H Γερόντισσα Φιλοθέη για τη σωστή διαχείρηση του παραπόνου
Το παράπονο είναι πάρα πολύ ανασταλτικό στοιχείο, νομίζω. Με τίποτε, αν μπορούμε, με τίποτε να μην παραπονούμαστε, μόνο ευγνωμοσύνη να εκφράζουμε. Στον Θεό και στον πλησίον μόνο ευγνωμοσύνη χρωστάμε, τίποτε άλλο.
Πόσες φορές μίλησε ο Πάτερ και για τις πιο δύσκολες περιστάσεις και για τις πιο έτσι κακότροπες, όταν έρχονται κάποιοι και μας τσιγκλούν και μας προκαλούν. Αν καταλάβουμε εκείνη την ώρα ότι ο πλησίον δεν είναι ο εχθρός, αλλά είναι ο ευεργέτης και ο θεράπων ιατρός, θα δείτε όλο το κακό του διαβόλου να μεταβάλλεται σε πανηγύρι· ο διάβολος δεν μπορεί να κάνει τίποτε. Και αυτή ακριβώς είναι η όλη ουσία της λεγόμενης αντινομίας, που καλείται να ζήσει ο χριστιανός: να ζήσει το πανηγύρι που προκαλεί όλη η κακή επίδραση του διαβόλου πάνω του, μέσω των ανθρώπων φυσικά και μέσω των διαφόρων συνθηκών.
Όσο και να τον πιέσουν, όσο και να τον συκοφαντήσουν, όσο και να τον παραμερίσουν, όσο και να τον περιφρονήσουν και να τον απορρίψουν, μπορεί να έχει πανηγύρι μέσα του. Γιατί; Γιατί ακριβώς η βούλησή του ταυτίστηκε με τη βούληση του Θεού, το θέλημά του με το θέλημα του Θεού.
Αυτά δεν είναι λόγια, είναι πραγματικότητα. Αν αρχίσουμε λίγο δηλαδή έτσι να τα λαχταρούμε, λίγο να τα λιμπιζόμαστε, λίγο να θέλουμε να ξεφύγουμε από αυτό το βαρύ κατεστημένο που μέχρι στιγμής ζούμε μέσα μας, θα αρχίσει, ξέρετε, η ζωή μας να αλλάζει.
Πριν από λίγες ημέρες επισκέφτηκα έναν πολύ υπερήλικα ιερέα, παλαιό λευΐτη και πολύ καλό εφημέριο, που είχε κάνει στη ζωή του μεγάλο έργο κοινωνικό, δραστηριότητες ιεραποστολικές, κατηχητικά, ομάδες, πολλά και διάφορα· τον ρώτησα: «Τι θα θέλατε να μας πείτε από όλη αυτή τη διαδρομή της ζωής σας; Τι έμεινε, ποιο είναι το κεντρικό σημείο;» Και τι να σας πω, η απάντησή του κάλυψε όλη την κατάσταση μέσα μου, σαν να μη θέλω να διαβάσω και να ακούσω κάτι άλλο· μου λέει: «Ο Χριστός, παιδί μου, τίποτε άλλο· αυτό έμεινε! Ο Χριστός είναι που τα καλύπτει όλα!» Και «το αίμα του Χριστού καθαρίζει ημάς από πάσης αμαρτίας» (Α’ Ιω. 1:7).
Δηλαδή όλα τα άλλα, λέει, και οι δόξες και τα πτυχία και οι τιμές και οι καριέρες, όλα όσα προσπαθεί ο άνθρωπος να κατακτήσει και αγωνίζεται γι’ αυτά σ’ αυτόν τον κόσμο, είναι τίποτε, είναι καπνός· μόνο ο Χριστός είναι αλήθεια, αυτό, λέει, έμεινε από τη ζωή μου, γιατί ο Χριστός είναι τα πάντα, μας καλύπτει σε όλες τις περιπτώσεις και σε οποιαδήποτε κατάσταση βρίσκεται κανείς. Και πατέρας γίνεται και αδελφός γίνεται και φίλος γίνεται, «τα πάντα και εν πάσι Χριστός» (Κολ. 3:11), και δεν υπάρχει κάτι που δεν το καλύπτει ο Χριστός.
