Η νέα Μητροπολιτική Βιβλιοθήκη στεγάζεται στον όροφο πάνω από το Εκκλησιαστικό Βυζαντινό Μουσείο, στη Σάμο.
Η Βιβλιοθήκη αυτή ανήκει στη μέριμνα του «Κέντρου Εκκλησιαστικών, Ιστορικών και Πολιτισμικών Μελετών» της Ιεράς Μητροπόλεως, το οποίο φρόντισε για την κατάταξη, καταγραφή και τακτοποίηση των βιβλίων της. Η τελετή ξεκίνησε με τον αγιασμό, που τέλεσε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σάμου, Ικαρίας και Κορσεών κ.κ. ΕΥΣΕΒΙΟΣ, ο οποίος με τη συνεχή μέριμνά του φρόντισε για τη διαμόρφωση και τον εξοπλισμό του χώρου.
Ακολούθησε ομιλία από τον Διευθυντή του Κέντρου κ. Εμμανουήλ Βαρβούνη, καθηγητή του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης και πρόεδρο του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας, ο οποίος εδώ και χρόνια είχε την ευθύνη της συγκρότησης, κατάταξης και μελέτης των περιεχομένων της Βιβλιοθήκης. Στην ομιλία αυτή αναφέρθηκαν τα σχετικά με τις εκκλησιαστικές, ενοριακές και μοναστηριακές, βιβλιοθήκες της Σάμου, και ό,τι αφορά τη συγκρότηση, την κατάταξη και το περιεχόμενο της Μητροπολιτικής Βιβλιοθήκης. Ακολούθησε σύντομη ομιλία του Σεβασμιωτάτου κ. ΕΥΣΕΒΙΟΥ, και φιλόξενο κέρασμα. Παρέστησαν ο Βουλευτής κ. Δ. Σεβαστάκης, ο Δήμαρχος Σάμου κ. Μιχ. Αγγελόπουλος, ο κ. Ταξίαρχος Δημοσθένης Βιτετζάκης, ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου κ. Κων/νος Αμυρσώνης και μέλη αυτού, εκπαιδευτικοί και πλήθος κόσμου.
Η Μητροπολιτική Βιβλιοθήκη περιλαμβάνει περί τα 1500 παλαίτυπα και παλαιά βιβλία, που ξεκινούν από το τα τέλη του 15ου αιώνα και φτάνουν ως τα τέλη του 19ου αιώνα. Περιλαμβάνει επίσης περί τους 15000 τόμους κατά βάση θεολογικών και εκκλησιαστικών, αλλά και ιστορικών και φιλολογικών βιβλίων, ξεχωριστή δε είναι η συλλογή σαμιακών βιβλίων που διαθέτει. Τέλος στη Βιβλιοθήκη έχουν ενταχθεί και τα 206 χειρόγραφα της συλλογής χειρογράφων της Ιεράς Μητροπόλεως, τα οποία ξεκινούν από τον 11ο και φτάνουν ως τον 19ο αιώνα. Φυλάσσονται τα χειρόγραφα και τα παλαιά βιβλία των μονών και των ναών της Σάμου. Οι συλλογές της Βιβλιοθήκης συνεχώς εμπλουτίζονται, καταγράφονται και ταξινομούνται, ώστε το πολύτιμο υλικό που περιλαμβάνει να είναι προσιτό τόσο στην έρευνα, όσο και στους φιλίστορες αναγνώστες, αποτελώντας πνευματικό φάρο για τα ακριτικά νησιά μας.