(επί τη προλαβούση εορτή των Θεοφανείων)
Του Μητροπολίτου Σύρου κ. Δωροθέου
Ο Αγιασμός των Υδάτων, που, ύστερα από δύο χρόνια, αξιωθήκαμε να τελέσουμε φέτος στην αποβάθρα του ιστορικού λιμένα της Ερμούπολης έχει μεγάλη και διαχρονική παράδοση, καθώς η ιστορία του νερού αρχίζει, ίσως, συγχρόνως με την ιστορία του ανθρώπου και δεν μπορεί να θεωρηθεί τυχαίο ότι το θαλασσινό νερό έχει την ίδια σύσταση και την ίδια ποσότητα αλατιού με το αίμα μας.
Πάνω στα κύματα των θαλασσών σφυρηλατήθηκε η νοημοσύνη του ανθρώπου, διαμορφώθηκε η Εθνική μας ταυτότητα.
Η θάλασσα είναι η μεγάλη τροφός της πατρίδας μας, στοιχείο συνυφασμένο με την ιστορία του τόπου μας, την Εθνική μας ταυτότητα και το θαλασσογέννητο Ελληνικό πολιτισμό.
Αλλά και ο Κύριος τη θάλασσα επιλέγει ως πρωταρχικό χώρο κηρύγματος, τους αλιείς της θάλασσας μετατρέπει σε αλιείς ανθρώπων και από το νερό, στα ύδατα του Ιορδάνη ποταμού, με τη Βάπτισή Του, ξεκινά τη δημόσια δράση Του!
Βαπτίστηκε από τον Ιωάννη, χωρίς να έχει ανάγκη βαπτίσεως,αλλά για να σηματοδοτήσει και να συμβολίσει την παλιγγενεσία του ανθρώπου.
Αυτήν ακριβώς την έναρξη του έργου της σωτηρίας μας εορτάζουμε τη μεγάλη ημέρα των Θεοφανείων, κατά την οποία οι ουρανοί ανοίγουν και η θάλασσα γλυκαίνει!
Και σε μια εντυπωσιακή προσωποποίηση, ο ιερός Χρυσόστομος, μας παρουσιάζει την ίδια τη θάλασσα να διαπιστώνει:
«Νυν ουκέτι προσαγορεύομαι θάλασσα αλλά κολυμβήθρα ουράνιος … νυν εγενόμην πηγή ιάματα βρύουσα»!
«Τώρα, δεν ονομάζομαι πλέον θάλασσα, αλλά ουράνια κολυμβήθρα, τώρα έγινα πηγή γεμάτη ιάματα», αναγνωρίζει
Στα Θεοφάνια επαναλαμβάνεται η βάπτιση του Χριστού και τα περιστέρια γίνονται το πνεύμα του Θεού.
Ο σταυρός που πέφτει στο νερό είναι ο ίδιος ο Χριστός και ο ήρωας της ημέρας, που θα τον ανασύρει από τη θάλασσα, γίνεται «νονός» του Χριστού, αφού η παράδοση θέλει κάθε βαπτισμένος να έχει τον ανάδοχό του.
Αιώνες πριν από τα Θεοφάνεια στην Αρχαία Ελλάδα υπήρχε η «Επιφάνεια» όχι ως εορτή, αλλά ως πεποίθηση των θρησκευομένων για την παρουσίαση ενώπιον τους της θεϊκής δύναμης.
Η «Επιφάνεια» των αρχαίων θεοτήτων στους ανθρώπους και η χρήση του νερού από τους αρχαίους ως μέσο καθαρμού αποτελούν, τηρουμένων των αναλογιών, ιδιότυπη προτύπωση της εορτής των Θεοφανείων.
Τέσσερις άλκιμοι νέοι κατά την ημέρα αυτή καταδύονταν για να φέρουν σημάδι των βυθών πριν κινήσουν οι πλόες. Εάν η πέτρα που ανελάμβαναν από το βυθό είχε πράσινο υγιές χόρτο – θαλασσοφύκι – τότε τα «Αναληπτήρια» γιορτάζονταν με θυσίες και κοινής συμμετοχής εκδηλώσεις.
Οι σύγχρονοι άλκιμοι και τολμηροί νέοι, που σε κάθε ακτή του Ορθόδοξου κόσμου, σε κάθε λίμνη και ποταμό, αψηφούν το κρύο του χειμώνα και ρίχνονται στα παγωμένα νερά για να ανασύρουν το Σταυρό, συνεχίζουν την παράδοση των αρχαίων Αναληπτών, που από της θάλασσας το βυθό ανασύρουν σημάδι ευνοϊκό, σωτήριο και λυτρωτικό, τον Τίμιο Σταυρό, τον Ίδιο τον Ιησού Χριστό!
Η παρουσία τους στην τελετή απαραίτητη και σημαντική, καθώς, ως νονοί, αναδέχονται από τη κολυμβήθρα της θάλασσας τον Χριστό!
Ας τους τιμήσουμε καθηκόντως και ας ευχαριστήσουμε οφειλετικώς, στο πρόσωπο του εφετινού Αναλήπτη κ. Εμμανουήλ Μουλίδη όλους όσοι στα χρόνια που πέρασαν συμμετέσχον στην εμβληματική αυτή για την Εκκλησία και το Γένος μας Τελετή, και ας ευχηθούμε όλοι οι δροσοσταλίδες του αγιασμένου θαλασσινού νερού να δροσίζουν και να γαληνεύουν την ατομική και συλλογική μας ψυχή, την παραδαρμένη από τις θύελλες και τις τρικυμίες των αλλεπάλληλων κοινωνικών, οικονομικών και υγειονομικών κρίσεων!
† Ο ΣΥΡΟΥ ΔΩΡΟΘΕΟΣ Β΄