Επομένως, γιατί ψάχνουμε εμείς τώρα τόσα υποκατάστατα; Τα ψάχνουμε, γιατί έχουμε ψυχολογικό κενό μέσα μας, έχουμε μέσα μας μια αδειανή πλευρά της ψυχής, που θέλουμε να τη γεμίσουμε με οτιδήποτε άλλο, εκτός από την παρουσία του Χριστού. Και είναι αυτό το μεγάλο λάθος, και νομίζω αυτός είναι ο αγώνας που καλούμαστε να κάνουμε: να αρχίσουμε να χαιρόμαστε τη χριστιανική ζωή. Η χριστιανική ζωή δεν είναι ούτε βάρος ούτε άγχος. Ο Χριστός ποτέ και πουθενά δεν άφησε τέτοιο μήνυμα. Λέει να σηκώσουμε τον ζυγό, αλλά ταυτόχρονα λέει ότι θα μας αναπαύσει.
Ας μιλήσουμε πρακτικά, πάνω στην καθημερινότητα. Έχουμε ένα πρόβλημα με το παιδί μας, με τον σύζυγο, με τον συνάδελφο, με τον διπλανό, με τον πλησίον; Πώς θα ήθελε ο Χριστός εκείνη την ώρα να σκεφτούμε, πώς θα ήθελε να αντιδράσουμε, πώς θα ήθελε να συμπεριφερθούμε; Και μην πει κάποια, κάποιος ότι δεν ξέρει εκείνη την ώρα πώς να αντιδράσει· είναι πάρα πολύ απλό. Αν αρχίσει να παραπονείται κανείς, εσείς ειδικά οι μητέρες: «Μα, εγώ τώρα, να κάνω τόσα πολλά και ένα “ευχαριστώ” να μην ακούσω;», αυτό είναι, ξέρετε, αυτοδικαίωση. Δεν πειράζει, ας μην ακούσουμε «ευχαριστώ» από κανέναν, ο Θεός να μας έχει στον νου του!
Το μήνυμα είναι ότι δεν μας φταίει κανένας, μόνο ευγνωμοσύνη χρωστάμε στον Θεό μας και σε όλους τους ανθρώπους. Όσο να μας έβλαψαν, όσο να μας βλάπτουν, όσο να θέλουν το κακό μας, όσο κόντρα πάνε αυτοί, τόσο ο Χριστός πάει ακόμη περισσότερο κόντρα· αυτή την αντινομία να ζήσουμε μέσα μας. Μπορούμε δηλαδή, μέσα σε όλη αυτή την αρνητική κατάσταση που προκαλείται μέσα μας είτε από εσωτερικά είτε από εξωτερικά ερεθίσματα, να πανηγυρίζουμε, γιατί εκείνη την ώρα ζούμε αυτή την αρνητική κατάσταση μαζί με τον Χριστό.
Αυτό δεν είναι έξω από την αλήθεια της Εκκλησίας. Όλοι οι άγιοι και όλοι αυτοί που πίστεψαν και εμπιστεύτηκαν τον εαυτό τους στη χάρη του Θεού αυτό έκαναν και είναι τώρα στον παράδεισο. Δεν νομίζω να πήγε εκεί κάποιος με τάση για παράπονο.
Έτσι πολύ συγκεκριμένα, αν θέλετε, να, αυτή την εβδομάδα να προσέχουμε το παράπονο· μόλις έρχεται κάτι να μας τσιγκλίσει να παραπονεθούμε, αμέσως να βγαίνει ευγνωμοσύνη, αμέσως να βγαίνει ανταπόκριση θετική στον Θεό και να λέμε: «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με».
Από το βιβλίο: Φιλοθέης μοναχής, Προσεγγίζοντας τη διδαχή του πατρός Συμεών. Συνάξεις κυριών. Πανόραμα Θεσσαλονίκης 2016, σελ. 108-113 (αποσπάσματα).
