Καισαριανής Δανιήλ: «Γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου» – Ο Ευαγγελισμός της Παναγίας
Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού κ. Δανιήλ
Εορτάζουμε τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και Παρθένου Μαρίας, της μητρός του Κυρίου μας, και ψάλλουμε «της σωτηρίας ημών το κεφάλαιον». Η εορτή αυτή της Εκκλησίας μας μάς οδηγεί στην κατάθεση ολίγων σκέψεων περί της σημαντικής αυτής εορτής.
Ο ίδιος ο Θεός στέλλει ένα από τα εκλεκτότερα λειτουργικά του πνεύματα για να φέρει στη γη το χαρμόσυνο άγγελμα. Ό,τι ανέμεναν οι Πατριάρχαι και ό,τι προανήγγειλαν οι Προφήται εκπληρώνεται σήμερα.
Ο άγγελος Γαβριήλ, ο ίδιος άγγελος που χρόνια πριν φανερώθηκε στον προφήτη Δανιήλ για να του εξαγγείλει σ’ ένα όραμα τον «ως Υιόν ανθρώπου ερχόμενον» (ζ΄, 13), ο ίδιος άγγελος που λίγους μήνες πριν είχε εμφανισθεί στον προφήτη Ζαχαρία για να του πει ότι η γυναίκα του θα έφερε στον κόσμο εκείνον, που θα ήταν «μέγας ενώπιον Κυρίου» (Λουκ. α΄, 15).
Ο Θεός θέλει να σώσει το ανθρώπινο γένος και να συμφιλιώσει τον άνθρωπον με τον Θεό. Απεστάλει στην πόλη της Γαλιλαίας σε μια φτωχική και μικρή πόλη δηλαδή, γνωστή μόνο στην περιφρόνηση του λαού, γιατί «εκ Ναζαρέτ ου δύναταί τι αγαθόν είναι».
Και αποστέλλεται ο άγγελος του Κυρίου σε μια παρθένο, που έχει για μοναδικό στολίδι την παρθενία της και ζει στην αφάνεια και την ταπείνωσει και είναι αρρεβωνιασμένη με ένα άνδρα δίκαιο, ονομαζόμενο Ιωσήφ, από το γένος του Δαυίδ, και το όνομα της Παρθένου Μαριάμ. Η Μαρία, αν και εμνηστευμένη και μπορεί να θεωρηθεί σύζυγος κατά τον Ιουδαϊκό νόμο, είναι παρθένος, όπως θα είναι παρθένος και μετά που θα γίνει μητέρα, καθώς ο Υιός της και ως άνθρωπος δε θα παύσει να είναι Θεός.
Και αφού εισήλθε στο σπίτι της Παρθένου, ο άγγελος της είπε:
Χαίρε κεχαριτωμένη. Με αυτές τις λέξεις ο ουράνιος αγγελιαφόρος χαιρετά την Παρθένον.
Και τώρα ο ίδιος άγγελος σταλμένος σε μια απλή κόρη, μνηστευμένη, πλησιάζει, συνεσταλμένος και δειλά θα λέγαμε, την προσφωνεί με τις λέξεις «Χαίρε κεχαριτωμένη». Η χάρις, υπερφυσικό δώρον του Θεού, που καθιστά κάθε άνθρωπο, που είναι με αυτή προικισμένος, φίλο του Θεού και μέτοχο των τελειοτήτων του Θεού, αυτή η χάρις που κάνει τους αγίους και που έκανε τα πνεύματα αγγέλους φωτός, βρισκόταν έτσι άφθονα στην Παρθένο, που δεν μπορεί να την προσφωνήσει διαφορετικά παρά σαν «κεχαριτωμένη» γεμάτη από χάρη.
Θαυμαστός έπαινος που αρμόζει μόνον στην Παρθένο Μαρία. Η κατάρα έπληξε κάθε γυναίκα, γιατί από τη γυναίκα ήλθε το κακό, αλλά η ευλογία δόθηκε στη Μαρία, γιατί απ’ Αυτή με τον Ιησού ήλθε η επανόρθωσις.
