Την παραμονή της εορτής του Αγίου Σπυριδώνος το απόγευμα ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων χοροστάτησεστον εόρτιο εσπερινό και κήρυξε τον θείο λόγο στον πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό του Αγίου Σπυρίδωνος, της ενορίας του Αγίου Ιωάννου του Ελεήμονος Βεροίας.
Ανήμερα της εορτής το πρωί ο Σεβασμιώτατος λειτούργησε και κήρυξε τον θείο λόγο στον πανηγυρίζοντα Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου και Αγίου Σπυρίδωνος στην Κουλούρα Ημαθίας. Μετά το πέρας της θείας Λειτουργίας στον προαύλιο χώρο του Ναού ακολούθησε παραδοσιακό πρόγραμμα από τον τοπικό πολιτιστικό σύλλογο.
Η ομιλία του Σεβασμιωτάτου στον Εσπερινό :
«Πρᾶος καί κληρονόμος τῆς γῆς σύ τῶν πραέων ἀληθῶς ἀναδέδειξαι, Σπυρίδων».
Ἑορτάζει ἡ Ἐκκλησία μας καί πανηγυρίζει ὁ ἱερός αὐτός ναός ἕναν ἀπό τούς μεγάλους καί θαυματουργούς ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας μας, ἕναν ἀπό τούς ἱεράρχες καί πατέρες τῆς Α´ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, ἑορτάζει τόν ἅγιο Σπυρίδωνα, ἐπίσκοπο Τριμυθοῦντος.
Καί μπορεῖ ὁ ἅγιος Σπυρίδων νά μήν εἶχε τή θεολογική κατάρτιση καί τή ρητορική δεινότητα ἄλλων πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας, μπορεῖ νά μήν εἶχε γνώσεις κοσμικές καί εὐφράδεια, διέθετε ὅμως τή θεία σοφία καί διέθετε μία μεγάλη ἀρετή, γιά τήν ὁποία τόν ἐγκωμιάζει καί ὁ ἱερός ὑμνογράφος στό στιχηρό πού ἀκούσαμε πρίν ἀπό λίγο.
«Πρᾶος καί κληρονόμος τῆς γῆς σύ τῶν πραέων ἀληθῶς ἀναδέδειξαι, Σπυρίδων».
Ἡ πραότητα ἦταν ἡ μεγάλη ἀρετή πού διέθετε ὁ ἅγιος Σπυρίδων, μία ἀρετή γιά τήν ὁποία ὁ Χριστός μακαρίζει ὅσους τήν ἔχουν λέγοντας «μακάριοι οἱ πραεῖς ὅτι αὐτοί κληρονομήσουσι τήν γῆν», ἀλλά καί τήν ὁποία θεωρεῖ ὡς ἕνα ἀπό τά χαρακτηριστικά γνωρίσματά του, τό ὁποῖο μποροῦμε καί πρέπει νά διδαχθοῦμε ἀπό τή ζωή του. «Μάθετε ἀπ᾽ ἐμοῦ», μᾶς λέγει, «ὅτι πρᾶος εἰμί καί ταπεινός τῇ καρδίᾳ».
Αὐτήν τήν ἀρετή διέθετε, λοιπόν, καί ὁ ἑορταζόμενος ἅγιος Σπυρίδων. Ἦταν πρᾶος, γι᾽ αὐτό καί ἀξιώθηκε νά κληρονομήσει αὐτό τό ὁποῖο ὑποσχέθηκε ὁ Κύριος. Ἀξιώθηκε νά κληρονομήσει τή γῆ, ὄχι αὐτή πού κατοικοῦμε, γιατί αὐτή ὅσο σημαντική καί νά μᾶς φαίνεται, ἀδελφοί μου, δέν ἔχει καί τόσο μεγάλη ἀξία, διότι ἀκόμη καί ἐάν τήν ἔχουμε ὁλόκληρη, θά τήν ἔχουμε μόνο γιά τό περιορισμένο διάστημα τῆς ἐπιγείου ζωῆς μας. Ὁ Χριστός ὅμως μακαρίζει τούς πραεῖς, γιατί θά κληρονομήσουν τή γῆ τῆς ἐπαγγελίας, τή γῆ τῶν θείων ἐπαγγελιῶν, θά κληρονομήσουν τίς θεῖες δωρεές καί εὐλογίες πού ἑτοίμασε ὁ Θεός γιά τούς ἐκλεκτούς του ἀπό καταβολῆς κόσμου. Αὐτή εἶναι ἡ γῆ τῶν πραέων, σύμφωνα μέ τούς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, στήν ὁποία ἀναφέρεται ὁ Χριστός.
