Του π. Βασιλείου Μπόκου
Η Μεγάλη Σαρακοστή είναι το αντίδοτο που δόθηκε στον άνθρωπο για να συνέρχεται από την κραιπάλητης ζωής και τη μέθη της ηδονοθηρίας. Στον αντίποδα της ασυδοσίας των παθών και του βακχικού αποκριάτικου ξεφαντώματος η Εκκλησία προβάλλει ως ενδεδειγμένο τρόπο ζωής και πνευματικής ανόδου την άσκηση.
Στη βασική επιδίωξη του σύγχρονου ανθρώπου για άμεση πρόσβαση σε ό,τι αρεστό και ευχάριστο, σε ό,τι θωπεύει το εγωκεντρικό θέλημα, αντιπαρατίθεται η αναζήτηση του ορθού και αληθινού βίου. Ύψιστο κριτήριο στην αναζήτηση αυτή, η αμετακίνητη κρίση του Θεού, εν αντιθέσει προς τα ευμετάβολα θελήματα του ανθρώπου. «Δίκαιος ει, Κύριε, και ευθείαι αι κρίσεις σου… Θεός, αληθινά τα έργα αυτού».
Η άσκηση, ως υπακοή στον θείο νόμο, αποτρέπει την υποδούλωση στα ολέθρια ψυχοφθόρα, αλλά και σωματοκτόνα πάθη. Κάνει τον άνθρωπο «αυτοκράτορα». Πραγματικό ηνίοχο. Από δούλο, κυρίαρχο. Του δίνει τον έλεγχο, τα ηνία του εαυτού του, για να μην άγεται και φέρεται, και μάλιστα από εξευτελιστικές ενίοτε επιθυμίες. Είναι άριστη μέθοδος αυτοελέγχου.
Η Μεγάλη Σαρακοστή είναι αγώνας κατά των παθών. Μετά τηνψυχολογική προετοιμασία τριών εβδομάδων,με τον εσπερινό της συγχώρησης (Κυριακή της Τυρινής) είμαστε στην ώρα μηδέν. Ο πόλεμος αρχίζει. Το στάδιο ανοίγει και «οι βουλόμενοι αθλήσαι» εισέρχονται. Το οπλοστάσιο υπερπλήρες. Η πανοπλία του Σταυρού έτοιμη, τα όπλα του φωτός στη θέση τους: «Ως τείχος άρρηκτον κατέχοντες την πίστιν, ως θώρακα την προσευχήν και περικεφαλαίαν την ελεημοσύνην, αντί μαχαίρας την νηστείαν». «Η πάνοπλος εγκράτεια» δίνει το δυναμικό έναυσμα για τη μάχημε μια συντριπτική πρώτη βολή: Το ιερό τριήμερο. Τί είναι αυτό;
Είναιη πλήρης αποχή από τροφή και νερό κατά τις τρεις πρώτες μέρες της Σαρακοστής, δηλαδή μέχρι την πρώτη Προηγιασμένη, που γινόταν την Τετάρτη εσπέρας. Για όσους βέβαια μπορούσαν. Οι πιο δυνατοί μάλιστα συνέχιζαν: «Οι δυνάμενοι μενέτωσαν νήστεις έως της Παρασκευής». Ακόμα και όσοι την Τετάρτη μετείχαν στη μετά τη Θεία Κοινωνία λιτή τράπεζα ξηροφαγίας, την Πέμπτη της α΄ εβδομάδας δεν έτρωγαν τίποτα. «Μένομεν νηστεύοντες έως της Παρασκευής». Ολομέτωπη δηλαδή επιθετική ενέργεια κατά των παθών.Όχι ημίμετρα.
Αλλά και εδώ, όλα γίνονται με διάκριση. Ποτέ δεν αναιρείται ο βασικός κανόνας, ότι η άσκηση γίνεται πάντα και μόνο κατά τη δύναμη και την ειδική κατάσταση του καθενός.