Η Ιεραρχία για Θρησκευτικά και Μεγάλη Σύνοδο
Το μάθημα των θρησκευτικών στην Εκπαίδευση και η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος που θα πραγματοποιηθεί τον Ιούνιο στην Κρήτη απασχόλησαν την Ιεραρχία κατά την χθεσινή πρωινή και έκτακτη απογευματινή συνεδρία της.
Αποδεκτή έγινε η πρόταση του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου από το Σώμα της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, για «την υποχρεωτικότητα του μαθήματος των Θρησκευτικών, την τήρηση των ωρών διδασκαλίας στο τρέχον πρόγραμμα και τον Ορθόδοξο χαρακτήρα του». Ο Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου διασαφήνισε την διαφορά μεταξύ του Αναλυτικού Προγράμματος που ισχύει ως σήμερα και του Προγράμματος Σπουδών που προτείνεται και ανέπτυξε την έννοια του «θρησκευτικού γραμματισμού», ο οποίος θεωρείται ως βάση του νέου Προγράμματος Σπουδών. Είναι μέθοδος που εισήχθη στην Βρετανία, αλλά μεταφέρθηκε και στην Ελλάδα με διαφορετικό τρόπο. Πρότεινε, ωστόσο, να επικεντρωθεί το ενδιαφέρον στο τρέχον Πρόγραμμα με την δική του μεθοδολογία, στο οποίο όμως να γίνουν μερικές βελτιώσεις, εντάσσοντάς το στα σύγχρονα παιδευτικά δεδομένα, οπότε να εισαχθούν σε κάθε βιβλίο – όχι σε κάθε μάθημα – μερικά κεφάλαια θρησκειολογικά, ανάλογα με την θεματολογία του βιβλίου, αφού όμως δοθεί προτεραιότητα στην ορθόδοξη παράδοση, την οποία ακολουθεί η πλειοψηφία των Ελλήνων πολιτών, αλλά και να χρησιμοποιηθούν ως εφαρμογές και τα καλά στοιχεία του Νέου Προγράμματος Σπουδών.
Κατά την έκτακτη απογευματινή συνεδρία της η Ιεραρχία εχθές ασχολήθηκε με την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο που θα πραγματοποιηθεί στην Κρήτη τον ερχόμενο Ιούνιο. Έγινε, επίσης γνωστό, ότι αφού ανακοινώθηκε η σύνθεση της Αντιπροσωπείας της Εκκλησίας της Ελλάδος στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, ο Μητροπολίτης Νέας Σμύρνης κ. Συμεών υπέβαλε την παραίτησή του από μέλος της Αντιπροσωπίας και στη συνέχεια συνέχεια υπέβαλαν την παραίτησή τους τρία εκ των εχόντων πρεσβεία Μέλη της επομένης συνθέσεως της Δ.Ι.Σ., ο Μητροπολίτης Φθιώτιδος κ. Νικόλαος, επειδή διαφωνεί με τον τρόπο επιλογής των προσώπων και οι Μητροπολίτες Μάνης κ. Χρυσόστομος και Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού κ. Δανιήλ, για λόγους συνειδήσεως. Εν τέλει αποφασίσθηκε να αναπληρώσει τον Μητροπολίτη Νέας Σμύρνης ο Μητροπολίτης Ύδρας, Σπετσών και Αιγίνης κ. Εφραίμ.
Ακολουθεί ολόκληρο το επίσημο ανακοινωθέν της Ιεραρχίας:
Συνήλθε τήν Τετάρτη, 9 Μαρτίου 2016, στη δεύτερη ημέρα της εκτάκτου Συγκλήσεώς της, η Ιερά Συνοδος της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, υπό την Προεδρία του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου, στην Αίθουσα Συνεδριών της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας.
Κατά την πρωινή Συνεδρία, μετά την προσευχή, ανεγνώσθη ο Κατάλογος των συμμετεχόντων Ιεραρχών και διεπιστώθη η απουσία των Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών Μονεμβασίας και Σπάρτης κ. Ευσταθίου, Λήμνου και Αγίου Ευστρατίου κ. Ιεροθέου, Παροναξίας κ. Καλλινίκου και Μυτιλήνης, Ερεσσού και Πλωμαρίου κ. Ιακώβου, εχόντων την προς τούτο άδειαν της Ιεράς Συνόδου.
