Ρεπορτάζ για το Ραδιόφωνο της Εκκλησίας: Μάκης Αδαμόπουλος
Φωτογραφίες: Χρήστος Μπόνης
Το έργο της Εκκλησίας διαχρονικώς, αλλά και ειδικότερα τον «εμβληματικό κοινωνικό ρόλο» της κατά την περίοδο της κρίσης που περνά η χώρα, επεσήμανε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος.
Αναλυτικότερα, η πρόποση του Αρχιεπισκόπου:
Εξοχώτατε Κύριε Πρόεδρε,
Εκ προσώπου των Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών οι οποίοι εφέτος συναπαρτίζουν την Διαρκή Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος, η Μετριότης μου εκφράζει τη χαρά όλων μας για την παρούσα συνάντηση στους φιλόξενους χώρους του Προεδρικού Μεγάρου. Και τούτο διότι, όχι μόνον είναι πρόδηλο το ουσιώδες της μεταξύ μας επικοινωνίας, αλλά συνάμα διαπιστώνεται και ο αμοιβαίος σεβασμός και η αγαστή συμπόρευση δύο κορυφαίων θεσμών του τόπου και του λαού μας. Πράγματι στην παρούσα τράπεζα, την οποία η Εξοχότητά Σας όχι μόνον κατά τους καθιερωμένους τύπους αλλά και κατά ειλικρινή φιλοτιμία παραθέτει, βιώνουμε τη συνέχεια της Ευχαριστιακής Αγίας Τραπέζης, η οποία προηγήθηκε στο Μητροπολιτικό μας Ναό και υπάρχει για να εκπορεύει και να καλλιεργεί το μήνυμα της αγαπητικής ενότητας και του σεβασμού προς τον άλλον, όποιος και αν είναι αυτός. Και αυτό το μήνυμα ξεκινά από την Αρχιερατική προσευχή του Χριστού μας ως αίτημα «ίνα πάντες εν ώσιν» (Ιω. ιζ΄, 21) και επεκτείνεται στην ιστορία και τον κόσμο ως αποστολή ή καλύτερα ιεραποστολή της Εκκλησίας «άχρις ου καταντήσωμεν οι πάντες εις την ενότητα της πίστεως» (Εφ. δ’, 13). Αυτήν την ενότητα η Ορθόδοξη Εκκλησία μας έχει αναλάβει να κηρύττει και να υποστασιοποιεί όχι μόνο σε συνθήκες ανέσεως, αλλά και δυσχερείς και αντίξοες. «Θλίψις ή στενοχωρία ή διωγμός ή λιμός ή γυμνότης ή κίνδυνος ή μάχαιρα» (Ρωμ. η΄, 35) πάντοτε υφίσταντο για να κάμψουν το φρόνημα και να καταπαύσουν τον αγώνα μας. Δόξα τω Θεώ, δεν τα κατάφεραν ποτέ, όπως η σημερινή Εορτή της Ορθοδοξίας πανηγυρικά διατρανώνει.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία υπάρχει για να «τηρεί την ενότητα του πνεύματος εν τω συνδέσμω της ειρήνης» (Εφ. δ΄, 3). Στην εποχή μας, εποχή με έκδηλα τα σημεία της πνευματικής και υλικής κρίσεως, μας κτυπούν την πόρτα πολλοί, άνθρωποι κάθε φυλής, χρώματος και θρησκείας. Από το φτωχό υστέρημά μας που το πλούσιο φιλότιμο του ελληνικού λαού ενισχύει, προσπαθούμε να ανακουφίσουμε, να συμπαρασταθούμε και να μην επιτρέψουμε στην απελπισία να κυριαρχήσει στις καρδιές και τα μάτια. Συνάμα, ζητήματα της επικαιρότητας διεκδικούν την άρθρωση εκκλησιαστικού λόγου αληθείας και συνέσεως. Η εκκλησιαστική διάσταση στο ζήτημα της ονομασίας του γειτονικού Κράτους των Σκοπίων λόγω της εκεί σχισματικής εκκλησίας, αλλά και η μέριμνα και η φροντίδα για τους πληττόμενους από τον πόλεμο πληθυσμούς, χριστιανικούς και μη, της Μέσης Ανατολής, σε συνδυασμό με μία επιχειρούμενη απομείωση των εκεί αρχαίων χριστιανικών κοιτίδων, επιβάλλουν την επαγρύπνηση με ήρεμο θάρρος για να αντιμετωπιστούν αλυτρωτικές και φονταμενταλιστικές διαθέσεις και πρακτικές. Συνάμα η ευρωπαϊκή μας πατρίδα δείχνει διχασμένη καθώς μοιάζει να ξέχασε τις ιδρυτικές της αρχές και αξίες και στενάζει υπό τα πλήγματα των αδικιών, των αποκλεισμών και των διακρίσεων, τα οποία αντί να καταστούν αντικείμενο θεραπείας και αυτοκριτικής, αποτελούν την αφορμή σε ένα συνεχώς διογκούμενο ρεύμα ευρωσκεπτικισμού με πολλές εσωτερικές αποκλίσεις, αλλά πάντως διαιρετικό και υπονομευτικό της κοινής μας πορείας.