Καί τή γῆ αὐτή κληρονόμησε ὁ ἅγιος Σπυρίδων, ὁ ὁποῖος χωρίς νά ταραχθεῖ καί χωρίς νά χάσει τήν ἠρεμία του, ὅταν ὁ Ἄρειος φωνασκοῦσε προσπαθώντας νά ἐπιβάλει τίς κακοδοξίες του, ἔσφιξε ἕνα κεραμίδι στό χέρι του καί τό θαῦμα ἔγινε. Ἀπό τήν κλειστή του παλάμη, μέ τήν ὁποία ἔσφιξε τό κεραμίδι, βγῆκε φωτιά πρός τά ἐπάνω καί ἀπό κάτω ἔτρεξε νερό, ἐνῶ στό χέρι του παρέμεινε τό χῶμα, ἀπό τό ὁποῖο μέ τή βοήθεια τοῦ νεροῦ καί τῆς φωτιᾶς εἶχε δημιουργήσει τό κεραμίδι, ἀποδεικνύοντας ἔτσι τήν ἑνότητα τῶν τριῶν προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος καί τή θεότητα τοῦ Χριστοῦ καί κατατροπώνοντας τόν Ἄρειο.
Γι᾽ αὐτό καί εὐφραίνεται τώρα στόν οὐρανό καί ἀπολαμβάνει τή θέα καί τήν κοινωνία τῆς Παναγίας Τριάδος, γιά τήν ὁποία ἀγωνίσθηκε καί τήν ὁποία ὑπερασπίσθηκε ἀπό τίς αἱρετικές διδασκαλίες τοῦ Ἀρείου.
Καί μᾶς καλεῖ καί ἐμᾶς, ἀδελφοί μου, ὁ ἅγιος Σπυρίδων, νά ἀγωνισθοῦμε γιά νά ἀποκτήσουμε αὐτή τήν ἀρετή τῆς πραότητος.
Μπορεῖ ἡ πραότης νά θεωρεῖται στίς ἡμέρες μας ἀπό πολλούς συνανθρώπους μας ὡς ἀδυναμία χαρακτῆρος ἤ μπορεῖ νά κατακρίνονται οἱ πρᾶοι ὡς ἄνθρωποι πού δέν μποροῦν νά ἐπιβληθοῦν καί νά ἐπικρατήσουν στό περιβάλλον τους, δέν μποροῦν νά διεκδικήσουν καί νά ὑπερασπισθοῦν τά δικαιώματά τους, ἀλλά αὐτή εἶναι μία λανθασμένη ἀντίληψη, πού ἀγνοεῖ τί κρύβεται πίσω ἀπό αὐτή τήν ἀρετή.
Γιατί δέν χρειάζεται δύναμη γιά νά φωνάζει κανείς καί νά διαμαρτύρεται, νά ὀργίζεται καί νά ἐναντιώνεται στόν συνάνθρωπό του, ὅπως πολλοί πιστεύουν. Χρειάζεται ὅμως δύναμη γιά νά κυριαρχοῦμε στόν ἑαυτό μας, νά μήν ὀργιζόμεθα καί νά μήν ἀφήνουμε τόν θυμό μας, τήν ταραχή μας, τή δυσαρέσκειά μας νά μᾶς κάνουν νά χάνουμε τόν ἔλεγχο καί νά φερόμεθα μέ τρόπο δυσάρεστο καί γιά ἐμᾶς καί γιά τούς ἄλλους. Καί ἀκόμη χρειάζεται δύναμη ψυχική γιά νά μποροῦμε νά μήν ἀφήνουμε ὅλα αὐτά πού μπορεῖ νά συμβαίνουν στή ζωή μας καί στήν καθημερινότητά μας νά ταράσσουν τή γαλήνη τῆς ψυχῆς μας.
