Μέ λαμπρότητα καί ἐθνική ὑπερηφάνεια ἑορτάστηκε τό Σάββατο καί τήν Κυριακή 12 καί 13 Νοεμβρίου ἡ ἱστορική ἐπέτειος τῆς Ἑνώσεως τῆς Σάμου μέ τήν μητέρα Ἑλλάδα.
Ὁ κ. Εὐσέβιος, χοροστάτησε στόν Ὄρθρο, τέλεσε τήν Θεία Λειτουργία καί τήν ἐπίσημη Δοξολογία στόν Ἱερό Μητροπολιτικό Ναό τοῦ Ἁγίου Νικολάου Βαθέος, στή συνέχεια τέλεσε Ἐπιμνημόσυνη δέηση ἐνώπιον τοῦ Ἀνδριάντος τοῦ Θεμιστοκλῆ Σοφούλη καί ἀπό τῆς ἐξέδρας παρηκολούθησε τήν μαθητική καί στρατιωτική παρέλαση.
Στίς ἐκδηλώσεις παρέστησαν ὁ Ὑφυπουργός Ἐθνικῆς Ἀμύνης κ. Νικόλαος Χαρδαλιάς, ὁ Ἀρχηγός τοῦ Ἐλληνικοῦ Στρατοῦ Ἀντιστράτηγος κ. Χαράλαμπος Λαλούσης, ὁ Βουλευτής κ. Χριστόδουλος Στεφανάδης, οἱ τοπικοί ἄρχοντες καί πλῆθος λαοῦ.
Ὁ Σεβασμιώτατος στό τέλος τῆς Δοξολογίας μεταξύ τῶν ἂλλων ἐπεσήμανε ὃτι: ”Ἡ Ἑνωσις τῆς Σάμου μετά τῆς Μητρός Ἑλλάδος ἐπετεύχθη χάρις εἰς τήν ἱεράν ἑνότητα, καθώς οἱ δύο πρωτεργάτες τοῦ ἀγώνος διά τήν Ἓνωσιν, ὁ πολιός Ἀρχιερεύς Μητροπολίτης Σάμου Κωνσταντίνος Βοντζαλίδης καί ὁ χαρισματικός ἠγέτης Θεμιστοκλής Σοφούλης, κατάφεραν νά ἐμψυχώσουν νά συσπειρώσουν καί νά πραγματοποιήσουν τούς πόθους, τά ὁράματα, τίς φιλοδοξίες, τίς ἰδέες καί τούς ἀγῶνες τοῦ λαοῦ τοῦ ἀκριτικοῦ αὐτοῦ τόπου, γιά ἓνωση μέ τήν Ἑλλάδα. Κατάφεραν νά ξεπεράσουν τίς ἀτομικές φιλοδοξίες, τίς μικρότητες καί τούς φατριασμούς καί μέ τόλμη, ἀνδρεία καί εὐψυχία διέσωσαν τήν ἐθνική μας αὐτοσυνειδησία καί τήν Ἑλληνική μας ταυτότητα καί μᾶς κληροδότησαν τήν μεγάλη ἀλήθεια, ὃτι ἑνωμένοι μποροῦμε νά κάνουμε θαύματα. Κάλεσε δε ὃλους νά διαφυλάξουμε τήν ἑθνική ἑνότητα καί ὁμοψυχία μας πρός συνέχισιν τῶν εὐγενῶν ὁραμάτων καί τῶν ἱδανικῶν τῶν ἀγωνιστῶν πατέρων μας.”
Ὁ Σεβασμιώτατος παρέστη στή τελετή ἀνακήρυξης τοῦ Ἀρχηγοῦ τοῦ Γενικοῦ Ἐπιτελείου Στρατοῦ Ἀντιστρατήγου Χαραλάμπους Λαλούση σε ἐπίτιμο δημότη Ἀνατολικῆς καί Δυτικῆς Σάμου καί τοῦ προσέφερε εἰς ἀγαθήν ἀνάμνησιν τῆς διακονίας του καί τῆς προσφορᾶς του στα νησιά μας, ἔκδοση μέ σειρά γραμματοσήμων τῆς ἑπετείου τοῦ ἑορτασμοῦ τῶν 100 χρόνων ἀπό τῆς Ἑνώσεως.
