ΙΕΡΟΘΕΟΣ Μητροπολίτης Ναυπάκτου
Η ιστορική και μεγαλώνυμος πόλη των Πατρών τιμά σήμερα και γεραίρει τον πολιούχο και προστάτη της άγιο, τον Πρωτόκλητο Απόστολο Ανδρέα.
Λαμπρά πανήγυρη σήμερα των φιλεόρτων της Τοπικής Εκκλησίας, αλλά και πασών των Ορθοδόξων Εκκλησιών, ιδιαιτέρως δε του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αφού ο άγιος Ανδρέας είναι ιδρυτής της Εκκλησίας αυτής. Όμως η Πάτρα έχει την μεγάλη τιμή να είναι η πόλη του ενδόξου μαρτυρίου του, την οποία επότισε με το αγιασμένο αίμα του.
Προσκεκλημένοι και εμείς σήμερα του Μητροπολίτου Πατρών κ. Χρυσοστόμου είμαστε συνεορταστές και συμπανηγυριστές και γευόμαστε της μεγάλης αυτής χαράς, κοινωνούντες του αγίου Άρτου και του αγίου Αίματος του Χριστού και σε μένα δόθηκε η τιμή να ομιλήσω ενώπιον αυτού του πλήθους των ευλαβών Χριστιανών.
Θα υπογραμμίσω δύο σημεία που συνδέονται με το πρόσωπο και το έργο του Πρωτοκλήτου Αποστόλου Ανδρέου.
Το πρώτον είναι ότι στην ζωή του αγίου Ανδρέου συνδέεται στενά η κλήση, η μαθητεία και η θεολογία. Ο άγιος Ανδρέας εκλήθη στο αποστολικό αξίωμα, μαθήτευσε τρία χρόνια κοντά στον Χριστό, μετείχε του μυστηρίου του Σταυρού και της Αναστάσεως του Χριστού, έλαβε το Άγιον Πνεύμα την ημέρα της Πεντηκοστής και έγινε πραγματικός θεολόγος.
Μπορούσε να επαναλαμβάνη αυτό που έγραφε ένας άλλος Απόστολος, ο Ευαγγελστής Ιωάννης: «Ό ήν απ αρχής, ό ακηκόαμεν, ό εωράκαμεν τοίς οφθαλμοίς ημών, ό εθεασάμεθα και αι χείρες ημών εψηλάφησαν, περί του λόγου της ζωής – και η ζωή εφανερώθη, και εωράκαμεν και μαρτυρούμεν και απαγγέλλομεν υμίν την ζωήν την αιώνιον» (Α’ Ιω. α’, 1-2).
Την ίδια μαρτυρία είχε και ο αδελφός του Απόστολος Πέτρος που έγραφε: «ου γάρ σεσοφισμένοις μύθοις εξακολουθήσαντες εγνωρίσαμεν υμίν την του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού δύναμιν και παρουσίαν, αλλ επόπται γενηθέντες της εκείνου μεγαλειότητος» ( Β’ Πετρ. α’, 16).
Αυτό σημαίνει ότι ο άγιος Ανδρέας εφοίτησε και ανήκει στην «Θεολογική Σχολή της Αποστολικής Εκκλησίας». Είναι μια Θεολογική Σχολή που διδάσκει και μεταδίδει την εμπειρική θεολογία, της οποίας καθηγητής είναι ο Χριστός, ο Οποίος στέλλει το Άγιον Πνεύμα και το Άγιον Πνεύμα μορφώνει τον Χριστόν στις καρδιές των ανθρώπων και δοξάζεται ο Πατήρ, και στην οποία σχολή μαθητές είναι όσοι αναζητούν την μέθεξη της δόξας της Βασιλείας του Θεού.
Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος αναφέρεται σε αυτήν την θεολογία, όταν κάνη λόγο για το ότι οι άγιοι θεολογούν «αλιευτικώς, ουκ αριστοτελικώς». Δηλαδή, οι άγιοι θεολογούν από την εμπειρία που είχαν οι Απόστολοι που ήταν μεν ψαράδες, αλλά θεολόγησαν με την ενέργεια του Αγίου Πνεύματος και όχι με την φαντασία τους, όπως το έκαναν οι φιλόσοφοι, ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης.
Μέ αυτό μαθαίνουμε, λοιπόν, ότι η ζωή μας μέσα στην Εκκλησία είναι μύηση στα μυστήρια της βασιλείας του Θεού, δεν παραμένουμε τυπικά και εξωτερικά, δεν ικανοποιούμε απλώς τα συναισθήματά μας, δεν ζούμε στην επιφάνεια. Ο ίδιος ο Χριστός είπε στον Απόστολο Πέτρο: «επανάγαγε εις το βάθος και χαλάσατε τα δίκτυα υμών εις άγραν» (Λουκ. ε’, 4).
Το δεύτερο σημείο είναι ότι ο άγιος Ανδρέας, όπως και οι άλλοι Μαθητές, αφού έγιναν εμπειρικοί Θεολόγοι, απεστάλησαν σε όλη την κτίση για να κηρύξουν αυτήν την θεολογία στους ανθρώπους και να ιδρύσουν Εκκλησίες.
Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος μιλώντας για τον Απόστολο Παύλο τον αποκαλεί «σάλπιγγα ουράνιον», «νυμφαγωγόν του Χριστού», «φυτουργόν της Εκκλησίας», ισχυρόν «λέοντα», «θερμόν» και «μανικόν εραστήν του Χριστού». Αυτό ακριβώς διακρίνει και όλους τους Αποστόλους και φυσικά τον άγιο Ανδρέα που κήρυξε σε πολλά μέρη τον λόγο της αναστάσεως και έφθασε στην Πάτρα όπου και μαρτύρησε.
