Μητροπ. Μεσογαίας Νικολάου
Αν ανατρέξουμε στην Παλαιά Διαθήκη, στο βιβλίο της Γενέσεως που διαβάζουμε στο ξεκίνημα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, θα δούμε ότι στην αρχή δεν υπήρχε λόγος ο Θεός να έλθει, ούτε ο άνθρωπος κάπου να πάει, αλλά ήταν μαζί. Ζούσαν ο Αδάμ και η Εύα μαζί με τον Θεό και απελάμβαναν αυτή την κατάσταση. Μετά την πτώση έδιωξε ο Θεός τον Αδάμ από τον παράδεισο, «εξαπέστειλεν αυτόν ο Θεός» (Γεν. γ΄ 23).
Η πρώτη βασική σημασία που έχει αυτή η έννοια του ερχομού είναι η επανασυνάντηση του Αδάμ με τον Θεό• η προσπάθεια να συναντήσει πλέον ο Θεός τον άνθρωπο, την στιγμή ακριβώς που ο κάθε ένας από μας, η μόνη ικανότητα που ως άνθρωπος έχει είναι να απομακρύνεται από τον Θεό. Αυτό είναι η συνέπεια της πτώσεως• το «απέρχεσθαι». Το ξέρουμε από την προσωπική μας εμπειρία, όχι επειδή μας το λένε κάποιοι άλλοι. Το πρώτο λοιπόν στοιχείο ήταν η ανάγκη να πλησιάσει ο Θεός, να έλθει ο Θεός προς εμάς. Έτσι έχουμε την πρώτη επίσκεψη του Θεού, τον ερχομό Του στη γη, στον άνθρωπο. «Επεσκέψατο ημάς εξ ύψους ο Σωτήρ ημών», ψάλλουμε τα Χριστούγεννα.
Υπάρχει και ένας δεύτερος ερχομός για τον οποίο μιλούν τα τροπάρια και οι ευχές στην αρχή της Μεγάλης Εβδομάδος. Είναι ο ερχομός του Κυρίου στο εκούσιο πάθος.
Ο τρίτος είναι ο ερχομός που κρύβεται πίσω από τις τελευταίες λέξεις της Καινής Διαθήκης: «Αμήν, ναί, έρχου Κύριε Ιησού» (Αποκ. κβ΄ 20). Είναι ο ερχομός της δευτέρας παρουσίας, τότε που θα ξαναέλθει ο Θεός πλέον οριστικά.
Και τέλος, υπάρχει ο ερχομός του Κυρίου στην καρδιά μας. «Ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου». Είναι αυτός ο ερχομός που τον επαναλαμβάνει ο κάθε ένας μας ως προσευχή, ίσως και χωρίς λέξεις, αλλά στο φρόνημα και στη διάθεσή του. Πόσο πόθο δεν έχουμε να έλθει ο Χριστός μέσα μας! Τι σημασία διαφορετικά θα είχε το ότι ήλθε στη γη, η το ότι έρχεται στο εκούσιο πάθος, η το ότι θα ξαναέλθει να κρίνει ζώντας και νεκρούς, αν δεν έχει έλθει μέσα στην καρδιά μας;
Αυτό σημαδεύει το μήνυμα της Μεγάλης Εβδομάδος. Καθώς ο Κύριος θα έρχεται προς το πάθος, είναι ανάγκη να έρχεται και μέσα στην δική μας καρδιά. Σ’ αυτό μας καλεί όλους ανεξαιρέτως η Εκκλησία μας.
Για να έλθει όμως ο Χριστός στην καρδιά μας πρέπει κι εμείς να έλθουμε στον Χριστό. Υπάρχει μια άλλη λέξη που έχει τη σημασία του έρχομαι και συχνά αναφέρεται στις ακολουθίες. Είναι η λέξη «δεύρο» και «δεύτε», που θα πεί έλα και ελάτε. Είναι παράκληση και προτροπή του Χριστού κι εμείς να κάνουμε μία κίνηση προς Αυτόν.
Πως λοιπόν εμείς μπορούμε να πάμε στον Χριστό; Η μία κίνηση είναι η φυσική κίνηση, αυτή που όλοι κάνουμε όταν πάμε στην εκκλησία. Ξεχνάμε κάποιες επισκέψεις, αφήνουμε την ησυχία μας στο σπίτι, την άνεση και την ευκολία μας και λέμε: «θα πάω στην εκκλησία». Ας το κάνουμε αυτό ολόκληρη την Μεγάλη Εβδομάδα. Και μόνο η φυσική μας παρουσία, που από μόνη της δεν έχει αξία, δεν πάει χαμένη, διότι ως διάθεση αποκτά αξία.
