Ο άγιος Δημήτριος ο εκ Μιστίου της Νίγδης της Καππαδοκίας έζησε βίο οσιακό και ανεδείχθη κατοικητήριο του Αγίου Πνεύματος. Τα χαριτόβρυτα λείψανά του βρέθηκαν με θαυματουργικό τρόπο κατά τα έτη 1860 με 1870 όταν μια αγράμματη αλλά θεοσεβής γυναίκα η Ελευθερία Ελεκίδου από το Μιστί είδε ένα όνειρο. Οδηγεί τον σύζυγό της κι όλους του κατοίκους του Μιστίου σε μια κατακόμβη ανάμεσα στα χωριά Μιστί και Λιμνά, όπου βρέθηκαν τα λείψανα του οσίου αναβλύζοντα μυρίπνοο ευωδία και προχέοντα έκτοτε πλούσιες ευλογίες και πολλές ιάσεις σε όσους τον επεκαλούντο. Κατά την Μικρασιατική Καταστροφή οι Καππαδόκες μετέφεραν τα άγια λείψανα και την εικόνα του αγίου Δημητρίου στο χωριό Ιάνα του Έβρου όπου εγκαταστάθηκαν. Στην εικόνα εμφανίζεται ο άγιος με λαϊκή καππαδοκική ενδυμασία, μάλλον ποιμένας ή γεωργός, ο οποίος κρατάει σταυρό. Τα λείψανα του αγίου μέχρι πρόσφατα, εφυλάσσοντο στην Καππαδοκική Εστία της Αλεξανδρουπόλεως. Από τον Ιανουάριο του 2012 κατετέθησαν στον Ιερό Ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Αλεξανδρουπόλεως.
Επί τη συμπληρώσει, λοιπόν, δεκαετίας από της καταθέσεως των ιερών λειψάνων του Αγίου στον περικαλλή και μεγαλοπρεπή Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στην Αλεξανδρούπολη και επί τη μνήμη αυτού, επινεύσει του επιχώριου Αρχιερέως, οργανώθηκαν εορταστικές εκδηλώσεις το Σαββατοκύριακο 28 και 29 του μηνός Ιανουαρίου 2023.
Κατόπιν φιλόφρονος προσκλήσεως του Μητροπολίτου Αλεξανδρουπόλεως κ. Ανθίμου, στις λατρευτικές εκδηλώσεις συμμετείχαν οι Μητροπολίτες Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου κ. Δαμασκηνός, ο οποίος προέστη της Θείας Ευχαριστίας, Μαρωνείας και Κομοτηνής κ. Παντελεήμων, Νέας Κρήνης και Καλαμαριάς κ. Ιουστίνος, Λαγκάδα, Λητής και Ρεντίνης κ. Πλάτων και ο Επίσκοπος Ανδρούσης κ. Κωνστάντιος, ο οποίος προέστη της Εσπερινής Συνάξεως.
Ο Μητροπολίτης Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου κ. Δαμασκηνός κηρύττων το θείο λόγο, εξ αφορμής της ευαγγελικής περικοπής της αφορώσης στην θεραπεία της θυγατρός της Χαναναίας γυναίκας, μεταξύ άλλων, τόνισε: «Η περίπτωση της Χαναναίας είναι η περίπτωση κάθε μάνας που πονά και αγωνιά για το παιδί της. Κάθε μάνα του κόσμου τούτου φυλάσσει στην καρδιά της τον πιο ακριβό θησαυρό για τα παιδιά της, την αγάπη. Η μητρική αγάπη είναι η ελπίδα του κόσμου. Η μητρική αγάπη είναι η τέλεια έκφραση της ανθρωπιάς. Η Χαναναία όμως, εκτός από αγάπη και πόνο για το παιδί της, διακρίνεται για τρεις ακόμα αρέτες, που τη δικαιώνουν μπροστά στον Χριστό.
»Πρώτον, διαθέτει αληθινή ταπείνωση. Δεν διστάζει να εγκαταλείψει την ασφάλεια του τόπου της και να ταπεινωθεί μπροστά σ’ έναν αλλόφυλο, μπροστά σ’ έναν ξένο. Ζητεί βοήθεια από κάποιον που ενδεχομένως ότι δεν θα ενδιαφερθή γι’ αυτήν. Εξευτελίζεται μπροστά σε μία ομάδα ανθρώπων που την περιφρονούν, χωρίς να την γνωρίζουν, χωρίς να έχουν κάποιο λόγο. Την περιφρονούν μόνον και μόνον επειδή είναι γυναίκα και επειδή είναι ξένη. Με την ταπείνωσή της ξεπερνάει την ξενοφοβία τους, τον σκληρό ρατσισμό τους. Αυτομειώνεται αδίστακτα, προκειμένου να καταφέρει να επικοινωνήσει με το πρόσωπο που την ενδιαφέρει. Αλλά και όταν από το πρόσωπο αυτό εισπράττει απαξίωση, δεν πτοείται. Το ταπεινό της φρόνημα δέχεται αυτές τις προσβολές και δεν αντιδρά επιθετικά ή εκδικητικά, όπως επιτάσσει η λογική του κόσμου… Η ταπείνωση γκρεμίζει τα εμπόδια που ορθώνει ο εγωισμός στην επικοινωνία των ανθρώπων. Διαθέτει διάκριση, ευγένεια, θετικότητα, ισορροπία και δικαιοσύνη. Ο ταπεινός άνθρωπος είναι συμπαθής σε όλους. Γίνεται εύκολα αποδεκτός. Έτσι, λοιπόν, η φαινομενική παθητικότητα της ταπείνωσης είναι στην πραγματικότητα ουσιαστικός δυναμισμός, που μεταμορφώνει τα πάντα γύρω του χωρίς αναστάτωση και ταραχή. Αυτό κατάφερε η Χαναναία. Με την ταπείνωση της απέσπασε τον δίκαιο έπαινο του Κυρίου.
