Ομιλία κατά οργιζομένων
Ομιλία κατά οργιζομένων από το Μέγα Βασίλειο
Τα μέσα που μας έχει δώσει ο Πλάστης προς σωτηρία μας, να μην τα κάνουμε αφορμή αμαρτίας για μας. Έτσι ακριβώς και ο θυμός, όταν εκδηλώνεται τη στιγμή που πρέπει και όπως πρέπει, μας εξασφαλίζει ανδρεία, υπομονή και εγκράτεια· όταν όμως ενεργεί έξω από τον ορθό λόγο, τότε γίνεται μανία. Γι’ αυτό και ο Ψαλμός μάς συμβουλεύει: «Όταν οργίζεστε, να μην αμαρτάνετε» (Ψαλμ. 4:5). Και ο Κύριος από τη μεριά του, αυτόν που οργίζεται χωρίς λόγο τον προειδοποιεί πως θα κριθεί γι’ αυτό (Ματθ. 5:22), όμως από την άλλη δεν αποκλείει το να χρησιμοποιεί κανείς την οργή για τις περιπτώσεις που πρέπει, σαν να ήταν φάρμακο.
Και εσύ τώρα οργίζεσαι χωρίς λόγο με τον αδελφό σου. Και πώς δεν είναι χωρίς λόγο ο θυμός σου, όταν άλλος ενεργεί (ο διάβολος) κι εσύ οργίζεσαι με άλλον (τον αδελφό σου). Τότε κάνεις αυτό που κάνουν τα σκυλιά, που δαγκώνουν τις πέτρες, ενώ δεν δαγκώνουν αυτόν που τις πετάει. Αυτός που σε εξοργίζει με ενέργεια του διαβόλου είναι αξιολύπητος, ενώ αυτός που ενεργεί (ο διάβολος) είναι μισητός. Εκεί στρέψε όλο τον θυμό σου, στον ανθρωποκτόνο διάβολο, τον πατέρα του ψεύδους και εργάτη της αμαρτίας, ενώ στον αδελφό σου δείξε συμπάθεια, γιατί, αν συνεχίσει να αμαρτάνει, θα παραδοθεί μαζί με τον διάβολο στην αιώνια φωτιά.
Πώς όμως θα ήταν δυνατό να μην κινείται προς αυτά που δεν πρέπει το πάθος του θυμού; Πώς; Αν έχεις ασκηθεί από πριν στην ταπεινοφροσύνη, την οποία ο Κύριος και με λόγο παρήγγειλε και με έργο υπέδειξε. Με λόγο, όταν είπε: «Όποιος θέλει να είναι πρώτος ανάμεσά σας, θα πρέπει να γίνει ο τελευταίος απ’ όλους» (Μάρκ. 9:35), και με έργο, όταν ανέχθηκε ατάραχα και χωρίς να θυμώσει εκείνον που τον χτύπησε (Ιω. 18:22-23). Ο δημιουργός δηλαδή και Κύριος του ουρανού και της γης, αυτός που Τον προσκυνά όλη η νοητή και ορατή πλάση, που συγκρατεί το σύμπαν με τη δύναμη του λόγου Του (Εβρ. 1:3), δεν έστειλε αυτόν τον ασεβή ζωντανό στον άδη με το ν’ ανοίξει τη γη από κάτω του, αλλά αντίθετα τον συμβουλεύει και τον διδάσκει: «Αν είπα κάτι κακό, πες ποιο ήταν αυτό· αν όμως μίλησα σωστά, γιατί με χτυπάς;» (Ιω. 18:23). Γιατί αν συνηθίσεις να είσαι κάτω απ’ όλους σύμφωνα με την εντολή του Κυρίου, πότε θα αγανακτήσεις επειδή σε πρόσβαλαν αντίθετα με την αξία σου;
Πάψε λοιπόν να οργίζεσαι και άφησε τον θυμό (Ψαλμ. 36:8), για να μην υποστείς την οργή που φανερώνεται από τον ουρανό για να τιμωρήσει κάθε ασέβεια και αδικία των ανθρώπων (Ρωμ. 1:18). Γιατί, αν μπορέσεις με σώφρονα λογισμό να αποκόψεις την πικρή ρίζα του θυμού, με την αρχή αυτή θα εξοντώσεις μαζί του πολλά από τα πάθη. Γιατί βέβαια ο δόλος, η καχυποψία, η έλλειψη εμπιστοσύνης, η κακοήθεια, η επιβουλή, η θρασύτητα και όλο το σμήνος των παρόμοιων κακιών είναι βλαστάρια αυτής της κακίας (του θυμού).
Ας μη βάζουμε λοιπόν μέσα μας ένα τόσο μεγάλο κακό, που είναι αρρώστια της ψυχής, θόλωση των λογισμών, αποξένωση από τον Θεό, λησμοσύνη της φιλίας, αρχή πολέμου, άθροισμα συμφορών, πονηρός δαίμονας που γεννιέται μέσα στις ψυχές μας και σαν κάποιος αδιάντροπος ένοικος καταλαμβάνει τα μέσα μας και αποκλείει την είσοδο στο Άγιο Πνεύμα. Γιατί όπου υπάρχουν έχθρες, έριδες, θυμοί, διαπληκτισμοί, φιλονικίες που προκαλούν συνεχείς αναστατώσεις στις ψυχές, εκεί το Πνεύμα της πραότητας δεν αναπαύεται.
Υπακούοντας λοιπόν στη συμβουλή του μακαρίου Παύλου, ας διώξουμε μακριά μας κάθε οργή και θυμό και κραυγή μαζί με κάθε κακία και ας φερόμαστε μεταξύ μας με καλοσύνη και ευσπλαχνία (Εφ. 4:31-32), περιμένοντας τη μακάρια ελπίδα που έχει δοθεί ως υπόσχεση στους πράους –γιατί λέει, «είναι μακάριοι οι πράοι άνθρωποι, γιατί αυτοί θα κληρονομήσουν τη γη (της επαγγελίας)» (Ματθ. 5:5)– με τη χάρη του Ιησού Χριστού, του Κυρίου μας, στον οποίο ανήκει η δόξα και η δύναμη στους αιώνες. Αμήν.
Ομιλία κατά οργιζομένων, PG 31,368-372 (αποσπάσματα).
