Πρόκειται, ίσως, για το πλέον γνωστό και σπουδαιότερο Σπήλαιο του Αγίου Όρους. Στην ερημική Βίγλα, νοτιοδυτικά της αγιορείτικης χερσονήσου, είναι «σφηνωμένο» ανάμεσα στους απόκρημνους βράχους το Σπήλαιο του Οσίου Αθανασίου του Αθωνίτου.
Κατά την αγιορείτικη Παράδοση, ερχόταν εδώ για περισσότερη μόνωση και ησυχία ο Όσιος Αθανάσιος, όταν ήταν ηγούμενος στη Μονή Μεγίστης Λαύρας.
Στο σπήλαιο περικλείονται δυο εκκλησάκια, το ένα αφιερωμένο στην Παναγία του «Ακαθίστου» και το δεύτερο στον Άγιο Νικόλαο, Επίσκοπο Μύρων της Λυκίας.
Στο εκκλησάκι του «Ακαθίστου» φυλάσσεται η παλαιά Εικόνα της Παναγίας «Εγγυήτισσας». Σύμφωνα με την Παράδοση, πρόκειται για την Εικόνα επί της Οποίας «εγγυήθηκε» η Οσία Μαρία η Αιγυπτία, στο Ναό της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα, όταν πήγε να προσκυνήσει τον Τίμιο Σταυρό, ότι θα αλλάξει ζωή και θα αποκηρύξει τον μέχρι εκείνη τη στιγμή εφάμαρτο και πορνικό της βίο.
Και, πράγματι, αφού κατόρθωσε, μετά την «εγγύηση» η Οσία Μαρία να προσκυνήσει στο Ναό της Αναστάσεως, δε γύρισε πίσω στην Αλεξάνδρεια, αλλά, αλλάζοντας ρούχα, κατέφυγε στην Έρημο του Ιορδάνη…