Γιάννη Μιχαήλ
Την περίοδο των πρώτων χριστιανικών αιώνων η Εκκλησία ανέδειξε εκατομμύρια μάρτυρες. Οι μάρτυρες κατάφεραν να εναρμονίσουν μαζί την αγιότητα και τον ηρωισμό, γι’ αυτό η Εκκλησία θεωρεί το μαρτύριο ως την «τελείωση» του χριστιανού. Με την καρδιακή τους πρόθεση οι μάρτυρες αψηφούσαν τα φρικτά και φοβερά βασανιστήρια, κινούμενοι από τον πόθο τους να δώσουν την «καλήν ομολογίαν», υπερέβαιναν την φύση τους και με την συνεργεία της χάριτος του Θεού ολοκλήρωναν πανηγυρικώς το μαρτύριο.
Η Δεσποτική θεολογία του μαρτυρίου (μαρτύριο του Χριστού) παραμένει η βάση και η έμπνευση της θεολογίας του μαρτυρίου. O Χριστός παρουσιάζεται ως ο «πρωτομάρτυς» και «αρχιμάρτυς» της Εκκλησίας. Αυτός πρώτος υπέστη το μαρτύριο με τα φρικτά πάθη, τα ραπίσματα, τους εμπτυσμούς, την λόγχη, την Σταύρωση. Η Πατερική θεολογία εμφανίζει το μαρτύριο σαν κοινωνία των παθημάτων του Χριστού. Επομένως, τέλειος μαθητής είναι εκείνος που μιμείται τον «πρωτομάρτυρα» Χριστό και ακολουθεί την οδό που Αυτός πρώτος υπέδειξε.
Τι επέφερε όμως το μαρτύριο του Χριστού; Ο θάνατος του Χριστού έγινε η αιτία κατάργησης του θανάτου, αφού η Ανάστασή Του προήλθε σαν επακόλουθο του σταυρικού θανάτου. Έτσι, και η Ανάσταση κατατρόπωσε τον διάβολο.
Η αιτία της φθαρτότητας των ανθρώπων βρίσκεται στο προπατορικό αμάρτημα το οποίο συνέβη με την συνεργία του διαβόλου. Ο θάνατος, ο οποίος δεν προϋπάρχει στην φύση του ανθρώπου, εισήχθη με την πανουργία του πονηρού. Έκτοτε, ο άνθρωπος απέκτησε το φθαρτό σώμα και έχασε το προνόμιο της αθανασίας.
Εντούτοις, η σοφία του Θεού ενέργησε με τρόπο θαυμαστό και μετέτρεψε το ελάττωμα αυτό του θανάτου σε πλεονέκτημα. Αρχικά, ο Χριστός κατέβηκε από τον ουρανό και έλαβε φθαρτό σώμα για να ομοιάσει με τα δημιουργήματά Του ως προς το ανθρώπινο – κατά φύση άνθρωπος. Η ενανθρώπηση του Χριστού ήταν αναγκαία επειδή η πρώτη διαθήκη (συμφωνία με τον Αδάμ) δεν ήταν επιτυχής και υπήρξε η ανάγκη για δεύτερη διαθήκη (ενανθρώπηση). Ακολούθως, ο Χριστός χρησιμοποίησε τον θάνατο σαν μέσο για να ξεγελάσει τον διάβολο και να επαναφέρει τον άνθρωπο στην πρότερή του κατάσταση. Η Ανάσταση του Κυρίου καταργώντας τον θάνατο, επανάφερε την αθανασία και εισήγαγε πάλι τους ανθρώπους στον ουρανό.
Οι μάρτυρες εμπνεόμενοι από τον Σταυρό του Χριστού οδηγούνται με χαρά στο μαρτύριο. Ο Σταυρός του Χριστού κατέχει εξέχουσα θέση μέσα στην θεολογία του μαρτυρίου, διότι οι μάρτυρες επικαλούνται τον Σταυρό για να ενισχυθούν, καυχώνται για τον Σταυρό και τον χρησιμοποιούν σαν όπλο κατά του διαβόλου και τον πειρασμών. Ο Κυριακός λόγος του Χριστού επιβεβαιώνεται στην πράξη στην περίπτωση των μαρτύρων κατά το «όστις θέλει οπίσω μου ελθείν, απαρνησάσθω εαυτόν, και αράτω τον σταυρόν αυτού, και ακολουθείτω μοι» (Μάρκ. 8, 34). Η άρση του Σταυρού και η ακολουθία του Χριστού γίνεται μέχρι τον θάνατο ώστε να καταστούν οι μάρτυρες μιμητές του Χριστού.
Πηγή: Ησυχαστήριο Αγίας Τριάδος