Αφού, ούτως ή άλλως, ο α’ ή ο β’ ή ο γ’ πόνος είναι ένας ακούσιος πόνος, άνευ δηλαδή της θελήσεώς μας. Ήρθε. Ας τον πάρουμε και ας τον κάνουμε εκούσιον, δηλαδή με την θέλησή μας, και ας τον προσφέρουμε ως εκούσια προσφορά, ως εκούσια θυσία, ως εκούσια έκφραση αγάπης, ως εκούσια έκφραση πόθου προς τον Θεό· αφού ούτως ή άλλως υπάρχει, γιατί να μην γίνει προσφορά εκούσια προς τον Θεό;
Το ψάλλουμε και στα τροπάρια, στους μάρτυρες. «Ποιήσωμεν την ανάγκην φιλοτιμίαν». (*) Αυτό το οποίο είναι αναγκαστική ανάγκη, θα λέγαμε με την σημερινή ορολογία του νεοέλληνος, αφού δεν αποφεύγεται, ας το κάνουμε φιλότιμο.
Το φιλότιμο είναι πολύ όμορφο στοιχείο· στοιχείο αρετής που υπάρχει στον άνθρωπο, που κοσμεί τον άνθρωπο, αν το καλλιεργήσει. Ο πατήρ Παΐσιος το τονίζει πάρα πολύ. Κάντο με φιλότιμο! Αφού θα το κάνεις, κάντο με φιλότιμο.
Λοιπόν, αφού είναι κάτι που δεν μπορείς να το αποφύγεις, αφού δεν μπορείς να πας σε άλλη οδό, εφόσον αυτή είναι η οδός, κάντο με φιλότιμο, με διάθεση, με αγάπη, με πόθο. Έτσι κρατάς υψηλό το φρόνημα το πνευματικό. Το ακούσιον να το κάνουμε εκούσιον και να ποιήσωμεν την ανάγκη φιλοτιμία.
(*) Παρακλητική, ήχος βαρύς, Πέμπτη πρωί, απόστιχα αίνων, Μαρτυρικόν.
Από το βιβλίο: † Φεβρωνίας μοναχής, Ομιλίες στην τράπεζα της Μονής. Έκδοσις Ιεράς Μονής Κοιμήσεως Θεοτόκου, Πανόραμα – Θεσσαλονίκη 2018, σελ. 96.