Εξοχώτατε Κύριε Πρόεδρε,
Στην πληθώρα των προβλημάτων η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος προτάσσει το πνεύμα ενότητας και καταλλαγής που την διακρίνει. Χαιρόμαστε δε, διότι εκφραστής του αυτού πνεύματος είστε και Εσείς, όπως μαρτυρούν η πληθώρα των δηλώσεών Σας, αλλά κυρίως ο δεξιοτεχνικός τρόπος, με τον οποίον επιτελείτε τα υψηλά Σας καθήκοντα. Η επιστημοσύνη Σας, τα πλούσια χαρίσματά Σας, η μετριοπάθειά Σας, στρατευμένα στην υπόθεση της διακονίας των εθνικών μας δικαίων, ευλόγως και επαξίως Σας αναδεικνύουν όχι απλώς τον Πρώτο Πολίτη αυτής της Χώρας, όχι απλώς τον Ανώτατο Άρχοντα του Κράτους μας, αλλά Σύμβολο Ενότητας, το οποίο μπορεί και προσωποποιεί την ειρηνική πολυσυλλεκτικότητα και το αρμονικό πολυδιάστατο του Ελληνισμού. Για αυτό και η Σύνοδός μας αποφάσισε και απένειμε στην Εξοχότητά Σας την Ανώτατη και Ύψιστη Τιμητική Διάκριση της Εκκλησίας της Ελλάδος. Έτη πολλά και ευλογημένα, πολύκαρπα και καλλίκαρπα επ’ αγαθώ του τόπου και του λαού μας.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στην αντιφώνησή του ανέφερε:
«Μακαριώτατε, σεβασμιώτατοι,
Η Εορτή της Ορθοδοξίας, μέσω της ανάμνησης της αναστήλωσης των Ιερών Εικόνων, συνιστά κατ΄ έτος για την Εκκλησία μας, τον Κλήρο και τον Λαό μας αφετηρία και λίκνο συμβολισμών και διδαγμάτων, ιδίως ως προς τον ρόλο τον οποίο διαδραματίζει, διαχρονικώς και αδιαλείπτως, η Εκκλησία μας στην ιστορική πορεία του Λαού και του Έθνους μας.Ως προς τούτο, η Εορτή της Ορθοδοξίας, με αμάχητα ιστορικώς τεκμήρια, καλεί εμάς, τους Έλληνες -και μάλιστα ανεξαρτήτως θρησκευτικών πεποιθήσεων- ν’ αναλογιζόμαστε και ν’ αναγνωρίζουμε, ειλικρινώς και ευθαρσώς, την καθοριστική συμβολή της Ορθόδοξης Εκκλησίας στους μεγάλους Αγώνες του Λαού μας και του Έθνους μας. Συνακόλουθα δε την καθοριστική συμβολή της στην υπεράσπιση της Ιστορίας μας και της Πατρίδας μας. Το Εθνικό, κυριολεκτικώς, τούτο χρέος οφείλουμε να το εκπληρώνουμε με συνέπεια πολύ περισσότερο σήμερα, ενόψει των μεγάλων προκλήσεων που βρίσκονται μπροστά μας, και οι οποίες θα καθορίσουν, τελικώς, την ευόδωση του Ιστορικού μας προορισμού.