»Το δεύτερο χαρακτηριστικό αυτής της θαυμάσιας προσωπικότητας είναι η υπομονή και η επιμονή. Η Χαναναία διαθέτει υπομονή και επιμονή που σοκάρουν και εκπλήσσουν. Είναι στα σύνορα του θράσους, αλλά δεν είναι θράσος, διότι δεν προσβάλλει ούτε στεναχωρεί κάποιον. Είναι το ευλογημένο θάρρος που διαθέτουν οι αγαθοί και ευλογημένοι άνθρωποι, οι άγιοι της Εκκλησίας μας. Είναι το θάρρος που προέρχεται από μία αγαθή συνείδηση, η οποία δεν ντρέπεται για κάτι, δεν φοβάται τίποτα, δεν κρύβει πονηριά, δεν έχει χαμηλά κίνητρα. Είναι το θάρρος που έχουν τα μικρά παιδιά, όταν πλησιάζουν τους γονείς τους και περιμένουν να λάβουν αγάπη και φροντίδα. Η επιμονή της γυναίκας αυτής δημιουργεί μία ανατρεπτική συμπεριφορά για τον καθωσπρεπισμό και την υποκρισία της κοινωνίας. Με την αποφασιστικότητά της μας δείχνει πως τα εμπόδια υπάρχουν για να μας κάνουν πιο δυνατούς και πιο έξυπνους. Μας διδάσκει ότι τα εμπόδια υπάρχουν για να τα ξεπερνάμε και όχι για να μας λυγίζουν. Η παρρησία της Χαναναίας έχει μία χαριτωμένη ορμητικότητα. Αυτή η ορμητικότητα είναι γνώρισμα του αληθινού πιστού, που δεν κάμπτεται από πειρασμούς και πτώσεις. Προχωρεί πάντοτε μπροστά με επιμονή και υπομονή, διότι ξέρει ότι ο Χριστός τον προσέχει και μεριμνά για εκείνον.
»Το τρίτο γνώρισμα της Χαναναίας είναι η πίστη της στον Κύριο. Η πίστη της Χαναναίας έχει τη μορφή της απόλυτης εμπιστοσύνης. Εμπιστεύεται τη δύναμη του Χριστού, την αγάπη Του, το έλεός Του, τη φιλανθρωπία Του. Εμπιστεύεται ένα πρόσωπο που άκουσε γι’ αυτό, αλλά της ήταν άγνωστο. Έχοντας ως πνευματική περιουσία τη γνώση για τον Χριστό, προχώρησε και στην προσωπική συνάντησή Του. Όταν Τον είδε, όταν μίλησε μαζί Του, όταν γονάτισε μπροστά Του, Τον εμπιστεύθηκε. Τίποτε πλέον δεν θα μπορούσε να την απομακρύνει απ’ Αυτόν. Ακόμη και ο Ίδιος ο Κύριος θέλησε να τη δοκιμάσει, να την απομακρύνει από κοντά Του, να δείξει ότι την αποστρέφεται. Η Χαναναία δεν έχασε την εμπιστοσύνη της σ’Αυτόν. Στο πρόσωπό της βλέπουμε πως η πίστη είναι θησαυρός. Ο θησαυρός της πίστεως δεν είναι ιδέες. Είναι εμπειρίες που μαρτυρούν πως η παρουσία του Θεού είναι δυνατή και αδιαμφισβήτητη. Η Χαναναία μπροστά στον Χριστό ξέχασε ο,τι ήξερε, αρνήθηκε το ψέμα, αρνήθηκε την άγνοια, αρνήθηκε την αμαρτία. Η γυναίκα αυτή διαχώρισε με τη στάση της την πίστη από τη θρησκεία γιατί η πίστη είναι εμπειρία, βίωμα και ζωή. Η πίστη είναι σχέση και αγάπη, αποκούμπι και καταφύγιο. Ο Χριστός δεν ήλθε για τους θρησκευόμενους, οι οποίοι τελικά Τον σταύρωσαν. Ήλθε για τους πιστούς, οι οποίοι αδίστακτα Τον ακολούθησαν».
Και έκλεισε: «Αυτές οι αρετές της ταπείνωσης, της πίστης, της υπομονής και της επιμονής που διέκριναν την Χαναναία, αυτές οι αρετές εκόσμουν και τον σήμερον τιμώμενο άγιο Δημήτριο από το Μιστί, τα ιερά λείψανα του οποίου έφεραν οι πρόσφυγες ορθόδοξοι Καππαδόκες στον ακριτικό Εβρο. Στη δύσκολη εποχή μας έχουμε ανάγκη, αγαπητοί, να τους μιμηθούμε. Να μιμηθούμε την αγάπη, την ταπείνωση, την υπομονή και την επιμονή και την πίστη τους. Να γίνουμε αυθεντικοί στη σχέση μας με τον Χριστό. Να Τον εμπιστευθούμε ανυστερόβουλα. Όταν ο Κύριος διαπιστώσει αυτό το μέγεθος της πίστης μας στο πρόσωπό Του, θα μας αντιδοξάσει με την άκτιστη και απέραντη χάρη των ενεργειών Του, τις οποίες μακάρι ν’ απολαμβάνουμε από τώρα και για πάντοτε».
