Το κείμενο δημοσιεύθηκε στην έντυπη εφημερίδα «Κιβωτός της Ορθοδοξίας» που κυκλοφορεί πανελλαδικά κάθε Πέμπτη.
Χαμηλοί τόνοι και ουσιαστικές παρεμβάσεις χαρακτήρισαν σε μεγάλο βαθμό την 8η επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη στο Άγιον Όρος. Ο κ.Βαρθολομαίος στάθηκε ιδιαίτερα στον ρόλο του μοναχού και των Ιερών Κανόνων, οι οποίοι πρέπει να διέπουν τη λειτουργία της Εκκλησίας και, όπως είπε, «έχουν σκοπό τη θεραπεία και όχι τη θανάτωση του ασθενούντος”.
Η επίσκεψη δεν είχε απρόοπτα, καθώς και το ρωσικό μοναστήρι ήταν στην υποδοχή του. Δε συμμετείχε στη Θεία Λειτουργία της Κυριακής, αλλά σε αυτή πήρε μέρος ο ηγούμενος του σερβικού μοναστηριού (Χιλανδαρίου), ενώ απουσίαζαν οι ηγούμενοι των μονών Φιλοθέου, Ξηροποτάμου και Κωνσταμονίτου.
Όπως ήταν φυσικό, από τις εκδηλώσεις απουσίαζαν οι ζηλωτές της Μονής Εσφιγμένου για τους οποίους ο κ. Βαρθολομαίος ζήτησε να λυθεί το πρόβλημα της κατάληψης, χωρίς όμως ακρότητες.
Μιλώντας με τους μοναχούς της κανονικής μονής, οι οποίοι του έθεσαν το θέμα, ο Πατριάρχης τόνισε: «Μέχρι και πρόσφατα, έκανα μια προσπάθεια υπέρ ημών, υπέρ του δικαίου, υπέρ της εκκλησίας, υπέρ του αγαθού του Αγίου Όρους, διότι η τελική επίλυσις του προβλήματος Εσφιγμενου θα είναι επ’ αγαθώ πάντων. Επ’ αγαθώ της λογικής, της δικαιοσύνης, της κανονικής τάξεως, της ηθικής, κ.ο.κ.». Μάλιστα τους επαίνεσε για τη στάση που κρατάνε όλα αυτά τα χρόνια: «Καλώς πράττετε και κάνετε υπομονή, όπως σας συνέστησα, δεν χρειάζονται παραλογισμοί και ακρότητες, αλλά το δίκαιο και η αλήθεια εις το τέλος υπερισχύει».
Εκτός των ζηλωτών ειδική αναφορά έκανε και στο θέμα της Ουκρανίας, επικρίνοντας τη στάση της Μόσχας αλλά και κάποιων μοναχών:
«Ατυχώς, επί δύο αφορμών, ως επί παραδείγματι, της παραχωρήσεως της αυτοκεφαλίας εις την εκκλησία της Ουκρανίας και της πανδημίας του κορονοϊού, ακούγονται φωνές, μετά λύπης και πικρίας λέγομεν και εκ του μοναχικού χώρου, αίτινες αμφισβητούν και ανατρέπουν όλη την αγίαν και πνευματέμφορον δομή την εκκλησίας», ανέφερε ο κ. Βαρθολομαίος. Συμπλήρωσε ότι οι «φωνές» αυτές «εξαπολύουν ύβρεις και συκοφαντίες κατά της Εκκλησίας, εξαιρέτως δε, κατά της Μητρός και Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας» και εξέφρασε τη λύπη του για αυτό, λέγοντας: «Ο μοναχισμός είναι εκκλησιαστικός και ουχί ιδιωτικός… Εις την Εκκλησία δεν σωζόμεθα μόνοι μας… Η Παράδοση και οι πράξεις της Ορθοδόξου Ανατολικής Εκκλησίας μας είναι επί του θέματος καθολική, άλλως εκτρεπόμεθα εις μια πεπλανημένη Εκκλησιολογία …».
Αναφερόμενος στα προβλήματα που μπορούν να προκληθούν από ενδοεκκλησιαστικά ζητήματα, είπε: «Οι κίνδυνοι και οι πειρασμοί για τον μοναχό είναι πολλοί», όπως «να περιβληθεί ευθύνας αντιθέτους προς την εις Χριστόν αφιέρωση του» και υπογράμμισε ότι «οι ενασχολήσεις των μοναχών με τα επιμέρους εκκλησιαστικώς δρώμενα, άνευ της προσκλήσεως των κατά τόπους επισκόπων και μάλιστα εντόνου και θερμής, είναι καταδικαστέες», διότι είναι δυνατόν να επιφέρουν «προβλήματα, κρίσεις, επικρίσεις, ταραχάς και διχοστασίας. Δεν είναι έργο του μοναχού η παράλληλος δράσης του προς την τοπική εκκλησία. Ο μοναχός διδάσκει, φωτίζει και αγιάζει τον περίγυρο του με τη συνεπή του ζωή με τους αγώνες, τη μετάνοια, τα δάκρυα, την άσκηση, την ησυχία, την αφάνεια, την ακατάπαυστο προσευχή».
Μετά το τέλος της 8ης επίσκεψης, τόσο ό ίδιος όσο και οι συνεργάτες του, χαρακτήρισαν απολύτως επιτυχημένη την επίσκεψη του κ.Βαρθολομαίου, καθώς διαψεύστηκαν όλοι εκείνοι οι οποίοι υποστήριζαν ότι η παρουσία του Πατριάρχη στον Άθω θα συνοδευτεί από απελάσεις Ρώσων μοναχών και από παρεμβάσεις για τον περιορισμό της επιρροής των ξένων.
Και τις τρεις μέρες ο κ.Βαρθολομαίος είχε την ευκαιρία να μιλήσει και με παράγοντες της κυβέρνησης για θέματα που απασχολούν την ενότητα της Εκκλησίας, μέσα σε πολύ καλό κλίμα και να στείλει το μήνυμα της καταλλαγής και του διαλόγου προς τη Μόσχα αλλά και τη Σερβία, ώστε να λυθούν τα προβλήματα τα οποία έχει προκαλέσει η αναγνώριση του αυτοκεφάλου της Ουκρανίας. Το αν βρεθεί κοινός τόπος θα εξαρτηθεί από τη στάση της Μόσχας, η οποία, αν και απομονώνεται καθημερινά, επιμένει να έχει υπό τον έλεγχό της τη φιλορωσική Εκκλησία της Ουκρανίας, χαρακτηρίζοντάς την μάλιστα σχισματική, μετά την απόφαση του μητροπολίτη Ονούφριου να ζητήσει την πλήρη αποδέσμευσή του από τον Κύριλλο, λόγω της στάσης του στον πόλεμο.