Τα σημάδια της αληθινής πίστης στον Εσταυρωμένο
Του Αλεξάνδρου Π. Κωστάρα, Ομότιμου Καθηγητή Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Θράκης
Γιορτάζουμε την Παγκόσμιο Ύψωση του Τιμίου Σταυρού. Έχουμε και άλλη φορά στο παρελθόν ομιλήσει για την πολύ σπουδαία αυτή Εορτή της Χριστιανοσύνης, την οποία συνήθως εορτάζουμε με τα εξωτερικά της γνωρίσματα που την χαρακτηρίζουν. Λατρευτικά με την ίδια ευλάβεια, όπως την Μεγάλη Παρασκευή, που μάς την θυμίζει η ημέρα αυτή, αλλά και με τα υπόλοιπα συμπαρομαρτούντα, που έχουν καθιερωθεί εθιμικά για τον εορτασμό της: Τους βασιλικούς, τον Σταυρό με κλαριά βασιλικού επάνω στο ζυμάρι για την ανανέωση του προζυμιού, αλλά και με τα Σταυρουδάκια, που τα αγοράζουμε και τα προσφέρουμε αναμνηστικά δώρα σε αγαπημένα μας πρόσωπα. Παραλείπουμε ασφαλώς να μνημονεύσουμε εδώ το χρυσό Σταυρουδάκι που το φοράμε στο στήθος, για να προβάλλει σε όσους το αγνοούν τα θρησκευτικά μας πιστεύματα. Καλές ασφαλώς είναι όλες αυτές οι εξωτερικεύσεις της πίστης μας στον Εσταυρωμένο με την ευκαιρία της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού Του, ουδεμία απολυτως αξία έχουν όμως, εάν δεν συνοδεύονται από την έμπρακτη ομολογία της πίστης μας προς Εκείνον. Όχι μόνο κατά την ημέρα της Υψώσεως, αλλά στο διηνεκές. Σε όλη μας την ζωή. Κάθε στιγμή και κάθε ημέρα αυτής. Η πίστη στον Χριστό δεν είναι ένα ωραίο ποίημα που το επαναλαμβάνουμε κάθε τόσο σε όσους δεν το έχουν ακούσει. Ούτε φειγ-βολάν, που το μοιράζουμε σε όσους συναντούμε, για να δουν την πραμάτειά μας, όταν αποφασίσουν να συναλλαγούν μαζί μας.
Η ψυχο-πνευματική ταυτότητα καθενός που θέλει να λέγεται Χριστιανός είναι προσωπικός Γολγοθάς και αυταπάρνηση της εγκόσμιας λογικής και κοινοτυπίας, στην οποία έχουμε εγκλωβίσει την ζωή μας.. Μάς το είπε άλλωστε αυτό με απόλυτη σαφήνεια ο Κύριος: «Όστις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω το σταυρόν αυτού και ακολουθήτω μοι» (Ματθ. ). «Όποιος θέλει να με ακολουθήσει στην Σταυρο-Αναστάσιμη πορεία μου προς τον Γολγοθά», μάς λέει ο Ναζωραίος, «είναι ευπρόσδεκτος κοντά μου. Πρέπει όμως να φορτωθεί τον δικό του σταυρό και να ανεβεί με αυτόν μαζί μου στον ανηφορικό δρόμο που οδηγεί στον τόπο του κρανίου, καθώς βέβαια και να αφήσει πίσω του το εγωιστικό και ευτελές ένδυμα του σαρκίου του, που έχει την αποφορά της μούχλας, την οποία αναδίδει η φτηνή εγκόσμια λογική, που είναι θεμελιωμένη επάνω στο δούναι και λαβείν, στην εντολή «οφθαλμόν αντί οφθαλμού» του Μωσαϊκού Νόμου, που την ακολουθούμε σχεδόν όλοι, άσχετα αν επικαλούμαστε την χριστιανική μας ταυτότητα. Δεν υπάρχει Γολγοθάς χωρίς Σταυρό.
