Η πανδημία
Λίγο πριν μάς αποχαιρετίσει το 2021, μια χρονιά που στην ουσία μετέβαλε τον τρόπο ζωής ένεκα της παρουσίας του κορωνοϊού στις ζωές μας και η ανασκόπηση των σημαντικότερων γεγονότων στο χώρο της Εκκλησίας προκαλεί ιδιαίτερη αγωνία και φόβο, ατενίζοντας με δισταγμό και προβληματισμό το μέλλον και το αύριο.
Η πανδημία, η οποία, όπως σε όλους τους τομείς, σχεδόν σε όλες τις Χώρες, κατόρθωσε να επιβληθεί και να εδραιώσει την κυριαρχία της, δε βρήκε την Εκκλησία μόνη της, αλλά σε άμεση συνεργασία με την Πολιτεία προκειμένου να αναχαιτιστεί και να αντιμετωπιστεί ο επιβλαβής και θανατηφόρος αυτός ιός.
Δεν έλειψαν, βέβαια και πολλοί κληρικοί που ταυτίστηκαν με τους αρνητές του εμβολίου, προκαλώντας σύγχυση στους πιστούς. Παρά το γεγονός ότι οι περισσότεροι μητροπολίτες έχουν αποδεχτεί τα μέτρα, με εξαίρεση τους Αιτωλίας Κοσμά και Κυθήρων Σεραφείμ, οι οποίοι έχουν παραπεμφθεί στο Συνοδικό Δικαστήριο, εκατοντάδες μοναχοί και μοναχές αντιστέκονται στα μέτρα, παρασέρνοντας, όπως υποστηρίζουν πολλοί Ιεράρχες, «αθώους στο θάνατο».
Δεν είναι τυχαίο ότι μητροπολίτες ζήτησαν τη βοήθεια της Αστυνομίας για ελέγχους σε μοναστήρια στη Βόρειο Ελλάδα. Ενώ ο μητροπολίτης Δράμας κ. Παύλος κατέθεσε μήνυση κατά συγκεκριμένων ατόμων τα οποία τον απειλούσαν.
Συγκεντρώσεις αρνητών είχαμε στη Λάρισα και τη Μεσσηνία. Πολλοί ιερείς τέθηκαν σε αργία, ενώ, στο σύνολο των μητροπόλεων, καθιερώθηκε το υποχρεωτικό rapid test, για όσους έχουν την ευθύνη στους ναούς.
Νέοι Μητροπολίτες εξελέγησαν από τη Σύνοδο των Ιεραρχών της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Πρόκειται για τους:
– Αρχιμανδρίτη Αμφιλόχιο Ρουσάκη, νέο Μητροπολίτη Θήρας, Αμοργού και Νήσων.
– Αρχιμανδρίτη Γρηγόριο Παπαθωμά, νέο Μητροπολίτη Περιστερίου.
– Αρχιμανδρίτη Βαρθολομαίο Αντωνίου, νέο Μητροπολίτη Πολυανής και Κιλκισίου.
– Αρχιμανδρίτη Καλλίνικο Γεωργάτο, νέο Μητροπολίτη Καστορίας.
– Αρχιμανδρίτη Πλάτωνα Κρικρή, νέο Μητροπολίτη Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης.
Δυστυχώς, ένας ακόμη μητροπολίτης εκοιμήθη το 2021. Πρόκειται για τον Γόρτυνος Ιερεμία, η θέση του οποίου θα καλυφθεί τη νέα χρονιά.
Τη νέα χρονιά θα εκλεγεί και ο νέος Αρχιεπίσκοπος Κρήτης, μετά την παραίτηση για λόγους υγείας του κ. Ειρηναίου. Ήδη το τροπρόσωπο κτων υποψηφίων ατατέθηκε και θα σταλεί στο Φανάρι προς ψήφιση και τελική απόφαση
Ακόμη, για πρώτη φορά, τουλάχιστον από τη μεταπολίτευση και μετά, Πρωθυπουργός παραβρέθηκε στην έκτακτη συνεδρίαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου (ΔΙΣ).
Η παρουσία του κ. Μητσοτάκη στην ΔΙΣ ήρθε σε μία περίοδο όπου κυριαρχεί η πανδημία, για την οποία η επίσημη Εκκλησία έχει συμβάλλει στην τήρηση των μέτρων, ενώ έχει παρέμβει και στη διενέργεια των εμβολιασμών.
Τίποτε, όμως, δεν γίνεται χωρίς «αντίδωρο». Για τον λόγο αυτό, η Εκκλησία, σε συνεργασία με το γραφείο του πρωθυπουργού, «άνοιξε» την πόρτα για την παρουσία του κ. Μητσοτάκη στη ΔΙΣ, ώστε να συζητήσει μαζί του, εκτός της πανδημίας, και τα προβλήματα που χρονίζουν και έχουν να κάνουν με τις οργανικές θέσεις των ιερέων και τον Καταστατικό Χάρτη.
Σήμερα υπάρχουν περίπου 9.000 κληρικοί οι οποίοι μισθοδοτούνται μεν, από το δημόσιο, αλλά οι οργανικές θέσεις είναι περίπου 6.000. Αυτό που θέλει η Εκκλησία είναι και οι υπόλοιπες θέσεις να θεσμοθετηθούν και να ενταχθούν στο νέο οργανόγραμμα. Σήμερα, οι 3000 ιερείς πληρώνονται μεν, αλλά με την ολοκλήρωση της θητείας τους οι θέσεις μένουν κενές.
