«Ο σκύλος δείχνει την ευγνωμοσύνη του και θυμάται πάντα τους φίλους… Λένε μάλιστα ότι πολλοί σκύλοι πέθαναν κοντά στους κυρίους τους, που είχαν φονευθεί σε ερημικό μέρος… Ποιον απ’ αυτούς που είναι αχάριστοι στους ευεργέτες τους, δεν ντροπιάζει η στάση αυτού του ζώου; Και τι θα πουν όσοι όχι μόνο δεν αγαπάνε το Θεό, που τους δημιούργησε και τους τρέφει, αλλά έχουν φίλους εκείνους που μιλάνε εναντίον του, δηλαδή τους εχθρούς του; ».
Το μυρμήγκι μαζεύει το καλοκαίρι την τροφή του για το χειμώνα. Κι όχι μόνο δεν αφήνει τον καιρό να περνάει με τεμπελιά, αλλά με αδιάκοπη φροντίδα τρέχει και βρίσκει τρόπους και σοφά τεχνάσματα για να διατηρεί την τροφή του, όσο το δυνατόν περισσότερο. Εσύ, άνθρωπε, δεν θα εργαστείς λοιπόν έτσι φιλόπονα για τον εαυτό σου; Δεν θα προσέξεις το παράδειγμα του μυρμηγκιού, για να θησαυρίσεις με πράξεις καλές απ’ την παρούσα ζωή τις αναπαύσεις για τη μέλλουσα και αιώνια;
«Ωραίους και δίκαιους επαίνους παίρνει η μέλισσα και την ονομάζουν σοφή και εργάτιδα, γιατί με τόση φιλοπονία, μαζεύει την τροφή της και με τόση σοφία φιλοτεχνεί τις αποθήκες για το μέλι… Μιμήσου κι εσύ τη συμπεριφορά αυτή της μέλισσας, που φτιάνει τις κηρύθρες της χωρίς να βλάπτει κανένα και χωρίς να καταστρέφει ξένο καρπό».
Οι πελαργοί, όταν απ’ τα γερατειά πέσουν τα φτερά του πατέρα τους, στέκονται γύρω του και τον ζεσταίνουν με τα δικά τους φτερά. Ακόμη του φέρνουν άφθονη τροφή και τον βοηθούν όσο τους είναι δυνατόν στο πέταγμα, ξεκουράζοντάς τον ελαφρά με τα φτερά τους ο ένας απ’ τη μια κι ο άλλος απ’ την άλλη μεριά… Η πρόνοια αυτή των πελαργών είναι αρκετή, για να διδάξει τα παιδιά ν’ αγαπούν και να φροντίζουν τους γονείς τους».
Από τις ομιλίες του Μ. Βασιλείου στην Εξαήμερον