Τι κάνει η Παρθένος ακούοντας αυτά; Ταράττεται, όχι για τη θέα του αγγέλου, αλλά για τα λόγια του, γιατί αυτή ταπεινή κι άγνωστη κόρη ακούει τέτοιο παράξενο χαιρετισμό. Η Μαρία άκουσε ότι είναι ευλογημένη εν γυναιξί και εταράχθει. Η Παρθένος Μαρία ταράττεται επειδή την επαινούν. Ταπεινώνεται και σιωπά.
Ο Άγγελος προλαμβάνει, συνεχίζει: «Μη φοβού, εύρες γαρ χάριν παρά τω Θεώ». Μάλιστα, η Παρθένος Μαρία ευρήκε χάρη, ευνοήθηκε από τον Θεό με το να την εκλέξει μεταξύ όλων των γυναικών και να την προορίσει σε τέτοια υψηλή αποστολή να την κάνη μητέρα του.
Και για να της εξηγήσει κάπως το μυστήριο, προσθέτει:
«Και ιδού συλλήψη εν γαστρί και τέξη Υιόν και καλέσεις το όνομα αυτού Ιησούν, ούτος έσται μέγας και υιός υψίστου κληθήσεται» Έτσι θα γίνει η ενσάρκωσις του Λόγου. Ο Υιός του Θεού θα λάβει σάρκα στα σπλάγχνα της Μαρίας, θα γεννηθεί απ’ αυτή, θα είναι ταυτοχρόνως και υιός της και υιός του Θεού. Θα τον ονομάσει Ιησούν, δηλαδή Σωτήρα, γιατί θα σώσει τον άνθρωπο.
Ο Άγγελος συνεχίζει τις αποκαλύψεις του και διαλευκαίνοντας το μεγαλείο του μυστηρίου προσθέτει: «Και δώση αυτώ Κύριος ο Θεός τον θρόνον Δαυΐδ του πατρός αυτού και βασιλεύση επί οίκον Ιακώβ εις τους αιώνας και της βασιλείας αυτού ουκ έσται τέλος». Αυτό είναι το μεγαλείο και η δόξα του Ιησού. Χριστός νικά, Χριστός βασιλεύει, Χριστός κυριαρχεί θα απαντούν οι αιώνες στην προφητεία του Αγγέλου. Ο Ιησούς θα είναι το κέντρον της ιστορίας της ανθρωπότητος. Θα νικά με την αγάπη Του, θα βασιλεύει με τις αρχές Του, θα κυριαρχεί με τη δικαιοσύνη Του.
Η Παρθένος Μαρία ταράχθηκε από τους επαίνους κι όχι από την αποκάλυψη των σχεδίων του Θεού. Πιστεύει στα λόγια του Αγγέλου, αφού είναι σταλμένος από τον Θεό. Αλλά ο Άγγελος τονίζει ότι θα είναι μητέρα κι αυτή υποσχέσθηκε στον Θεό να μείνει πάντα παρθένος. Πώς θα γίνη; «Πώς έσται τούτο επί άνδρα ου γιγνώσκω;» Δεν αμφιβάλλει για τη δυνατότητα του γεγονότος και θα συνεργασθεί ελεύθερα και συνειδητά. Με αυτή τη στάση της η Παρθένος Μαρία δεικνύει την αγάπη της και την πίστη της. Η Παρθένος γνωρίζει ότι η χάρις που μας εξαγιάζει και μας καθιστά φίλους του Θεού είναι ανωτέρα από όλα τα προνόμια. Η Παρθένος για να μείνει παρθένος είναι πρόθυμος να αρνηθεί την τιμή να γίνει μητέρα του Χριστού.
Η απάντηση του Αγγέλου στο ερώτημα της Παρθένου: «Πώς έσται τούτο, επεί άνδρα ου γιγνώσκω;», εξηγεί το μυστήριο.
