Δίπλα στο Ναό βρίσκεται το δένδρο κάτω από το οποίο ο Άγιος Κοσμάς τοποθέτησε σιδερένιο σταυρό ο οποίος βρέθηκε πριν μερικά χρόνια και φυλάσσεται στην Ιερά Μητρόπολη Βεροίας.
Η ομιλία του Σεβασμιωτάτου :
Τιμοῦμε σήμερα, ὅπως καί κάθε χρόνο τέτοια ἡμέρα στήν ἐνορία σας, τόν συντοπίτη σας ἅγιο Νικόλαο τόν ράπτη, ἕναν ἅγιο νεομάρτυρα, πού μαρτύρησε, ὅπως ὅλοι γνωρίζετε, στόν χαλασμό τῆς Ναούσης, μαζί μέ τούς ἄλλους δύο χιλιάδες περίπου νεομάρτυρες τῆς πόλεως.
Τιμοῦμε ὅμως συγχρόνως καί ἕναν ἀκόμη ἅγιο καί νεομάρτυρα, τόν ἅγιο ἱερομάρτυρα καί ἰσαπόστολο Κοσμᾶ τόν Αἰτωλό, ὁ ὁποῖος πέρασε ἀπό τόν τόπο αὐτό καί δίδαξε τήν πίστη στόν Χριστό, δίδαξε τόν λόγο του, συμβούλευσε τούς πατέρες μας καί ἐνίσχυσε τήν πίστη τους σέ χρόνια δύσκολα, σέ χρόνια σκοτεινά, σέ ἐποχή κατά τήν ὁποία ἡ πίστη ἀλλά καί ἡ ἐθνική τους ἰδιοπροσωπία κινδύνευε ἐξαιτίας τοῦ ἀλλοθρήσκου κατακτητοῦ.
Καί εἶναι ἀλήθεια ὅτι τό πέρασμα τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ ἀπό τήν περιοχή μας ἀλλά καί ἀπό ὅλη σχεδόν τήν Μακεδονία καί τήν Ἤπειρο ἀναπτέρωσε τό ἠθικό τοῦ ὑποδούλου Ἑλληνισμοῦ καί τούς στήριξε στήν πίστη, ἔτσι ὥστε, ὅταν κάποιοι ἀπό αὐτούς, ὅπως ὁ ἅγιος Νικόλαος ὁ Κοκοβίτης, βρέθηκαν ἐνώπιον τῆς προκλήσεως ἤ νά ἀρνηθοῦν τήν πίστη στόν Χριστό καί νά γίνουν Μωαμεθανοί ἤ νά θυσιάσουν τή ζωή τους, αὐτοί δέν δίστασαν νά ὁμολογήσουν ὅτι «χριστιανός γεννήθηκα καί χριστιανός θά πεθάνω».
Καί ἕνας ἀπό αὐτούς, θά μπορούσαμε νά ποῦμε, ἦταν καί ὁ ἅγιος Νικόλαος, ὁ συντοπίτης σας, ὁ ὁποῖος μεγάλωσε μέ τήν ἀνάμνηση τοῦ κηρύγματος καί τῆς διελεύσεως τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ ἀπό αὐτόν τόν τόπο. Καί μπορεῖ νά μήν τόν γνώρισε προσωπικά, ἡ ζωντανή του ἀνάμνηση καί ὅσα ἄκουσε γιά τή ζωή καί τή διδασκαλία του, τόν ἔκαναν νά μήν δειλιάσει ἐνώπιον τοῦ Λουμπούτ πασᾶ, ἀλλά νά ἐπαναλάβει καί αὐτός θαρραλέα τήν ἴδια ὁμολογία καί νά ὑπομείνει μέ καρτερία τό μαρτύριο.
Καί ἀκόμη τό δικό του μαρτύριο ἔγινε ἀφορμή γιά νά σταματήσει ἡ σφαγή τῶν χριστιανῶν, ἀλλά καί ἀπέδειξε μέ τό θαῦμα πού συνέβη καί ἔκανε τόν σκληρό δυνάστη νά τρομάξει, ὅτι ἡ πίστη τῶν χριστιανῶν ἦταν ἡ ἀληθινή πίστη, ἦταν ἡ πίστη στόν ἀληθινό Θεό.
