Μού έκαμνε εντύπωση και το σημειώνω! Η προτροπή να μην καταγράφουμε ονόματα «ξένων», αλλά αποκλειστικά και αυστηρά «δικών μας» ανθρώπων, ζώντων και κεκοιμημένων στα «δίπτυχα» (ως εσφαλμένα ονοματοδοτούνται), στα χαρτάκια, δηλαδή, που συνοδεύουν την προσφορά μας στο Ιερό βήμα (πρόσφορο, θυμίαμα, οίνος κ.ά.), αποτελεί μία παντελώς αντικανονική, αψυχολόγητη και αντιεκκλησιαστική ενέργεια. Και, όμως, υπέπεσε η ως άνω προτροπή στην αντίληψή μου, και, δη, δια ακοής!
Άραγε, ποιοι είναι οι «ξένοι» και, ακολούθως, με βάση ποια κριτήρια συνίστανται η προσφώνηση και η πρόσκληση ανθρώπων «δικών μας;». Παραινέσεις, προτροπές και καταθέσεις απόψεων που δεν είχαν και, εκ του αποτελέσματος, δεν έχουν καμία σχέση με την ορθόδοξη πνευματικότητα.
Την προσφορά μας στο Ιερό βήμα, σχεδόν πάντοτε, συνοδεύουν χαρτάκια στα οποία καταγράφουμε ονόματα ζώντων και κεκοιμημένων αδελφών μας (με την ευρύτατη πνευματική έννοια), αναφέροντας πάντοτε, αυστηρά και μόνο, το βαπτιστικό τους όνομα. Προσοχή! Σημειώνουμε τα βαπτιστικά ονόματα όσων είναι χρισμένοι και βαπτισμένοι στ᾿ όνομα της Παναγίας Τριάδος και μόνο, και ποτέ υποκοριστικά ή ονόματα αβάπτιστων συνανθρώπων μας.
Εισέτι, δεν υπάρχει κάποιος αριθμητικός, πολύ, δε, περισσότερο πνευματικός ή θεολογικός περιορισμός για την ποσότητα των ονομάτων που καταγράφουμε. Σε κάθε προσφορά μας στον Ιερό Ναό σημειώνουμε «Υπέρ Υγείας» ονόματα ζώντων και «Υπέρ Αναπαύσεως» ονόματα κεκοιμημένων, γνωστών μας ή μη, φίλων και μη! Προσοχή! Σε κάθε προσφορά, πλην, όμως, σε ξεχωριστά χαρτιά, καθένα από τα οποία θα διευκρινίζει αν πρόκειται περί ζώντων ή κεκοιμημένων. Ο Άγιος Νικόλαος ο Πλανάς (1) διάβαζε καθημερινά πολλά ονόματα στην Προσκομιδή, περίπου, για πενήντα (50) ολόκληρα χρόνια, καθώς συγκέντρωνε αυτά τα «χαρτάκια» των προσφορών των πιστών και τα μνημόνευε για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Όμορφη συνήθεια αποτελεί το γεγονός να μην σχηματίζουμε χαρακτικά το σημείο του Σταυρού στα χαρτιά που συνοδεύουν τις προσφορές μας (εάν πρόκειται για ονόματα κεκοιμημένων), καθώς ελλοχεύει ο κίνδυνος, μετά ασφαλώς, την ιερή μνημόνευση των ονομάτων υπό του ιερέα-λειτουργού, αυτά τα χαρτιά να παραπέσουν και να «ποδοπατηθούν». Γι᾿ αυτό, καλόν και πρέπον είναι, αντί του σημείου του Σταυρού, να σημειώνουμε ολογράφως «Υπέρ Αναπαύσεως» και να διασφαλίζουμε, τρόπον τινά, την ορθότητα και ασφαλή πορεία, τουλάχιστον ανθρωποκεντρικώς, των αιτημάτων μας.
Αποτελεί, συνάμα, ενέργεια ασέβειας και αντιεκκλησιαστικής συμπεριφοράς η συνήθεια να διατηρούμε «αλώβητα» και «ανέγγυχτα» στο χρόνο, τα χαρτάκια αυτά με τα ονόματα, που προσφέρουμε στον Ιερό Ναό προς μνημόνευση. Κάποιοι, δε, φθάνουν στο σημείο, αφού προηγουμένως καταγράψουν τα ονόματα προς μνημόνευση, πριν τα παραδώσουν στον Ιερό Ναό, να φωτοτυπούν σε πολλά αντίτυπα αυτά τα χαρτιά, αντιμετωπίζοντας, έτσι, τουλάχιστον, νομίζουν, τον κίνδυνο να τ᾿ απωλέσουν και προνοώντας με τον τρόπο αυτό, γρήγορα, ανέξοδα, και ακοπίαστα να τ᾿ αντικαταστήσουν!
Παρά ταύτα, χρειάζεται προσοχή! Η καταγραφή και σημείωση των ονομάτων από μέρους μας, ζώντων και κεκοιμημένων, λίγο πριν τα παραδώσουμε στον Ιερό Ναό προς μνημόνευση, είναι διαδικασία προσευχής. Παλαιότερα, κυρίως, αλλά και σήμερα, πολλοί ευσεβείς χριστιανοί θυμιάτιζαν και έκαιγαν καθαρό κερί, όχι μόνο κατά τη διάρκεια παρασκευής του προσφόρου και, δη, της όλης προετοιμασίας των προσφορών, αλλά και κατά την καταγραφή των ονομάτων. Η σκέψη, η θύμηση αυτών των ονομάτων και ψυχών, κατά την καταγραφή τους, καθάρια και ολοφάνερα, αποτελεί, τρόπον τινά, ένα «λαϊκό» μνημόσυνο, μια προσευχή από μέρους μας και, ένεκα της μνήμης θανάτου που επιστρατεύεται, αβιάστως εκείνη την ώρα, είναι αλήθεια, πολύ, πάρα πολύ ωφελείται η ψυχή, ο πιστός, δηλαδή, που καταγράφει εκείνη την ώρα όσα ονόματα.
Όσον, δε, αφορά, την πρακτική αδυναμία πολλών συνανθρώπων μας να καταγράψουν ονόματα ιδιοχείρως, ένεκα περιορισμένων γραμματικών γνώσεων, δύναται κάποιος συγγενής ή φίλος ν᾿ αναλάβει εκείνος την καταγραφή των ονομάτων, πάντοτε καθ᾿ υπόδειξη εκείνου που, εκ των πραγμάτων, αδυνατεί να το πράξει.
Πολλά ονόματα να σημειώνουμε, λοιπόν, σε ξεχωριστά χαρτιά για ζώντες και κεκοιμημένους και, πάντοτε, σε κάθε Θεία Λειτουργία, ευχής έργον, ν᾿ αναλάβουμε το όμορφο διακόνημα να γράφουμε από την αρχή, σε καθαρά χαρτιά, τα ονόματα των αδελφών μας που επιθυμούμε να μνημονεύσει ο ιερέας-λειτουργός! Ο Ιερείς μας, είναι αλήθεια, πολύ αναπαύονται και χαίρονται όταν σημειώνουμε πολλά ονόματα για την Ιερά Προσκομιδή! Πιότερο, όμως, χαίρονται και πανηγυρίζουν οι ψυχές των ζώντων και των κεκοιμημένων. Ας μην στερούμε αυτές τις δωρεές τους, αυτά τα πνευματικά δώρα τους!
Παραπομπές:
- Άγιος παπα – Νικόλας Πλανάς, εκδ. Παπαδημητρίου, Αθήναι 1999.