Κατόπιν επικυρώθηκαν τα Πρακτικά της χθεσινής Συνεδρίας.
Ακολούθως, σύμφωνα με την Ημερησία Διάταξη, ανέγνωσε την εισήγησή του ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου με θέμα: «Περί της Διδασκαλίας του μαθήματος των Θρησκευτικών εν τη Στοιχειώδη και Μέση Εκπαιδεύσει», το οποίο αποτελεί συνέχεια της εισηγήσεώς του στην κοινή Συνεδρίαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου μετά των Κοσμητόρων των δύο Θεολογικών Σχολών και των Προέδρων των Τμημάτων αυτών καθώς και των Προέδρων της ΠΕΘ και του «ΚΑΙΡΟΥ».
Στην εισήγησή του ο Σεβασμιώτατος ανέπτυξε τέσσερα σημεία. Πρώτον, ενημέρωσε τους Ιεράρχες για όσα ελέχθησαν στην ως άνω κοινή Συνεδρίαση και ότι έγινε αποδεκτή η εισήγησή του από τους παρόντες. Δεύτερον, διασαφήνισε την διαφορά μεταξύ του Αναλυτικού Προγράμματος που ισχύει ως σήμερα και του Προγράμματος Σπουδών που προτείνεται. Πρόκειται για δύο διαφορετικά συστήματα θρησκευτικής αγωγής. Τρίτον, ανέπτυξε την έννοια του «θρησκευτικού γραμματισμού», ο οποίος θεωρείται ως βάση του νέου Προγράμματος Σπουδών. Είναι μέθοδος που εισήχθη στην Βρετανία, αλλά μεταφέρθηκε και στην Ελλάδα με διαφορετικό τρόπο. Και τέταρτον, παρουσίασε διεξοδικά την απόφαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου του Ιανουαρίου του 2016, η οποία απεστάλη ως πρόταση της Ιεράς Συνόδου στο Υπουργείο Παιδείας, Ερεύνης και Θρησκευμάτων, καθώς επίσης διάβασε το έγγραφο της Ιεράς Συνόδου προς τον Υπουργό Παιδείας.
Η πρόταση αυτή είναι συνθετική των δύο διαφορετικών θέσεων, η πλέον ρεαλιστική στις σύγχρονες συνθήκες δεδομένου ότι το ισχύον πρόγραμμα δεν έχει ομολογιακό και κατηχητικό χαρακτήρα, και έχει ως εξής:
«Να επικεντρωθή το ενδιαφέρον στο τρέχον Πρόγραμμα με την δική του μεθοδολογία, στο οποίο όμως να γίνουν μερικές βελτιώσεις, εντάσσοντάς το στα σύγχρονα παιδευτικά δεδομένα, οπότε να εισαχθούν σε κάθε βιβλίο – όχι σε κάθε μάθημα – μερικά κεφάλαια θρησκειολογικά, ανάλογα με την θεματολογία του βιβλίου, αφού όμως δοθή προτεραιότητα στην ορθόδοξη παράδοση, την οποία ακολουθεί η πλειοψηφία των Ελλήνων πολιτών, αλλά και να χρησιμοποιηθούν ως εφαρμογές και τα καλά στοιχεία του Νέου Προγράμματος Σπουδών».
Μετά το πέρας της τεκμηριωμένης αυτής εισηγήσεως, η οποία διελάμβανε και επιστημονικά στοιχεία, ειλημμένα από την επιστήμη της διδακτικής μεθοδολογίας και από επιστημονικές μελέτες περί του αντικειμένου της διδασκαλίας του Μαθήματος των Θρησκευτικών στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, διεξήχθη ευρύτατη συζήτηση και έγινε αποδεκτή η πρόταση του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου για «την υποχρεωτικότητα του μαθήματος των Θρησκευτικών, την τήρηση των ωρών διδασκαλίας στο τρέχον πρόγραμμα και τον Ορθόδοξο χαρακτήρα του».