Ούτε Ανάσταση χωρίς Σταυρική αυτοθυσία. Την όζουσα ατμόσφαιρα της ανθρώπινης κακίας και εκδικητικότητας την κουβαλάνε μόνον οι σταυρωτές. Ο Εσταυρωμένος πλημμυρίζει την ατμόσφαιρα του Γολγοθά με το άρωμα της Αγάπης και της Αυτοθυσίας. Επομένως, όποιος θέλει να βρεθεί στον Γολγοθά μαζί με τον Χριστό, για να λέγεται μαθητής Του, πρέπει να βεβαιωθεί για το φορτίο που επωμίζεται με τον σταυρό του. Και προπαντός να ελέγξει τις «οσμές» που εκπέμπει η ψυχή του, ώστε να πεισθεί ότι αυτές είναι συμβατές με την ατμόσφαιρα του Γολγοθά.
Το κείμενο δημοσιεύθηκε στην έντυπη εφημερίδα «Κιβωτός της Ορθοδοξίας»
Μιλώντας λοιπόν για την Ύψωση του Τιμίου και Ζωοποιού Σταυρού εννοούμε πρωτίστως την Ύψωση της Αγάπης και της Αυτοθυσίας. Αυτό είναι το πρωταρχικό νόημα της Εορτής που την τιμούμε κάθε χρόνο στις 14 Σεπτεμβρίου. Όλα τα άλλα είναι ιστορικά παρελκόμενα της ευρέσεως του Τιμίου Σταυρού από την Αγία Ελένη, μητέρα του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου, ομοίως τιμώμενου ως Αγίου από την Εκκλησία μας, μαζί με την μητέρα του. Ας θυμηθούμε τα γεγονότα του Θείου Πάθους: Όταν καταδικάσθηκε ο Ναζωραίος σε Σταυρικό Θάνατο από τους Γραμματείς και τους Φαρισαίους, τί μάς έδειξε με το Εκούσιο Πάθος Του και την κορύφωση αυτού επάνω στον Γολγοθά; Μάς έδειξε τρία, που αποτελούν την πεμπτουσία της Χριστιανικής Διδασκαλίας: Πρώτον. Την αυτοθυσιαστική Του Αγάπη για όλο το ανθρώπινο γένος. Δεύτερον. Την συγχωρητικότητά Του προς όλους. Ακόμη και προς τους σταυρωτές Του. Και τρίτον. Την άκρα ταπείνωση, που εκδηλώνεται από την πρώτη στιγμή του Θείου Πάθους μέχρι το «τετέλεσται» επί του Σταυρού. Την αυτοθυσιατική Του αγάπη την είχε υπογραμμίσει ο ίδιος ο Κύριος στην τελευταία ομιλία Του προς τους Μαθητές Του, λίγο πριν απο την σύλληψή Του στον Κήπο της Γεσθημανή, όταν τούς έλεγε: «Αύτη εστίν η εντολή η εμή, ίνα αγαπάτε αλλήλους (όχι, όπως αγαπιέσθε συμβατικά μεταξύ σας, μάς είχε πει σε άλλο σημείο της Διδαχής Του, αλλά όπως σας αγάπησα εγώ). Μείζονα ταύτης αγάπην ουδείς έχει, ίνα τίς την ψυχήν αυτού θη υπέρ των φίλων του» (Ιω ιε, 12-13). «Ποιός έχει μεγαλύτερη αγάπη από την δική μου προς εσάς», ρωτούσε ο Κύριος τους Μαθητές Του, ώστε να θυσιάζει την ζωή του υπέρ των φίλων του»; «Φίλοι» Του, όπως εξηγούσε ο Ίδιος, είναι όλοι οι αποδέκτες του σωτηριώδους μηνύματός Του.