Η εορτή της Ορθοδοξίας μου παρέχει την ευκαιρία αλλά και με υποχρεώνει, στο πλαίσιο του θεσμικού μου ρόλου, να προβώ και στην ακόλουθη, κατηγορηματική, επισήμανση, η οποία επέχει θέση κοινού τόπου για κάθε Έλληνα, που σέβεται στοιχειωδώς την αλήθεια: Η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος τηρεί στο ακέραιο τις διατάξεις του Συντάγματος, οι οποίες οριοθετούν το πεδίο του ρόλου της, προσηλωμένη αυστηρώς στην εκπλήρωση της Αποστολής της, δίχως ανάμειξη στις κατά τις συνταγματικές ρυθμίσεις αρμοδιότητες της Πολιτείας. Στο ίδιο θεσμικό και πνευματικό πλαίσιο, η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος παραμένει πιστή στην αρχή, σύμφωνα με την οποία υπάρχει αναποσπάστως ενωμένη δογματικώς με την Μεγάλη Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης και με κάθε άλλη ομόδοξη Εκκλησία του Χριστού. Επιπλέον, τηρώντας τις αρχές της συνταγματικώς κατοχυρωμένης Θρησκευτικής Ελευθερίας, συνυπάρχει αρμονικώς με τους ταγούς και λειτουργούς άλλων Δογμάτων και άλλων γνωστών Θρησκειών, εντός και εκτός Ελληνικών συνόρων.
Τέλος, η Εορτή της Ορθοδοξίας επιβάλλει, σε κάθε Έλληνα και πάλιν ανεξαρτήτως θρησκευτικών πεποιθήσεων, το χρέος ν΄ αναγνωρίζει ότι, στην σημερινή επώδυνη συγκυρία, η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος διαδραματίζει έναν εμβληματικό κοινωνικό ρόλο. Και τούτο διότι μέσα στην «καρδιά», κυριολεκτικώς, της βαθιάς κοινωνικής και οικονομικής κρίσης, που έχει πλήξει καιρίως την κοινωνία μας, έχει αναλάβει, υπό την φωτισμένη ηγεσία σας Μακαριώτατε, πλειάδα ουσιαστικών -και μακράν της περιττής δημοσιότητας- πρωτοβουλιών, για την στήριξη του χειμαζόμενου κοινωνικού συνόλου, ιδίως δε των οικονομικώς ασθενεστέρων. Με τον τρόπο αυτόν, η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος κάλυψε πολλά και σημαντικά κενά ως προς την επαρκή λειτουργία του Κοινωνικού Κράτους, στα οποία η Πολιτεία, μόνη, δεν θα ήταν σε θέση ν’ αντεπεξέλθει. Υπό τα δεδομένα αυτά έσπευσε, εγκαίρως και αποτελεσματικώς, προς την κατεύθυνση της υπεράσπισης του κοινωνικού ιστού και, συνακόλουθα, της αποφυγής της ρήξης του, η οποία θα είχε επιπλέον ανυπολόγιστες συνέπειες για την πορεία προς την οριστική έξοδο του Τόπου μας από την πολυετή και επώδυνη κοινωνική και οικονομική κρίση. Μέσ΄ από αυτήν την πορεία, η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδος εκπληρώνει την αποστολή της, σύμφωνα με την Ορθόδοξη Παράδοση του «Αγαπάτε Αλλήλους», ακόμη δε περισσότερο σύμφωνα με την Ορθόδοξη Παράδοση του «Αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν», η οποία προσεγγίζει την τελειότητα της Οικειώσεως.
Μακαριώτατε, σεβασμιώτατοι,
Σε μιαν εποχή, όπως η σημερινή, κατά την οποία η αρμονική συνύπαρξη και συνεργασία Πολιτείας και Εκκλησίας -πάντοτε σύμφωνα με τον κατά το Σύνταγμα ρόλο καθεμιάς- αποτελεί conditio sine qua non για την υπεράσπιση της Ιστορίας μας και της Πατρίδας μας, εύχομαι η Εορτή της Ορθοδοξίας ν’ αποτελεί κοιτίδα και λίκνο εμπνεύσεων, στοχασμών και αποφάσεων για τον Λαό και τον Κλήρο και, αυτονοήτως, για τις Ηγεσίες τους, προκειμένου να φέρουμε σε πέρας, ως Έθνος με απαράμιλλη Ιστορική Κληρονομιά, την δική μας Ιστορική Αποστολή. Η οποία υπερβαίνει τα όρια του Τόπου μας και εκτείνεται εντός της Μεγάλης Ευρωπαϊκής μας Οικογένειας αλλά και πέραν αυτής, εντός της Διεθνούς Κοινότητας εν γένει».