Εν συνεχεία, η Ιεραρχία ομοφώνως ενέκρινε την απόφαση της Δ.Ι.Σ., όπως αυτή είχε διατυπωθεί στο υπ’ αριθμ. 881/391/22.02.2016 έγγραφό της προς τον αξιότιμο Υπουργό Παιδείας και αποφάσισε όπως η Επιτροπή διαλόγου με το Υπουργείο Παιδείας για το μάθημα των Θρησκευτικών απαρτισθεί από τους Σεβασμιωτάτους Μητροπολίτες: Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου κ. Προκόπιο, Ηλείας κ. Γερμανό και Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού κ. Δανιήλ και τους Ελλογιμωτάτους Καθηγητές: α) κ. Αθανάσιο Στογιαννίδη, Καθηγητή του Τμήματος Θεολογίας της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου της Σχολικής Παιδαγωγικής και Διδακτικής Μεθοδολογίας του Μαθήματος των Θρησκευτικών, β) κ. Ιωάννη Φύκαρη, Καθηγητή της Διδακτικής Μεθοδολογίας του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, γ) κ. Κωνσταντίνο Σπαλιώρα, Δρα Θεολογίας Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Πρόεδρο Πανελλήνιας Ένωσης Θεολόγων, Διευθυντή Γυμνασίου δ) κ. Ιωάννα Κομνηνού, Δρα Θεολογίας, Καθηγήτρια του Α’ Πειραματικού Λυκείου Αθηνών.
Η Ιεραρχία ομοφώνως αποφάσισε όπως οι ήδη υποβληθείσες παρατηρήσεις των Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών και εκείνες οι οποίες εγγράφως θα υποβληθούν και όσα κατά την συζήτηση συμπληρωματικά διατυπώθηκαν, μελετηθούν από τα Μέλη της Αντιπροσωπείας που θα εκπροσωπήσουν την Εκκλησία της Ελλάδος, θα παρουσιασθούν προς ψήφιση σε συγκλιθησόμενη έκτακτη Ιεραρχία, η οποία θα λάβει και τις τελικές αποφάσεις.
Διευκρινίζεται ωσαύτως ότι κατά την Συνεδρία της 8ης Μαρτίου, αφού ανακοινώθηκε η σύνθεση της Αντιπροσωπείας της Εκκλησίας της Ελλάδος στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, λαβών τον λόγο ο Σεβ. Μητροπολίτης Νέας Σμύρνης κ. Συμεών υπέβαλε την παραίτησή του από Μέλος της Αντιπροσωπίας. Ακολούθως, αφού τέθηκε το ερώτημα περί του τρόπου αναπληρώσεως των παραιτουμένων Μελών, απεφασίσθη κατά πλειοψηφίαν, όπως οι αναπληρωτές των παραιτουμένων η δι’ ετέρους λόγους κωλυομένων Μελών της Αντιπροσωπίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, λαμβάνονται κατά πρεσβεία εκ των Μελών της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της επομένης, ήτοι της 160ης Συνοδικής Περιόδου. Εν συνέχεια υπέβαλαν την παραίτησή τους τρία εκ των εχόντων πρεσβεία Μέλη της επομένης συνθέσεως της Δ.Ι.Σ., ο Σεβ. Μητροπολίτης Φθιώτιδος κ. Νικόλαος, δια λόγους διαφωνίας προς τον τρόπον επιλογής των προσώπων και οι Σεβ. Μητροπολίτες Μάνης κ. Χρυσόστομος και Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού κ. Δανιήλ, δια λόγους συνειδήσεως. Εν τέλει απεφασίσθη όπως τον Σεβ. Μητροπολίτη Νέας Σμύρνης κ. Συμεών αναπληρώσει ο Σεβ. Μητροπολίτης Ύδρας, Σπετσών και Αιγίνης κ. Εφραίμ, ο οποίος απεδέχθη την πρόταση.