Ἐπίσης τίμησε τήν ἐπετειακή ἐκδήλωση τῆς 79 ΑΔΤΕ “ΜΥΚΑΛΗ” ”Σάμος, άπό τήν Ἠγεμονία…στήν Ἓνωση μέ τήν Ἑλλάδα” μέ τήν συμμετοχή τῆς ΜΣΕΘ 79 ΑΔΤΕ, τοῦ Λυκείου Ἑλληνίδων Σάμου καί τῆς παιδικῆς χορωδίας τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας «εὐΩΔΗα». Παρέστη δέ καί στήν ἐκδήλωση τοῦ Δήμου Ἀνατολικῆς Σάμου μέ ὁμιλητή τόν Πρόεδρο τοῦ Δημοτικοῦ Συμβουλίου κ. Γεώργιο Κολλάρο καί μέ τήν ἐπετειακή Μουσική καί Ποιητική παρουσίαση ἀπό τήν χορωδία «ΣΑΜΙΑ», τοῦ Φιλοτεχνικοῦ Ὁμίλου Σάμου.
Στά πλαίσια τῶν ἑορτασμῶν τῆς 110ης ἐπετείου ὁ Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης στήν ἁνεξάρτητη ἑβδομαδιαία τοπική ἐφημερίδα “ΣΑΜΙΑΚΟΝ ΒΗΜΑ” δημοσίευσε ἂρθρο του μέ τίτλο:
Ἡ Ἱστορική ἀλήθεια και τό χρέος μας
Του Σεβ. Μητρ. Σάμου καί Ἰκαρίας κ.κ. Εὐσεβίου
Μέ αἰσθήματα ἐθνικῆς ὑπερηφάνειας καί ψυχικῆς ἀγαλλιάσεως ἑορτάζουμε, τήν Κυριακή 13 Νοεμβρίου, τήν 110η ἐπέτειο τῆς ἑνώσεως τῆς φιλόχριστης καί Ἑλληνόψυχης Σάμου μέ τήν Μητέρα Ἑλλάδα.
Ἀπό τόν ἀγῶνα γιά ἐθνική ἀνεξαρτησία τοῦ ἀκριτικοῦ μας νησιοῦ καί τήν ἀπελευθέρωσή του ἀπό τήν ὀθωμανική βαρβαρότητα δέν ἦταν δυνατόν νά λείψει ἡ Ἐκκλησία. Κατά τά χρόνια τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως ὁ Μητροπολίτης Κύριλλος μέ τούς κληρικούς του πολεμᾶ δίπλα στόν μεγάλο ἀρχηγό Λυκοῦργο Λογοθέτη. Καί κατά τά χρόνια τοῦ ἡγεμονικοῦ καθεστῶτος ἡ Ἐκκλησία ἔχοντας πλήρη συναίσθηση τοῦ ἐθναρχικοῦ της ρόλου, ὕψωσε φωνή διαμαρτυρίας καί προσπάθησε νά ὑπερασπισθεῖ τόν ἁπλό λαό, ἀπέναντι στίς αὐθαιρεσίες τῶν Ἡγεμόνων καί τοΰ ἡγεμονικοῦ καθεστῶτος.
Ὁ Μητροπολίτης Σάμου Κωνσταντῖνος Βοντζαλίδης, ὁ ὁποῖος μαζί μέ τόν Θεμιστοκλῆ Σοφούλη ἀποτελοῦν τούς πρωτεργάτες τοῦ ἀγῶνα γιά τήν ἕνωση, ἀντέδρασε μέ σθένος καί γενναιότητα στίς αὐθαιρεσίες καί τό τυραννικό καθεστώς τοῦ Ἡγεμόνα Κοπάση. Ὑψώνει τό Ἐκκλησιαστικό του ἀνάστημα καί φέρεται ὡς Ἕλληνας Ὀρθόδοξος Ἐπίσκοπος. Κηρύττει, ἀρθρογραφεῖ, καί ἀποστέλλει ἐπιστολές σέ σημαίνοντα πρόσωπα καί στόν ἑλληνικό χῶρο καί στό ἐξωτερικό, ὅπου διεκτραγωδεῖ τίς βιαιότητες, τίς ἱερόσυλες πράξεις καί τήν καταπάτηση τῶν προνομίων καί τοῦ συνταγματικοῦ δικαίου ἀπό τόν Κοπάση. Ἐνημερώνει τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη Ἰωακείμ Γ’ καί στό πλαίσιο τῆς Ἐθναρχικῆς δράσης καί δικαιοδοσίας τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας, ζητᾶ συμπαράσταση ἀλλά καί παραστάσεις στή Μεγάλη Πύλη ἐναντίον τοῦ τυράννου Ἡγεμόνα. Παρά τίς ἀπειλές καί τίς ἀπαγορεύσεις, ἐπικοινωνεῖ μέ τόν ἐξόριστο Θεμιστοκλῆ Σοφούλη κι ἄλλους ἐξόριστους πατριῶτες, καί τούς ἐνημερώνει γιά τά συμβαίνοντα στό νησί καί τούς στηρίξει στόν ἀγῶνα τους. Μέ τήν συνδρομή γενναίων καί πατριωτῶν ἱερομονάχων, μετατρέπει τά μοναστήρια σέ κέντρα ἀντίστασης. Στις Ἱερές Μονές τῆς Ἁγίας Τριάδος, τῆς Παναγίας Βροντιανῆς καί τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς, καταφεύγουν οἱ ἐπιστρέψαντες στή Σάμο φυγάδες ὀπαδοί τοῦ Θεμιστοκλῆ Σοφούλη καί βρίσκουν περίθαλψη καί καταφύγιο. Στά Μοναστήρια καταφεύγει καί ὁ ἴδιος ὁ ἡγέτης τοῦ ἀγῶνα, Θεμιστοκλῆς Σοφούλης, γιά νά ἀνασυντάξει τίς δυνάμεις του καί νά λάβει τίς ἀπαραίτητες ἀποφάσεις, πού ὁδήγησαν στήν ποθητή ἐθνική ἀποκατάσταση τῶν Σαμίων καί τήν ἐνσωμάτωση τοῦ νησιοῦ στή Μητέρα Ἑλλάδα, στό ἐλεύθερο ἑλληνικό κράτος.
