Του Δημητρίου Λυκούδη, θεολόγου
Αγαπώ από μικρός τα θρησκευτικά προσκυνήματα. Γι᾿ αυτό, επέλεξα, όσο, βέβαια, αυτό ήταν δυνατόν, να επισκέπτομαι ο ίδιος όσα περισσότερα προσκυνήματα μπορούσα και συνεχίζω, ασφαλώς, εντός και εκτός Ελλάδος, για ν᾿ αποκτήσω προσωπική επαφή και εμπειρία με κάθε τόπο, προσκύνημα και ιερό χώρο και όχι να καταστώ ενήμερος, σχετικά με αυτά, μέσα από ηλεκτρονικές και λοιπές έντυπες μορφές.
Γρήγορα, όμως, θα τολμούσα να πω, αντιλήφθηκα πως και εδώ πρέπει να κυριαρχεί το μέτρο, η ισορροπία προκειμένου το κάθε προσκύνημα να αποτελεί αφορμή και στήριγμα πνευματικής οικοδομής και ενδόμυχης αναζήτησης, πέρα, βέβαια, από τη δεδομένη και αναμφισβήτητη ευλογία που λαμβάνει καθένας από την όλη προσκυνηματική του διάθεση και τον ταξιδιωτικό του – και όχι μόνο – κόπο, έως ότου φθάσει στον προορισμό του.
Σε μία από τις πρώτες μου επισκέψεις στον Άθωνα, έξω από τη Μεγίστη Μονή του Βατοπαιδίου, στο κονάκι, εκεί που εγκαταβίωνε και ησύχαζε ο μακαριστός γέροντας Ιωσήφ (σημ. ο Βατοπαιδινός), άκουσα ο ίδιος τον γέροντα να λέει σε κάποιον από την παρέα μας: «Το μεγαλύτερο προσκύνημά σου είναι η ενορία σου. Και ο πλέον Πανάγιος Τάφος είναι η Αγία Τράπεζα του Ναού της ενορίας σου…».
Ελάτε να δούμε, τώρα, μια σύγχρονη εικόνα, χωρίς γενικεύσεις, της καθημερινής μας πραγματικότητας. Είχαμε και έχουμε γεροντολάτρες και γεροντισμό, και αναφέρομαι εδώ, όχι μόνο σε όσους αναζητούν, ως δια μαγείας, να εφεύρουν έναν γέροντα και να υποταχτούν σε αυτόν, άσχετα αν δεν τηρήσουν τίποτα απ᾿ όσα εκείνος τους παραγγέλλει, αλλά και όσους αυτοχρίζονται «γέροντες» και κομπορρημονούν και εξευτελίζονται, έχουμε τώρα και εκδρομολάτρες και εσαεί περιπατητές! Αναφέρομαι, δηλαδή, σε όσους ξεπερνούν το μέτρο, μιας και «εκδρομολάτρες» όλοι, λίγο ή πολύ, είμαστε και αλλοίμονο αν συνέβαινε κάτι διαφορετικό. Εστιάζω στην υπερβολή, σε ό,τι υπερβαίνει το μέτρο και δημιουργεί ουκ ολίγα προβλήματα σε οικογένειες, σε διαπροσωπικές σχέσεις, στον ανθρώπινο ψυχισμό κ.ά.
Και για να γίνω σαφέστερος, αναφέρομαι σε όσες κυρίες «παίρνουν» τους δρόμους για τα μοναστήρια και ξεχνάνε να γυρίσουν! Και αναμένει ο ταλαίπωρος σύζυγος (συ-ζυγός;) έρημος και παντέρημος και αναρωτιέται και αναζητά την πάλαι ποτέ αγαπητική συνοδοιπορία στο γάμο του! Αναφέρομαι σε όσους σύγχρονους «γεροντολάτρες» επισκέπτονται τακτικότατα και για μεγάλο χρονικό διάστημα το Άγιον Όρος, αφήνοντας πίσω γυναίκες και παιδιά, και το χειρότερο, όταν επιστρέφουν, δήθεν από ευσέβεια και πνευματικό αυτοευνουχισμό, προσπαθούν να επιβάλλουν στις γυναίκες τους μεθόδους άκρας αυστηρότητας και παντελούς νηστείας απ᾿ όλα, – το τονίζω! – διότι έτσι αντιλαμβάνονται ότι αναπτερώνεται ο νους προς τα υπερκόσμια και άρρητα μυστήρια! Χωρίς λογική, χωρίς μέτρο, χωρίς κοινό πνευματικό με τις συζύγους τους, έτσι, απλά, επειδή κάποιος «παλαβός» αναχωρητής (διότι έχουμε και τέτοιους πολλούς γύρω μας σήμερα, αλλά και πάντοτε) τοὐς παρακίνησε και συμβούλεψε…!
Για όσες, λοιπόν, κυρίες και κυρίους «ευσεβείς», που ξεχνούν και οικεία και οικογένεια και σύζυγο και παιδιά και καθαριότητα και φυσική ανθρώπινη παρουσία και ακόμη και το καθημερινό φαγητό (δεν αναφέρομαι σε εξαιρέσεις, που, ασφαλώς, συμβαίνουν κάποτε σε όλους) και τρέχουν στα μοναστήρια και στα προσκυνήματα ασταμάτητα, ετούτο έχω να τονίσω: αν θέλατε μοναχική ζωή, να είναι ευλογημένο, αλλά να μην νυμφευόσασταν, να μην καθελκύζατε και άλλον άνθρωπο στην προσωπική σας πόρωση, έστω και επιλογή. Διαφορετικά, καλείστε να συμπεριφερθείτε ανάλογα, ως έγγαμοι. Πώς; Έχετε κοινό πνευματικό με τους/τις συζύγους σας – αν όχι, καιρός να αποκτήσετε – . Ανατρέξατε σε αυτόν και θα λάβετε απαντήσεις σε όσα εγώ, αδυνατώ και δε γνωρίζω, αλλά δεν έχω και αρμοδιότητα να σας συστήσω.
Συζυγία σημαίνει συμπόρευση και συνοδοιπορία. Να σωθούμε και οι δύο, από κοινού, με προσωπικό και συνάμα συζυγικό αγώνα. Όχι συνεχείς μονομερείς ενέργειες προσκυνηματικού και πνευματικού ευσεβισμού, λοιπόν, που αναπαύουν το «εγώ» μας και ταυτόχρονα διαλύουν και δυναμιτίζουν την οικογενειακή μας εστία και συνοχή!
Όσο για τις περιπτώσεις κάποιων ιερέων, κυρίως αγάμων (ευτυχώς, είναι ελάχιστοι), που αρέσκονται στην καλλιέργεια «ουρών» πίσω τους, ξέρετε, μαγείρεμα, σιδέρωμα, ξεσκόνισμα κ.ά. και αδιαφορούν για αυτές καθαυτές τις ψυχές των διακονητών, θα γράψουμε περισσότερα στη συνέχεια!