«Πνεύμα άγιον επελεύσεται επί σε και δύναμις Υψίστου επισκιάσει σοι». Και ο Άγγελος συνέχισε: «διό και το γεννημένον άγιον κληθήσεται υιός Θεού». Από τον Θεό Πατέρα θα έχει τη θεϊκή φύση και θα είναι τέλειος Θεός και από σε, Παρθένε, την ανθρωπίνη φύση και θα είναι τέλειος άνθρωπος. Η Μαρία ζητεί πώς θα γινόταν μητέρα και ο Άγγελος της δίδει την εξήγηση.
Το άφατο μυστήριο έχει ήδη αποκαλυφθεί. Η αποστολή του αγγέλου τελείωσε. Απεκάλυψε ό,τι είχε να αποκαλύψει ως απεσταλμένος από τον Θεό. Η Παρθένος Μαρία δέχεται την αποκάλυψη. Είναι η γυναίκα για την οποία ο Θεός είπε στον όφι του επιγείου Παραδείσου: «Έχθραν θήσω ανάμεσον σου και ανά μέσον αυτής» και διά την οποία ο Ησαΐας προφήτευσε: «Ιδού η παρθένος εν γαστρί έξει και τέξεται υιόν και καλέσεις το όνομα αυτού Εμμανουήλ».
Το μυστήριο δεν ετελείωσε ακόμα. Χρειάζεται η συγκατάθεσις της Μαρίας. Ο Άγγελος σιωπά, γιατί εξεπλήρωσε την αποστολή του. Στην Παρθένο ανήκει η τελευταία λέξις. Η Εύα ελεύθερα ημάρτησε και η Μαρία ελεύθερα θα δώσει την συγκατάθεσή της. Θα πρέπει επίσης να συμμερισθεί το πάθος του Υιού της. Ο Θεός και η οικουμένη αναμένουν την απάντησή της.
Η Παρθένος Μαρία συγκατατίθεται και με τα λόγια ακόμα δηλώνει την συγκατάθεσή της.
Και όπως ήρμοζε σε τέτοια υπέροχο στιγμή, λέγει το «ναι» με απερίγραπτο απλότητα. «Και είπε Μαριάμ. Ιδού η δούλη Κυρίου, γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου». Με αυτά τα λόγια αναγγέλλει η Παρθένος στον ουρανό, στη γη και στον Άδη την επίσημή της συγκατάθεση. «Γένοιτο», απλή και ταπεινή λέξις της Παρθένου που έγινε πιο παντοδύναμη από το γένοιτο που είπε ο Πλάστης την ημέρα της δημιουργίας. Εκεί έκαμε να γίνει ένας κόσμος που δεν υπήρχε, εδώ κατεβάζει στα σπλάγχνα της Παρθένου τον ίδιο το Δημιουργό. «Ο Λόγος σαρξ εγένετο».
Εδώ συντελείται το μεγάλο μυστήριο του Ευαγγελισμού. Ο θείος Λόγος, γίνεται εκείνο που δεν ήταν, δηλαδή άνθρωπος και γινόμενος άνθρωπος, μένει πάλι και εκείνο που ήταν, δηλαδή Θεός. Αλλά και η Παναγία έγινε εκείνο που δεν ήταν, δηλαδή Μητέρα, και έμεινε και εκείνο που ήταν πρώτα, δηλαδή Παρθένος! Μυστήρια, που αν δεν πιστεύει ο άνθρωπος στην αγάπη και την παντοδυναμία του Θεού, όσο και αν βασανίζει το λογικό του, δεν πρόκειται ποτέ να τα κατανοήσει. Μπρος σε ένα τέτοιο μυστήριο ας κλίνωμε το γόνυ της καρδίας και της διανοίας και ας λατρεύσωμε τον καρπό της επισκιάσεως του Αγίου Πνεύματος και ας ευχαριστήσωμε την Παρθένο για τη συμβολή της στο έργο της σωτηρίας μας.