Χρειάζεται ὅμως, ἀδελφοί μου καί ταπείνωση, διότι ἡ ταπείνωση ἀποτελεῖ τήν πηγή τῆς πραότητος. Ὁ ταπεινός ἄνθρωπος δέν ὀργίζεται ποτέ, ἀλλά εἶναι πάντοτε πρᾶος, ὁτιδήποτε καί ἄν συμβαίνει, γιατί ἔχει μάθει νά ἀποδέχεται τά πάντα μέ ὑπομονή, ἀκολουθώντας τήν προτροπή τοῦ Κυρίου «μάθετε ἀπ᾽ ἐμοῦ ὅτι πρᾶος εἰμί καί ταπεινός τῇ καρδίᾳ», ὅπως ἔκανε καί ὁ ἅγιος καί θαυματουργός Σπυρίδων.
Ἄς ἀκολουθήσουμε, λοιπόν, καί ἐμεῖς τό παράδειγμά του, τό παράδειγμα τῆς πραότητος, γιά νά ἀξιωθοῦμε διά τῶν εὐχῶν του νά κληρονομήσουμε τή γῆ τῶν πραέων, νά κληρονομήσουμε τή βασιλεία τῶν οὐρανῶν καί νά εὐφραινόμεθα αἰωνίως μαζί του.
Η ομιλία του Σεβασμιωτάτου στην Θεία Λειτουργία :
«Καί μή συγκοινωνεῖτε τοῖς ἔργοις τοῖς ἀκάρποις τοῦ σκότους, μᾶλλον δέ καί ἐλέγχετε».
Ἀνάμεσα στίς πατρικές συμβουλές τίς ὁποῖες ἀπευθύνει ὁ ἀπόστολος Παῦλος πρός τούς χριστιανούς τῆς Ἐφέσου σχετικά μέ τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο πρέπει νά βαδίζουν στή ζωή τους καί νά ἐνεργοῦν, εἶναι καί ἡ προτροπή νά μήν ἔχουν καμία ἐπαφή καί συμμετοχή στά ἔργα τοῦ σκότους.
«Καί μή συγκοινωνεῖτε τοῖς ἔργοις τοῖς ἀκάρποις τοῦ σκότους».
Ποιά ὅμως εἶναι τά ἔργα τοῦ σκότους καί γιατί δέν ἔχουν καρπούς;
Τά ἔργα τοῦ σκότους εἶναι ἐκεῖνα ἀπό τά ὁποῖα ἀπουσιάζει τό φῶς τοῦ Χριστοῦ καί γι᾽ αὐτό δέν εἶναι καί εὐάρεστα στόν Θεό. Καί ὅπως, ὅταν δέν ὑπάρχει φῶς καί δέν ὑπάρχει ἥλιος, τά δένδρα δέν εἶναι δυνατόν νά δώσουν καρπούς, ἔτσι καί ὅταν ἀπό τά ἔργα τῶν ἀνθρώπων λείπει ὁ Θεός, λείπει τό φῶς τῆς χάριτός του, εἴτε γιατί οἱ ἄνθρωποι δέν τόν ἐπικαλοῦνται, εἴτε γιατί τά ἔργα τους εἶναι ἔργα ἁμαρτίας καί ἀνομίας, εἶναι ἔργα ἀσεβείας καί ἀπιστίας, εἶναι ἔργα ἀντίθετα πρός τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἔργα πού ὑποκινοῦνται ἀπό τόν διάβολο, τότε αὐτά τά ἔργα δέν ἔχουν καρπούς καί δέν ἔχουν ἀγαθά ἀποτελέσματα.
«Καί μή συγκοινωνεῖτε τοῖς ἔργοις τοῖς ἀκάρποις τοῦ σκότους».
