Η υπομονή θεωρείται στοιχείο που ταιριάζει στους μεγάλους, στους ηλικιωμένους, σε αυτούς που είναι συμβιβασμένοι με το κακό. Αντίθετα, ο νέος έχει όρεξη και ενθουσιασμό για ζωή και θέλει τα πράγματα να πορεύονται με βάση τον δικό του οραματισμό και τις επιθυμίες του, που ζητούν άμεση εκπλήρωση. Όπως ο έρωτας.
Ακόμη και στον κόπο που καταβάλλουν οι νέοι, όταν θέτουν έναν στόχο στη ζωή τους, όπως για παράδειγμα η επιτυχία στις πανελλαδικές εξετάσεις και η είσοδος σε κάποια σχολή που την έχουν επιλέξει, δεν είναι σε θέση να διαχειριστούν την ήττα τους, αν τα όνειρά τους διαψευστούν. Πέφτουν σε μελαγχολία. Απογοητεύονται. Δεν έχουν την υπομονή να περιμένουν να δούνε πώς θα εξελιχθεί η ζωή στο παράθυρο που τους άνοιξε, αν και διαφορετικό από αυτό που θα ήθελαν. Η δυσκολία αυξάνεται από το ότι οι μεγάλοι θεωρούν δικαίωμα των νέων να τα θέλουν όλα δικά τους, όπως επίσης και το ότι οι νέοι συγκρίνουν τους εαυτούς τους με τους «επιτυχημένους» συνομηλίκους τους. Η λύπη έτσι αυξάνει.
«Εγώ, εδώ και τώρα». Κέντρο του κόσμου είναι ο εαυτός μας. Αυτός που δικαιούται την εκπλήρωση των επιθυμιών του. Πώς να κάνεις υπομονή, για να δεις αν οι επιθυμίες σου σε βγάζουν κάπου, όταν η πραγματικότητα αποθεώνει το δικαίωμα στην εμπειρία; Όμως η ευτυχία βρίσκεται στη διάρκεια και όχι στο στιγμιαίο. Η ανυπομονησία περιορίζεται στη δίψα για απόλαυση της στιγμής και δεν αφήνει περιθώριο στον άνθρωπο να σκεφτεί μακροπρόθεσμα, με γνώμονα το αύριο και τελικά το αιώνιο.
Η Εκκλησία συνδέει την υπομονή με την πίστη. Ο άνθρωπος που πιστεύει στην πρόνοια του Θεού, δηλαδή στην αγάπη Του για μας, στις φανερές και αφανείς ευεργεσίες Του, μπορεί να υπομείνει. Να αναλάβει τον αγώνα να εκπληρώσει τα όνειρά του χωρίς αγωνία και χωρίς να έχει την εντύπωση ότι ο Θεός ή η ζωή του χρωστάνε την επιτυχία. Ο άνθρωπος που πιστεύει γνωρίζει να χαίρεται και να αγαπά τον ίδιο του τον αγώνα, διότι διαπιστώνει ότι ο κόπος ωριμάζει τον νου και την καρδιά. Ο στόχος είναι το κίνητρο που μας κάνει να βρίσκουμε νόημα στα έργα μας, αλλά το τελικό αποτέλεσμα δεν είναι δικό μας έργο. Γιατί ο Θεός γνωρίζει τι πραγματικά μας συμφέρει και επιτρέπει να μας δίνεται ό,τι διαρκεί.
Ο νέος που νιώθει ότι «εδώ και τώρα» κρίνεται το ποιος είναι, δεν μπορεί να βρει εύκολα την αυτογνωσία. Και βέβαια δεν αποφεύγει τον πειρασμό να επιρρίπτει στους άλλους, στην κοινωνία, στο σύστημα και στον ίδιο τον Θεό την ευθύνη της αποτυχίας. Η υπομονή, όταν είναι συνδεδεμένη με την εμπιστοσύνη στον Θεό και το θέλημά Του, σμιλεύει χαρακτήρες που αντέχουν. Και είναι ευθύνη των μεγαλυτέρων να απαλλάξουμε τους νέους από την νοοτροπία του «εδώ και τώρα» που θεοποιεί το εγώ τους, δείχνοντάς τους μία οδό που δεν εγκλωβίζει στην καταναλωτική αυτάρκεια, αλλά οδηγεί στην αναγνώρισης της αξίας της αρετής. Στα μονοπάτια δηλαδή της πνευματικότητας που νοηματοδοτούν αληθινά την ύπαρξή μας στην Εκκλησία!
π. Θεμιστοκλής Μουρτζανός
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Ορθόδοξη Αλήθεια»
στο φύλλο της Τετάρτης 8 Ιουνίου 2016