12 Αυγούστου 1923 – 12 Αυγούστου 2023. Σήμερα συμπληρώθηκαν ακριβώς 100 χρόνια από την ημέρα που ο μακαριστός Μητροπολίτης Αδριανουπόλεως Πολύκαρπος Βαρβάκης, παρουσία του Διοικητού της Θράκης Σπυρίδωνος Δασίου και των λοιπών αρχων, με Αγιασμό έθεσε το θεμέλιο λίθο της Νέας Ορεστιάδος, στην οποία εγκαταστάθηκαν 900 οικογένειες, 6000 πρόσφυγες από το Κάραγατς και την Αδριανούπολη.
Σε ανάμνηση αυτού του ιστορικού γεγονότος, σήμερα, το εσπέρας της 12ης του μηνός Αυγούστου ε.έ., στην κεντρική Πλατεία της πόλης και μπροστά από το Δημαρχείο, με την παρουσία των αρχών, ο Σεβ. Μητροπολίτης Διδυμοτείχου, Ορεστιάδος και Σουφλίου κ. Δαμασκηνός τέλεσε Αγιασμό επί τη ενάρξει της νέας εκατονταετηρίδος.
Ο Σεβασμιώτατος σχολιαζοντας το ιστορικό γεγονός, μεταξύ άλλων, είπε: «Φέτος ἐνθυμούμεθα ὅτι πρίν ἀπό 100 χρόνια, τό 1923, ἡ Συνθήκη τῆς Λωζάνης δημιούργησε νέα δεδομένα γιά τήν Πατρίδα μας μέ τήν ὑποχρεωτική ἀνταλλαγή πληθυσμῶν καί τήν ἀπόδοση τῆς περιοχῆς τοῦ Κάραγατς, τῆς Παλαιᾶς Ὀρεστάδος, στή γείτονα χώρα, πρός ἱκανοποίηση τῶν παραλόγων ἀξιώσεών της. Ἐξ αἰτίας τοῦ γεγονότος αὐτοῦ οἱ ἐξ Ἀδριανουπόλεως καί Κάραγατς πρόσφυγες, ἀναζητῶντας μία καινούργια πατρίδα γιά νά στεγάσουν τίς ἐλπίδες τους γιά τό μέλλον, ἱδρύουν τήν νεώτερη πόλη τῆς Πατρίδας μας· μία πόλη στήν βορειοανατολική γωνιά τῆς Ἑλλάδος, ἀπέναντι ἀπό τήν Ἀδριανούπολη, πού κτίσθηκε πάνω στά συντρίμμια πού ἔφερε ἡ Συνθήκη τῆς Λωζάνης. Εἶναι ἡ πόλη πού χάρη στή φιλοτιμία τῶν κατοίκων της πρόκοψε καί μεγάλωσε. Εἶναι ἡ Νέα Ὀρεστιάδα, γιά νά μᾶς θυμίζει τίς ἀλησμόνητες πατρίδες τῆς Ἀνατολικῆς Θράκης.
»Ἡ φετινή ἐπέτειος εἶναι μία ἐπέτειος μνήμης καί εὐθύνης. Μνήμης καί τιμῆς γιά ὅλους ἐκείνους πού στά δίσεκτα ἐκεῖνα χρόνια ἄντεξαν τήν προσφυγιά καί μέσα ἀπό τόν χαλασμό καί τήν λάσπη δημιούργησαν τήν καινούργια τους πατρίδα καί πρόκοψαν οἰκοδομῶντας τό μέλλον τῶν παιδιῶν τους καί τῶν ἑπομένων γενεῶν. Ἀλλά καί εὐθύνης δικῆς μας γιά τήν ἀκεραιότητα, τήν πρόοδο καί τήν εὐημερία αὐτοῦ τοῦ τόπου, γιά τήν προκοπή τοῦ ὁποίου κόπιασαν καί μόχθησαν έκεῖνοι, διαφυλάσσοντας μέ πολύ ἀγῶνα στό ἀρτοφόριο τῆς καρδιᾶς τους τήν Πίστη τους καί τήν ἀγάπη τους γιά τήν Πατρίδα καί τίς διαχρονικές ἀξίες τοῦ Γένους μας.
»Ἡ γνώση τῆς ἱστορίας γιά τήν ἐπιβίωση τῆς ἐθνικῆς μας ἰδιοπροσωπίας εἶναι ἰδιαίτερα ἐπιτακτική ἀνάγκη στήν ἀκριτική περιοχή τῆς Θράκης. Ἡ τοπική Ἐκκλησία ἐδῶ, ἀνάμεσα στίς προτεραιότητές της, ἐκτός ἀπό τήν κύρια ποιμαντική της διακονία, ἔχει καθῆκον καί ὑποχρέωση νά συμβάλει στήν ἀνάδειξη τῆς ἱστορικότητος καί τῆς ταυτότητος τοῦ τόπου καί τοῦ πιστοῦ λαοῦ της».
Επίκαιρα επίσης μίλησαν ο Δήμαρχος Ορεστιάδος Βασίλειος Μαυρίδης, ο Συντονιστής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας – Θράκης Ιωάννης Σάββας, ο Αντιπεριφερειάρχης Βασίλειος Δελησταμάτης και ο Διοικητής της XVI Μεραρχίας Υποστράτηγος Κωνσταντίνος Καραμανίδης.
Παρέστησαν επίσης οι Βουλευτές Έβρου Αναστάσιος Δημοσχάκης και Πάρης Παπαδάκης, ο Διοικητής της 3ης Ταξιαρχίας Ταξίαρχος Θωμάς Γερασίμου, εκπρόσωποι της Αστυνομικής Διευθύνσεως Ορεστιάδος και πλήθος κόσμου.
Η εκδήλωση έκλεισε με την υποστολή της σημαίας και τον Εθνικό Ύμνο.