Γιά ποιόν λόγο ὅμως ὁ πρωτοκορυφαῖος ἀπόστολος Παῦλος συμβουλεύει τούς χριστιανούς ὄχι μόνο νά μήν ἐργάζονται τά ἔργα τοῦ σκότους, ἀλλά οὔτε νά ἔχουν ἐπικοινωνία καί συμμετοχή καί σχέση μέ αὐτά;
Ὁ λόγος, ἀδελφοί μου, εἶναι προφανής. Ὁ χριστιανός δέν μπορεῖ νά ἐργάζεται ἔργα σκότους, ἔργα πού δέν ἔχουν σχέση καί εἶναι ἀντίθετα πρός τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἀλλά καί δέν μπορεῖ καί δέν πρέπει νά συμμετέχει καί νά ἔχει σχέσεις μέ ἀνθρώπους πού ἐργάζονται παρόμοια ἔργα, ὥστε νά μήν παρασυρθεῖ καί αὐτός ἀπό τό σκότος καί χαθεῖ μέσα σέ αὐτό, ἀλλά καί γιατί ἀκόμη καί ἡ ἁπλῆ συμμετοχή καί συνέργειά του στά ἔργα τοῦ σκότους ἐκδιώκει καί ἀπομακρύνει τή χάρη τοῦ Θεοῦ ἀπό τήν ψυχή του, ἐκδιώκει καί ἀπομακρύνει τό φῶς τοῦ Θεοῦ ἀπό τήν ὕπαρξή του, καί καθίσταται καί αὐτός ὑπόλογος γιά τά ἔργα τοῦ σκότους ἔναντι τοῦ Θεοῦ.
Ἔργα τοῦ σκότους εἶναι, ἀδελφοί μου, καί οἱ αἱρετικές διδασκαλίες καί οἱ ἀπόψεις καί οἱ ἰδεολογίες, οἱ ὁποῖες ἀντίκεινται στήν ἀλήθεια τῆς ὀρθοδόξου πίστεώς μας καί συχνά τήν πολεμοῦν καί ἐπιδιώκουν νά τήν ἐξαφανίσουν. Καί μία τέτοια ἦταν καί ἡ αἱρετική διδασκαλία τοῦ Ἀρείου, ὁ ὁποῖος θεωροῦσε τόν Χριστό ὡς κτίσμα τοῦ Θεοῦ, ὡς ὁμοιούσιο καί ὄχι ὡς ὁμοούσιο μέ τόν Θεό-Πατέρα, μέ οὐσία δηλαδή παρόμοια μέ τόν Θεό καί ὄχι ἁπολύτως τήν ἴδια, ὅπως διδάσκει ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία, διαστρέφοντας ἔτσι τό δόγμα τῆς Ἁγίας Τριάδος καί ἀμφισβητώντας τήν ἑνότητα τῶν τριῶν προσώπων της.
Γι᾽ αὐτό καί οἱ θεοφόροι πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, καί μεταξύ αὐτῶν καί ὁ ἑορταζόμενος σήμερα καί τιμώμενος ἰδιαιτέρως ἀπό τήν ἐνορία σας, ἅγιος Σπυρίδων, ἐπίσκοπος Τριμυθοῦντος, ὁ θαυματουργός, ἀντιτάχθηκαν στή διδασκαλία καί στά ἔργα τοῦ αἱρεσιάρχου Ἀρείου, καί στήν Α´ Οἰκουμενική Σύνοδο πού συγκροτήθηκε γιά νά ἐξετάσει τήν ὑπόθεση τοῦ Ἀρείου καί τῆς διδασκαλίας του ὑπερμάχησαν ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου πίστεως καί ἀληθείας καί ὑπερασπίσθηκαν τό ὁμοούσιον Πατρός καί Υἱοῦ, ὑπερασπίσθηκαν τό δεύτερο πρόσωπο τῆς Παναγίας Τριάδος, τό πρόσωπο τοῦ Σωτῆρος καί Λυτρωτοῦ μας Χριστοῦ ὡς ἰσοστάσιο καί ἰσόκυρο μέ τόν Πατέρα του, ὡς μονογενῆ Υἱό καί ὄχι ὡς κτίσμα τοῦ Θεοῦ-Πατρός, καί ἤλεγξαν, κατά τήν προτροπή τοῦ ἀποστόλου Παύλου, τά ἔργα τοῦ σκότους, τά ὁποῖα ἐργαζόταν ὁ Ἄρειος, ἀπομακρύνοντας μέ τήν αἱρετική καί παραπλανητική διδασκαλία του τούς πιστούς ἀπό τήν Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία καί τήν ἀσφαλῆ μάνδρα τοῦ Χριστοῦ, καί τόν κατετρόπωσαν, ὥστε νά μήν πλανᾶ καί ἄλλους. Καί ἔτσι ἀπέδειξαν μέ τήν πράξη καί τή ζωή τους τό νόημα τῆς προτροπῆς τοῦ ἀποστόλου: «Καί μή συγκοινωνεῖτε τοῖς ἔργοις τοῖς ἀκάρποις τοῦ σκότους, μᾶλλον δέ καί ἐλέγχετε».
