβαλί )

Συμφωνήθηκε η μεν Βασιλεία Σάλτα να δωρήσει την Θαυματουργή Εικόνα του Αγίου Φανουρίου και ο ιερεύς να φροντίσει για την ανέγερση Νέου Ιερού Ναού, αντί του παλαιού Ναυδρίου που υπήρχε έξω κοντά στο σπίτι της πεθεράς της στα 1922. Έτσι και έγινε.

Σήμερα με την βοήθεια του Αγίου κτίστηκε ο περικαλλής ναός του Αγίου Φανουρίου και μεταφέρθηκε η παλαιά εικόνα Του μαζί με τα τάματα. Η Αφιέρωση έγινε το 2002. Το μέρος λέγεται Ξαμπελιά Νέων Κυδωνιών Λέσβου.

Όσοι περνάτε για να πάτε στο μοναστήρι του Αρχάγγελου Μιχαήλ του Μανταμάδου θα βρείτε την εκκλησία στο δεξί σας χέρι στην ανηφόρα και στα 6 χιλιομ από την διασταύρωση της Θερμής.

Επάνω στον δρόμο υπάρχει και πινακίδα για να ανέβει κάποιος έυκολα στο χωριό των Νέων Κυδωνιών ( 2 χιλιόμετρα απο τον κεντρικό δρόμο).

Εκεί θα βρείτε και την θαυματουργή εικόνα του Αγίου Φανουρίου , εντός του Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου Χιοπολίτου.

Η εκκλησία του Αγίου Φανουρίου έχει κτιστεί σε αμφιθεατρικό σημείο με μοναδική θέα που βλέπει προς την υποδουλωμένη Κυδωνία.

Η παλαιά θαυματουργή εικόνα δηλώνει αμέσως την παλαιότητας της που πάει πολύ πριν το 1922.Τα θαύματα που έκαναν ξακουστή την εικόνα στην Μικρά Ασία εξακολουθούν να γίνονται και στην Μυτιλήνη.

Ακόμα και η νεώτερη εικόνα που υπάρχει στον ναό του Αγίου Φανουρίου επάνω στον δρόμο επιτελεί και αυτή θαύματα καθώς δείχνουν τα Τάματα που υπάρχουν και σε αυτήν.

Αρχές Αυγούστου πήγαμε για διακοπές και προσκύνημα στην θέρμη της Λέσβου και  για άλλη μια φορά σταματήσαμε στον Αγαπημένο Αγιο Φανούριο.

Η μικρή αυτή εκκλησία με το που μπαίνεις μέσα σε αγκαλίάζει με ένα ιδιαίτερο και δυνατό συναίσθημα. Η κληρονομιά της εχει έρθει απο τα Ιερά χώματα απέναντι.

Φορτισμένη με ενεργειακό δυναμικό πόνου και δυστυχίας, για τους χιλιάδες Αιβαλιώτες που χάθηκαν κάτω απο το λυπημένο βλέμμα του Αγίου.

(Από το βιβλίο του Ηλία Βενέζη «Μικρασία, χαίρε», εκδ. Εστία).

Πηγή: oikohouse.wordpress.com