Οι Εκκλησίες που ίδρυσε ο Απόστολος Ανδρέας είναι Αποστολικές αλλά και ιστορικές Εκκλησίες, όπως είναι αυτή η Εκκλησία των Πατρών. Αυτό σημαίνει ότι δεν εξέλιπαν ποτέ, έχουν μια ιστορική διαδρομή και αδιάκοπη διαδοχή, δεν είναι εκκλησίες με διαλείψεις.
Φαίνεται, λοιπόν, από την ζωή του Αποστόλου Ανδρέου ότι «η ορθόδοξη θεολογία είναι μια ιστορική θεολογία», δεν είναι διανοητική, δεν είναι έννοιες και ιδέες, δεν είναι φαντασία, αλλά ζωή αληθινή που αναγεννά τον άνθρωπο και εργάζεται στην κοινωνία, στην ιστορία. Ο Θεός μας είναι ζωντανός Θεός, Θεός των Πατέρων ημών, των Προφητών, των Αποστόλων και των Αγίων, και δρά μέσα στην ιστορία με συγκεκριμένες πράξεις (Φλωρόφσκι). Κατά την μαρτυρία του Ευαγγελιστού Ιωάννου «καί ο Λόγος σάρξ εγένετο και εσκήνωσεν εν ημίν. και εθεασάμεθα τον δόξαν αυτού» (Ιω, α’, 14)
Και όλα όσα γίνονται μέσα στην Εκκλησία είναι «θεολογία γεγονότων». Ο Χριστός σαρκώθηκε μέσα στην ιστορία και σώζει τους ανθρώπους μέσα στην ιστορία. Μάλιστα εδώ στον ευλογημένο και μεγαλοπρεπή αυτόν ναό έχουμε δύο τέτοια «θεολογικά γεγονότα», δηλαδή την κάρα του αγίου Ανδρέου, αλλά και τμήμα του σταυρού πάνω στον οποίον μαρτύρησε.
Στην πραγματικότητα κάθε Ορθόδοξη Εκκλησία είναι η Πεντηκοστή μέσα στην ιστορία.
Ο Επίσκοπος είναι εκείνος που ενώνει την Αποστολική Εκκλησία με την κάθε τοπική Εκκλησία. Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς λέγει ότι την ημέρα της Πεντηκοστής το Άγιον Πνεύμα περιέλαμψε και εφώτισε τους Μαθητές του Χριστού και τους άναψε με θεϊκό τρόπο ως λαμπάδες και τους ανέδειξε «φωστήρες υπερκοσμίους και παγκοσμίους, αιωνίου ζωής επέχοντας λόγον, δι’ αυτών την οικουμένην πάσαν εφώτισε».
Και όπως το φώς μεταδίδεται διαδοχικά με τις λαμπάδες και η μία λαμπάδα ανάβει την άλλη, έτσι γίνεται με το Άγιον Πνεύμα δια της χειροτονίας των Επισκόπων. Οπότε, κάθε Αρχιερεύς που έρχεται στην πόλη για την οποία εξελέγη, είναι διάδοχος των Αποστόλων, φέρει «ταύτην την χάριν και την δωρεάν του Θεού και τον δια του ευαγγελίου φωτισμόν του θείου Πνεύματος».
Ο Επίσκοπος που έρχεται σε κάθε Μητρόπολη για να την ποιμάνη είναι μια λαμπάδα της Πεντηκοστής που μεταδίδει τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος. Και όσοι αντιστέκονται και απωθούν τον Αρχιερέα, κατά τον άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, «διακόπτουσι του Θεού την χάριν και διασπώσι την διαδοχήν», με αποτέλεσμα να παραδίδωνται σε βδελυκτές στάσεις και διάφορες συμφορές.
Η εορτή σήμερα του αγίου Ανδρέου μας δείχνει ότι μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία πρέπει να αναζητούμε την εμπειρική Θεολογική Σχολή της Αποστολικής Εκκλησίας, την εσωτερική ζωή της Εκκλησίας και την θεολογία των γεγονότων, των οποίων εγγυητής είναι ο Επίσκοπος.
Σεβασμιώτατε άγιε Πατρών, είσθε με την Χάρη του Θεού μια αναμμένη λαμπάδα της Πεντηκοστής στην Αποστολική Εκκλησία των Πατρών, την οποία ίδρυσε με την διδασκαλία και το αίμα του ο άγιος Ανδρέας και μεταδίδετε τα πνευματικά χαρίσματα. Ευφραίνεσθε κατά την σημερινή εορτή, χαρείτε για τα πνευματικά σας τέκνα που αγαπούν τον Χριστό και τον Πρωτόκλητο Απόστολο Ανδρέα, χαρείτε γι’ αυτήν την Εκκλησία που είναι γεμάτη από τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος.
Και σείς, ευλογημένοι Χριστιανοί, ευφραίνεσθε για τους πνευματικούς θησαυρούς που έχετε την πόλη σας, αλλά κυρίως για την δυνατότητα να είσθε μέλη της Ορθόδοξης Εκκλησίας, που έχει αδιάκοπη διαδρομή είκοσι αιώνων και αναδεικνύει αγίους και σας δίνετε η δυνατότητα να υπερβήτε και αυτόν τον θάνατο.
Είθε όλοι μας να έχουμε τις πρεσβείες του προστάτου αυτής της πόλεως, αγίου Ανδρέου του Πρωτοκλήτου. –