Μετά τήν ἐπικράτηση τοῦ κινήματος τοῦ Σοφούλη, τόν Σεπτέμβριο τοῦ 1912, ὁ μέχρι τότε ἐν διωγμῷ εὐρισκόμενος Μητροπολίτης Κωνσταντῖνος, τελεῖ πανηγυρική δοξολογία στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος, καί διακηρύττει τά δίκαια τῆς ἐπανάστασης καί τήν ἀνάγκη λήθης γιά τό παρελθόν καί σύμπνοιας γιά τήν εὐόδωοη τῶν ἐθνικῶν σκοπῶν τοῦ κινήματος στό μέλλον.
Στίς 30 Σεπτεμβρίου, ὁ Μητροπολίτης Κωνσταντῖνος, περιστοιχισμένος ἀπό τόν ἱερό κλῆρο, προέστη τελετῆς, πού πραγματοποιήθηκε στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Σπυρίδωνος, μέ ἀφορμή τήν ἔναρξη τῶν ἐργασιῶν τῆς Διπλῆς Ἐθνοσυνέλευσης, πού ἐκήρυξε τελικά τήν ἕνωση, καί διετύπωσε σχετικές νουθεσίες πρός τούς πληρεξουσίους. Ὁ ἡρωϊκός Μητροπολίτης Κωνσταντῖνος ἀξιώθηκε νά ζήσει τήν ἐκπλήρωση τῶν ἀγώνων του τήν Κυριακή 11 Νοεμβρίου 1912, ἡμέρα κατά τήν ὁποία εὐλόγησε τήν ἕνωση μέ τήν μητέρα Ἑλλάδα καί δακρυσμένος ἀσπάστηκε τήν Ἑλληνική σημαία καί μέ ραγισμένη ἀπό τήν συγκίνηση φωνή ἀνέπεμψε δοξολογική εὐχή πρός τόν Παντοκράτορα Θεό: «Κύριε ὁ Θεός ἡμῶν,… Ἕνωσον ἡμᾶς τῇ ἁγία Σου καί κραταιά δυνάμει μετά τῶν ἐλευθέρων Ἑλλήνων καί γνησίων τῇ πίστει καί τῷ γένει ἀδελφῶν ἡμῶν τούτων καί σωτήριον καί καρ- ποφόρον ἐν ἔργοις ἀγαθοῖς ἀνάδειξον τήν μετ’ αὐτῶν ἕνωσιν ἡμῶν καί γενοῦ μεθ’ ἡμῶν καί αὐτῶν ὡς μαχητής ἰσχυρός ὅτι ἐπί Σέ μόνον πεποίθαμεν καί τῷ ὀνόματί Σου τῷ ἀγίῳ ἀνεθαρρήσαμεν». Καί στό τέλος τῆς εὐχῆς ἐκάλεσε τούς πάντες νά ζητωκραυγάσουν: «Ζήτω ή μετά τῆς ἐλευθέρας καί φιλτάτης μητρός Ἑλλάδος Ἕνωσις τῶν Σαμίων».
Ὁ Μητροπολίτης Κωνσταντῖνος ὑπέγραψε τό ψήφισμα τῆς ἑνώσεως καί ὅρκισε στίς 12 Νοεμβρίου 1912 τήν Προσωρινή Κυβέρνηση, ὑπό τόν Θεμιστοκλῆ Σοφούλη, ἡ ὁποία κυβέρνησε τό νησί ἐπ’ ὀνόματι τοῦ Βασιλέως τῶν Ἑλλήνων, ὡς τίς 2 Μαρτίου 1913, ὁπότε κατέπλευσε στόν λιμένα Βαθέος ὁ Ἑλληνικός πολεμικός Στόλος καί μέ αὐτόν τόν τρόπο ἐπισημοποιήθηκε ἡ ἕνωσις τῆς Σάμου μέ τό ἐλεύθερο ἑλληνικό Κράτος.