Μιμούμενοι, λοιπόν, καί ἐμεῖς τόν ἅγιο Σπυρίδωνα, τοῦ ὁποίου τήν ἱερά μνήμη πανηγυρίζουμε σήμερα, ἄς φροντίσουμε, ἀδελφοί μου, νά ἀκολουθήσουμε τό παράδειγμά του καί τήν προτροπή τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας ἁγίου ἀποστόλου Παύλου, καί νά ἀποφεύγουμε τά ἔργα τοῦ σκότους. Διότι μπορεῖ νά μήν ὑπάρχει στίς ἡμέρες μας ἡ αἵρεση τοῦ Ἀρείου, ἀλλά ὑπάρχουν πολλές ἄλλες αἱρέσεις καί θρησκεῖες καί ἰδεολογίες πού ἐπιδιώκουν νά μᾶς παρασύρουν στά ἔργα τοῦ σκότους τά ὁποῖα ἐργάζονται. Καί δυστυχῶς πολλές φορές ἐπιτυγχάνουν νά μᾶς παρασύρουν, χωρίς νά τό ἀντιλαμβανόμασθε, καθώς πολλές ἀπό τίς ἰδέες τους διαχέονται ὕπουλα καί κυκλοφοροῦν στό περιβάλλον μας, στήν κοινωνία μας, μέ διαφόρους τρόπους, πού σχετίζονται μέ τήν καθημερινότητά μας, ἔτσι ὥστε νά τίς οἰκειοποιούμεθα χωρίς νά συνειδητοποιοῦμε ὅτι ἡ ἀποδοχή τους εἶναι συμμετοχή μας στά ἔργα τοῦ σκότους πού αὐτές οἱ θρησκεῖες ἤ τά φιλοσοφικά συστήματα ἐκπροσωποῦν.
Γι᾽ αὐτό καί θά πρέπει νά εἴμεθα ἰδιαιτέρως προσεκτικοί, καί ἔχοντας πάντοτε κατά νοῦ τήν προτροπή τοῦ ἀποστόλου Παύλου καί τό παράδειγμα τοῦ ἐν ἁγίοις πατρός ἡμῶν Σπυρίδωνος, ἐπισκόπου Τριμυθοῦντος, τοῦ θαυματουργοῦ, νά μήν συγκοινωνοῦμε «τοῖς ἔργοις τοῖς ἀκάρποις τοῦ σκότους», ἀλλά νά μένουμε ἑδραῖοι καί ἀμετακίνητοι στήν ὀρθόδοξο πίστη μας, γιά τήν ὁποία ἀγωνίσθηκε ἰδιαιτέρως ὁ ἅγιος Σπυρίδων μέσα στήν Α´ Οἰκουμενική Σύνοδο, ὥστε νά ἔχουμε τήν εὐλογία του καί τή χάρη ἀλλά καί τό φῶς τοῦ Χριστοῦ στή ζωή μας πάντοτε. Ἀμήν.