Καί αὐτή ἡ πίστη τοῦ ἁγίου Νικολάου, αὐτή ἡ πίστη πού δίδαξε στό Πολυδένδρι καί σέ ὅλη σχεδόν τήν Ἑλλάδα ὁ ἅγιος Κοσμᾶς εἶναι ὅ,τι πιό πολύτιμο ἔχουμε. Εἶναι ὁ θησαυρός ὄχι μόνο τῆς Ἐκκλησίας μας ἀλλά καί τοῦ Ἔθνους μας. Γιατί εἶναι ἕνας θησαυρός πνευματικός, ἕνας θησαυρός πού δέν φθείρεται, ἕνας θησαυρός πού δέν ἐξαντλεῖται, ἀλλά πλουτίζει ὅσους τόν ἔχουν, εἴτε εἶναι πτωχοί εἴτε εἶναι πλούσιοι κατά κόσμον· εἴτε εἶναι σοφοί εἴτε εἶναι ἀγράμματοι· εἴτε εἶναι ἄρχοντες εἴτε εἶναι ἁπλοί καί ταπεινοί ἄνθρωποι, ὅπως ἦταν ὁ ἅγιος Νικόλαος πού ἦταν ράπτης τό ἐπάγγελμα.
Καί αὐτό γιατί ἡ πίστη εἶναι ἕνας πλοῦτος, εἶναι ἕνας θησαυρός πού μᾶς χαρίζεται ἀπό τόν Θεό καί κανείς δέν μπορεῖ νά μᾶς τόν ὑφαρπάσει, ἐάν ἐμεῖς δέν θελήσουμε νά τόν προδώσουμε καί νά τόν ἀρνηθοῦμε.
Καί ἔχουμε εὐθύνη γι᾽ αὐτόν τόν θησαυρό τῆς πίστεως στόν Χριστό. Γιατί, ἐάν ἐμεῖς τόν κατέχουμε σήμερα, τόν κατέχουμε χάρη στούς ἁγίους μας, χάρη στό μαρτύριο καί τή θυσία τοῦ ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ, τοῦ ἁγίου Νικολάου τοῦ Κοκοβίτη καί ὅλων τῶν ἄλλων ἁγίων μαρτύρων καί νεομαρτύρων, πού θυσιάσθηκαν, πού μαρτύρησαν γιά νά μποροῦμε ἐμεῖς νά πιστεύουμε στόν Χριστό.
Γι᾽ αὐτό καί ἔχουμε εὐθύνη νά διατηροῦμε τήν πίστη πού μᾶς κληροδότησαν οἱ ἅγιοί μας. Ἔχουμε εὐθύνη νά τήν διατηροῦμε καί νά τήν αὐξάνουμε μέσα στήν ψυχή μας, ἰδιαιτέρως στήν ἐποχή μας, στήν ὁποία μπορεῖ νά μήν πολεμᾶται εὐθέως ἡ πίστη, ἀλλά πολεμᾶται ἔμμεσα, πολεμᾶται ὕπουλα, καί πολλοί εἶναι ἐκεῖνοι πού ἀγωνίζονται νά τήν ξερριζώσουν ἀπό τίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων μέ κάθε τρόπο.
Ἀνεξάρτητα ὅμως ἀπό ὅ,τι συμβαίνει γύρω μας, ἐμεῖς θά πρέπει νά παραμένουμε ἑδραῖοι καί ἀμετακίνητοι, γιατί ἡ πίστη εἶναι ὁ θησαυρός μας, ἀλλά εἶναι συγχρόνως καί ἡ ἀσφαλής καί βεβαία ἄγκυρα τῆς ζωῆς καί τῆς ὑπάρξεώς μας, στήν ὁποία μποροῦμε νά στηριζόμεθα γιά νά μήν βυθισθοῦμε στό πέλαγος τῆς ζωῆς, καί ἡ ὁποία θά μᾶς βοηθήσει, διά πρεσβειῶν τοῦ ἁγίου ἱερομάρτυρος καί ἰσαποστόλου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ καί τοῦ ἁγίου νεομάρτυρος Νικολάου τοῦ Κοκοβίτη, νά ὑπερβοῦμε τίς δυσκολίες πού ἀντιμετωπίζουμε καί νά συνεχίσουμε τήν πορεία μας κοντά στόν Χριστό καί τήν Ἐκκλησία, γιά νά κληρονομήσουμε καί ἐμεῖς τήν αἰώνια μακαριότητα πού καί ἐκεῖνοι ἀπολαμβάνουν.