Στή σύγχρονη ἐποχή, πού ὑπάρχει ἡ τάση νά παραθεωρεῖται ἡ σημαντική προσφορά τῆς Ἐκκλησίας στούς ἐθνικούς ἀγῶνες τοῦ Γένους γιά ἐλευθερία, ἀνεξαρτησία καί ἀξιοπρέπεια, ἡ φωτεινή καί ἡρωϊκή προσωπικότητα τοῦ Μητροπολίτη Κωνσταντίνου μᾶς διδάσκει τήν ἱστορική ἀλήθεια καί μᾶς ὑποδεικνύει τό χρέος μας. Στό πρόσωπο τοῦ Μητροπολίτη Κωνσταντίνου δικαιώθηκαν οἱ ἀγῶνες, οἱ ἐξορίες καί οἱ διώξεις πού ὑπέστησαν πολλοί κληρικοί καί ἐπίσκοποι τῆς Σάμου, λόγῳ τῆς ἀντίθεσής τους μέ τίς αὐθαιρεσίες καί τήν φιλοοθωμανική πολιτική τοῦ ἡγεμονικοῦ καθεστῶτος. Παραδείγματα ἀποτελοῦν οἱ Μητροπολίτες Σάμου Κύριλλος, Θεοδόσιος καί Παρθένιος, οἱ ὁποῖοι πέθαναν στήν εξορία.
Στό πρόσωπο τοῦ Μητροπολίτη Κωνσταντίνου προσωποποιήθηκε ἡ προσπάθεια τῆς Ἐθναρχούσας Ἐκκλησίας γιά τήν ἐκπλήρωση τῶν ὁραμάτων καί τῶν πόθων γιά ἐθνική ἀποκατάσταση τοῦ ἡρωϊκοῦ Σαμιακοῦ λαοῦ.
Σήμερα, ἡ Ἐκκλησία τιμᾶ τούς ἀγῶνες τοῦ ἄξιου Πρωθιεράρχη ἀλλά καί τοῦ γενναίου Θεμιστοκλῆ Σοφούλη καί ὅλων ὅσοι ἀγωνίσθηκαν γιά τήν ἕνωσή μας μέ τήν ἐλεύθερη Ἑλλάδα. Μᾶς θυμίζει ὅτι ὅλοι ἐμεῖς οἱ ἀπόγονοι τῶν ἡρωιϊκῶν ἀνδρῶν, πού μέ εὐψυχία ἀγωνίσθηκαν καί ὑπέστησαν τόσα δεινά γιά τήν ἀποκατάσταση τῆς ἐθνικῆς ἀνεξαρτησίας τῆς Σάμου, καλούμεθα, σήμερα, νά ἀναλογισθοῦμε καί νά συνειδητοποιήσουμε τήν εὐθύνη μας ἀπέναντι στούς πατέρες μας καί τήν Ἱστορία μας. Ὀφείλουμε νά διαχειριστοῦμε τήν ἐθνική μας ἐλευθερία καί τήν ἔνδοξη πατρογονική μας κληρονομιά μέ εἰλικρίνεια, σοβαρότητα, συστράτευση, συσπείρωση, ἑνότητα καί σύνεση, ὥστε νά μεγαλουργήσουμε ὡς ἔθνος καί στό παρόν καί στό μέλλον.
Ὡς πνευματικός σας Πατέρας σᾶς διαβεβαιώνω ὅτι ἡ Ἐκκλησία μας δέν ὑποστέλλει τήν σημαία τῆς πολυσχιδοῦς προσφορᾶς πρός τά πνευματικά παιδιά της ἀλλά μέ ὅλες τίς δυνάμεις της θά συνεχίζει τόν καλόν ἀγῶνα γιά τήν διατήρηση τῶν πατρογονικῶν μας ἀξιῶν καί ἰδανικῶν καί τήν ὀρθόδοξη χριστιανική κληρονομιά μας.
Εὔχομαι ὁ Κύριός μας νά εὐλογεῖ τόν ἡρωϊκό λαό τοῦ ἀκριτικοῦ νησιοῦ μας τῆς Σάμου καί νά κατατάξει τάς ψυχάς τῶν προμάχων τῆς ἐλευθερίας αὐτοῦ τοῦ Ἱστορικοῦ καί πολύπαθου τόπου εἰς χώραν ζώντων καί δικαίων.