Την συγχωρητικότητά Του εξ άλλου, που είναι και αυτή μια άλλη έκφραση της Αγάπης Του, την έδειξε ο Χριστός και επάνω από τον Σταυρό του Μαρτυρίου Του, όταν παρακαλούσε τον Θεό-Πατέρα να συγχωρήσει τους σταυρωτές Του με την ανεπανάληπτη φράση: «Πάτερ, άφες αυτοίς. Ου γαρ οίδασι, τί ποιούσι» (Λουκά, κγ 34). Ήσαν όλοι εκείνοι, οι Γραμματείς και οι Φαρισαίοι, τους οποίους κατά την περίοδο της Διδασκαλίας Του στην Ιουδαία τούς αποκαλούσε ο Ιησούς «όφεις, γεννήματα εχιδνών» (Ματθ κγ 33). Για αυτά λοιπόν τα «φίδια τα φαρμακερά», που Τον καταδίκασαν στο Σταυρικό Θάνατο, είχε συγχωρητικότητα ο Χριστός επάνω από τον Σταυρό. Οι βαρείς χαρακτηρισμοί Του προς τους Γραμματείς και τους Φαρισαίους ουδεμία αντίφαση ενέχουν προς την συγχωρητικότητα του Εσταυρωμένου. Οι χαρακτηρισμοί Του Ναζωραίου προβάλλουν προς τα έξω την αληθινή εικόνα των Γραμματέων και των Φαρισαίων, τους οποίους αποκαλύπτει στον κόσμο ο Χριστός με το αληθινό τους πρόσωπο, ώστε να γνωρίζουν όλοι, τί κρύβεται πίσω από το προσωπείο τους, με το οποίο δείχνουν υποκριτικά στους ανθρώπους, για να τους παραπλανήσουν, μια ψεύτικη θεοσέβεια, ενώ στην πραγματικότητα είναι θεομπαίχτες. Αντιθέτως με την συγχωρητικότητά Του ο Χριστός δείχνει προς όλους εμάς που είμαστε οι αποδέκτες της Διδαχής Του ότι η αληθινή Αγάπη δεν έχει όρια. Γι’ αυτό βρίσκει πάντα τον τρόπο να υπερβαίνει τις συμβατικές ανθρώπινες κοινοτυπίες, τις μικρότητες και τα πάθη του καθενός από εμάς, και να σπεύσει να αγκαλιάσει ακόμη και εκείνους που μάς έβλαψαν. Στο σημείο αυτό η συμπεριφορά του Εσταυρωμένου εναρμονίζεται πλήρως με την Διδαχή Του, όταν μάς έλεγε: να αγαπούμε ακόμη και του εχθρούς μας. Τέλος η ταπείνωση του Χριστού, που είναι απολύτως συνυφασμένη και αυτή με τον Σταυρό Του και την Ύψωση Αυτού, αποτελεί τον άλλο «φανοστάτη», που ρίχνει ψηλά από τον Σταυρό το φως του στον «δρόμο» μας, για να πορευόμαστε στην ζωή μας με το ενδεδειγμένο χριστιανικό φρόνημα.
Ολοκληρώνοντας τις σκέψεις αυτές αισθανόμαστε την ανάγκη να διευκρινίσουμε στο σημείο αυτό ότι με όσα γράφουμε εδώ δεν κρίνουμε κανένα. Άλλωστε ούτε την βούληση έχουμε ούτε την εξουσία να το πράξουμε. Όλους θα μας κρίνει τελικά ο Θεός. Υπενθυμίζουμε απλά την εντολή που μάς έδωσε ο Χριστός και τα προαπαιτούμενα του χαρακτηρισμού μας ως μαθητών Του, ώστε να κρίνει ο καθένας μόνος του, κατά πόσο η πρακτική του βίου του ευθυγραμμίζεται με την σχετική εντολή και τα προαπαιτούμενα αυτής.
Το κείμενο δημοσιεύθηκε στην έντυπη εφημερίδα «Κιβωτός της Ορθοδοξίας»