Το μέτρο αυτό δεν αφορά μόνο την Ελλαδική Εκκλησία, αλλά και την Κρήτη και τα Δωδεκάνησα που υπάγονται στο Φανάρι.
Επίσης, η Σύνοδος θέλει να εκσυγχρονιστεί ο Εκκλησιαστικός Χάρτης, για τον οποίο όμως, θα πρέπει να συμφωνήσει και το Πατριαρχείο. Όπως έγινε γνωστό, ο κ. Ιερώνυμος με το επιτελείο του, μελετά τις αλλαγές, ενώ θα παραδώσει σχετικό υπόμνημα στον πρωθυπουργό με τα αιτήματα της Εκκλησία.
Από την πλευρά του ο κ. Μητσοτάκης, φαίνεται πως έχει αποδεχτεί οι οργανικές θέσεις να αυξηθούν, ενώ δεν είναι αντίθετος και με την επίλυση πρακτικών ζητημάτων που έχουν να κάνουν με την εκκλησιαστική περιουσία, αλλά και τις αλλαγές στον Καταστατικό Χάρτη.
Όμως, παρά τις προσπάθειες του Φαναρίου ,η Αθήνα, αν και συμφωνούσε με την προσέγγιση, «επέτρεψε» την επίσκεψη του Πάπα έπειτα από 1000 χρόνια, το 2001 επί αρχιεπισκοπίας του μακαριστού Χριστόδουλου. Οι δύο άνδρες κάθισαν δίπλα-δίπλα στην Πνύκα, όπου ο απόστολος Παύλος κήρυξε τον χριστιανισμό, την ώρα που λίγα χιλιόμετρα πιο μακριά, Παλαιοημερολογίτες, ζηλωτές, και χριστιανικά σωματεία διαμαρτύρονταν για την «έλευση του Εωσφόρου». Ο Πάπας τότε, είχε τείνει χείρα φιλίας ζητώντας συγγνώμη για την «άλωση» της Πόλης από τους Σταυροφόρους, το 1204.
Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, το 2016, ο Πάπας Φραγκίσκος επισκέφτηκε τη Μυτιλήνη, επίσης με αντιδράσεις, αναδεικνύοντας ως σημαντικό το θέμα των μεταναστών. Το 2016 ήταν μια σημαντική χρονιά, καθώς ο Πάπας και ο Πατριάρχης Μόσχας συναντήθηκαν στην Κούβα και τα είπαν για λίγο.
Την ίδια χρονιά, στην Κρήτη, έγινε η Πανορθόδοξη Σύνοδος, την οποία πολέμησε με πάθος και έντονο τρόπο η Ρωσία.
Πέντε χρόνια αργότερα, ο Πάπας επισκέπτεται Μυτιλήνη και Αθήνα, όχι καλεσμένος της Εκκλησίας, αλλά της Προέδρου της Δημοκρατίας, ως αρχηγός κράτους και όχι ως θρησκευτικός ηγέτης.
Τα μέλη της Συνόδου, μεταξύ των οποίων οι μητροπολίτες Πειραιώς Σεραφείμ, Κονίτσης Ανδρέας και Κυθήρων Σεραφείμ, με επιστολή τους στον κ. Ιερώνυμο ζητούσαν να μην έχει καμία σχέση η Εκκλησία με την επίσκεψη και τις εκδηλώσεις υποδοχής. Ο κ. Ιερώνυμος έσπευσε να διευκρινίσει ότι όλα θα έχουν τυπικό χαρακτήρα, προκειμένου να καθησυχάσει τους ιεράρχες.
Περισσότερο ως πολιτικός, ο Πάπας, 967 χρόνια μετά το Σχίσμα του 1054, έχει επιδιώξει ορθόδοξοι και καθολικοί να έρθουν ακόμη πιο κοντά, τουλάχιστον σε θέματα όπως το περιβάλλον και το μεταναστευτικό. Φραγκίσκος και Βαρθολομαίος έχουν συναντηθεί πολλές φορές, συνεχίζοντας το έργο των προκατόχων τους και, κυρίως, αυτό του Αθηναγόρα, αλλά και του Δημητρίου. Πλέον, οι διαφορές παραμένουν θεολογικές (filioque) και καθαρά δογματικές.
Ο Βαρθολομαίος
Η επίσκεψη του Βαρθολομαίου στην Αθήνα, με αφορμή τα 30 χρόνια Πατριαρχίας του, έγινε χωρίς εντάσεις. Όλα κύλησαν ομαλά και είχε την ευκαιρία να τα συζητήσει με παράγοντες της Πολιτείας και της Εκκλησίας. Πριν την επίσκεψη στην Αθήνα, είχε ταξιδέψει σε Αμερική και Ουκρανία, όπου είχε επαφές με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ και άλλους σημαντικούς παράγοντες.
Στην Ουκρανία, η επίσκεψη είχε έντονα συμβολικό χαρακτήρα, καθώς μετά την απόδοση της αυτοκεφαλίας, Φανάρι και Μόσχα είχαν συγκρουστεί, με τις σχέσεις τους να είναι στο χειρότερο σημείο.