Το δεύτερο είναι το να πάμε στον Χριστό κάνοντας κι εμείς μία εργασία. «Δεύτε πιστοί επεργασώμεθα προθύμως τω Δεσπότη». Να μη μείνουμε στις επιθυμίες και στα όνειρα μόνο, αλλά να κάνουμε την πνευματική ζωή πράξη, όσο μπορούμε, όπου τα καταφέρνουμε.
Υπάρχει και ένα τρίτο «Δεύτε ούν και ημείς κεκαθαρμέναις διανοίαις συμπορευθώμεν αυτώ…» Ας τακτοποιήσουμε λίγο τον «ένδοθεν λογισμόν», λένε οι ευχές των προηγιασμένων ακολουθιών, και να προσανατολισθούμε λίγο προς τα πνευματικά. Με πόσο ενδιαφέρον δεν ασχολούμαστε με τα κτήματά μας, οι μαθητές με τις σπουδές μας, οι άρρωστοι με την υγεία μας, οι φτωχοί με την εξοικονόμηση των αγαθών μας. Για όλα αυτά έχουμε σκέψη να δώσουμε. Ας δώσουμε λίγη σκέψη και για τα πνευματικά. Να έχει ζεσταθεί λίγο η καρδιά μας όταν ερχόμαστε στην εκκλησία. Αλλιώς ώσπου να ζεσταθούμε θα πεί ο ιερέας το «δι’ ευχών» και θα βρεθούμε ξανά στην κρυάδα της κοσμικής κοινωνίας, της ψεύτικης, της υλιστικής, της εφήμερης ζωής. Ας ησυχάσουμε λίγο μέσα μας για να φτιάξουν οι λογισμοί μας και να μπορεί έτοιμη η καρδιά μας να δεχτεί κάτι πνευματικό.
Το πρώτο είναι ο φυσικός ερχομός, το δεύτερο είναι ο πρακτικός βίος, να κάνουμε την πίστη μας πράξη και ζωή, το τρίτο είναι οι σκέψεις μας. Και το τέταρτο το είπε ο ίδιος ο Χριστός στο Ευαγγέλιο: «Δεύτε προς με πάντες οι κοπιώντες και πεφορτισμένοι καγώ αναπαύσω υμάς». Ελάτε κοντά μου όλοι όσοι κουρασμένοι από την ανθρώπινη αδυναμία και φορτωμένοι από τα ανθρώπινα πάθη και εγώ θα σας ξεκουράσω. Θα σας πάρω και τον κόπο, θα αναλάβω όμως στους ώμους μου και το φορτίο. Αυτό είναι ο σταυρός.
Ας κάνουμε, λοιπόν, και το τέταρτο που είναι να δώσουμε τη διάθεσή μας. Να προκύψει μέσα στη καρδιά μας ως πνευματικός αναστεναγμός, αυτό το φρόνημα της ταπεινωμένης αποτυχίας, αυτή η εσωτερική μετάνοια ως αναγνώριση των αδυναμιών μας και των παθών μας.
Έτσι και με τη φυσική κίνηση και με τις πράξεις και με τις σκέψεις και με τη διάθεση θα μπορέσουμε κι εμείς να έλθουμε στο Χριστό. Κι όταν πάμε στο Χριστό θα έλθει κι εκείνος κοντά μας. Και τότε θα μπορέσουμε να ζήσουμε ένα άλλο «δεύτε», ένα άλλο «έρχεσθε», αυτό το οποίο θα ακούσουμε το βράδυ της Αναστάσεως: «Δεύτε πόμα πίωμεν καινόν» και «δεύτε του καινού της αμπέλου γεννήματος κοινωνήσωμεν». Να ζήσουμε από κοντά πλέον σαν πραγματικό, σημερινό, προσωπικό, καρδιακό γεγονός την Ανάσταση.
Η Μεγάλη Εβδομάδα από μόνη της είναι ένας πεθαμένος σταυρός. Η Μεγάλη Εβδομάδα μαζί με την Ανάσταση είναι ζωή, ευλογία και δύναμη για ολόκληρη την υπόλοιπη ζωή μας. Είμαστε στην αρχή. Έχουμε την ευκαιρία, έχουμε την δυνατότητα. Ας διατηρήσουμε αυτό το ήθος, αυτό το φρόνημα, αυτό το πνεύμα που πραγματικά θα σφραγίσει κάθε κίνηση της ζωής μας και θα διαμορφώσει κάθε λεπτή πτυχή της ψυχής μας.