Η πραγματικότητα πίσω από τις μουσουλμανικές σπουδές στο Α.Π.Θ.
Στην ανακοίνωση που επιχειρεί να θέσει τα πράγματα στη σωστή τους βάση, η Θεολογική Σχολή σημειώνει πως σήμερα οι Έλληνες μουσουλμάνοι διδάσκονται είτε από μη κατηρτισμένους είτε από απόφοιτους Πανεπιστημίων της Μέσης Ανατολής.
Λουδάρος Ανδρέας
Τους πραγματικούς λόγους που οδήγησαν στην ίδρυση προγράμματος μουσουλμανικών σπουδών, εξηγεί με ανακοίνωση του το Τμήμα Θεολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου της Θεσσαλονίκης.
Στην ανακοίνωση που επιχειρεί να θέσει τα πράγματα στη σωστή τους βάση, η Θεολογική Σχολή σημειώνει πως σήμερα οι Έλληνες μουσουλμάνοι διδάσκονται είτε από μη κατηρτισμένους είτε από απόφοιτους Πανεπιστημίων της Μέσης Ανατολής.
«Είναι γνωστό ότι στη Δυτική Θράκη οι Μουσουλμάνοι το θρήσκευμα Έλληνες πολίτες, βάσει των διεθνών συνθηκών, διδάσκονταν τη θρησκευτική τους παράδοση μόνο στη μειονοτική πρωτοβάθμια και στη μειονοτική δευτεροβάθμια εκπαίδευση, από εκπαιδευτικούς που είτε δεν διέθεταν εξειδικευμένες θεολογικές γνώσεις είτε διέθεταν τίτλους μουσουλμανικών σπουδών από ΑΕΙ της Εγγύς και Μέσης Ανατολής, λόγω ελλείψεως αντιστοίχου τριτοβάθμιου προγράμματος στη χώρα μας» σημειώνεται στην ανακοίνωση που σε άλλο σημείο της αναφέρει πως:
«…η Ελλάδα θα πρέπει να προσφέρει ακαδημαϊκή θεολογική κατάρτιση στα θέματα μουσουλμανικής θεολογίας εάν επιθυμεί στα δημόσια σχολεία να μην διδάσκουν μόνο απόφοιτοι αλλοδαπών θεολογικών τμημάτων».
Παρά το γεγονός πως η απόφαση λήφθηκε από τη συντριπτική πλειοψηφία των μελών ΔΕΠ του Τμήματος Θεολογίας, υπάρχει μια τάση τόσο στις τάξεις της μειοψηφίας εντός του Πανεπιστημίου όσο και σε αυτές της Εκκλησίας, με πρώτο τον μητροπολίτη Θεσσαλονίκης κ. Άνθιμο, που δηλώνουν πως δεν πρόκειται να δεχθούν το νέο πρόγραμμα σπουδών.
ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ
Με αφορμή την έντονη συζήτηση που έχει προσφάτως αναπτυχθεί σε ποικίλους κύκλους, από το Τμήμα Θεολογίας του ΑΠΘ ανακοινώνονται τα εξής:
Τα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος Θεολογίας του ΑΠΘ κατά τη Γ.Σ αρ. 416 την 7η Μαρτίου 2014, υπερψήφισαν την πρόταση να ιδρυθεί στο Τμήμα μία δεύτερη κατεύθυνση Σπουδών, ανεξάρτητη και διακριτή από την υφιστάμενη θεολογική κατεύθυνση, με τον τίτλο «Εισαγωγική Κατεύθυνση Μουσουλμανικών Σπουδών».
Η απόφαση στηρίχθηκε σε κριτήρια και ακαδημαϊκές προϋποθέσεις, καθώς επίσης και στην επίγνωση του ρόλου των Θεολογικών Σχολών και Τμημάτων, τα οποία οφείλουν να υπηρετούν την Κοινωνία, το Πανεπιστήμιο και την Εκκλησία, με άξονα τις εξής βασικές αρχές:
• Την ακαδημαϊκή ευθύνη για εναρμόνιση των Προγραμμάτων Σπουδών με βάση το πλαίσιο της προσφοράς μορφωτικών αγαθών του Δημοσίου Πανεπιστημίου σύμφωνα με τις ανάγκες της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας.
• Την πρόταξη του αλληλοσεβασμού και της καταλλαγής, σε καιρούς χαλεπούς ως προς την προάσπιση των ανθρώπινων αξιών και ειδικότερα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.
Το Τμήμα στηριζόμενο στις αρχές της ισονομίας, της ισοπολιτείας και του δικαιώματος στο αγαθό της Ανωτάτης Παιδείας όλων των Ελλήνων πολιτών, αποφάσισε κατ’ αρχάς να προσφέρει πανεπιστημιακή θεολογική εκπαίδευση στους Μουσουλμάνους το θρήσκευμα, μέλλοντες εκπαιδευτικούς της Δυτικής Θράκης (σύμφωνα με το άρθρο 53 του ν. 4115/2013 Ιεροδιδάσκαλοι της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης και ενίσχυση της φοίτησης μουσουλμανοπαίδων στα δημόσια σχολεία της Θράκης), σε Ελληνικό ΑΕΙ και ειδικότερα στο Τμήμα Θεολογίας του ΑΠΘ.
Είναι γνωστό ότι στη Δυτική Θράκη οι Μουσουλμάνοι το θρήσκευμα Έλληνες πολίτες, βάσει των διεθνών συνθηκών, διδάσκονταν τη θρησκευτική τους παράδοση μόνο στη μειονοτική πρωτοβάθμια και στη μειονοτική δευτεροβάθμια εκπαίδευση, από εκπαιδευτικούς που είτε δεν διέθεταν εξειδικευμένες θεολογικές γνώσεις είτε διέθεταν τίτλους μουσουλμανικών σπουδών από ΑΕΙ της Εγγύς και Μέσης Ανατολής, λόγω ελλείψεως αντιστοίχου τριτοβάθμιου προγράμματος στη χώρα μας.
Ο ν. 4115/2013 παραχώρησε στους Μουσουλμάνους Έλληνες Πολίτες της μειονότητας της Θράκης το δικαίωμα να διδάσκονται τη θρησκευτική τους παράδοση και στα δημόσια σχολεία της Θράκης. Σήμερα η ανάγκη αυτή καλύπτεται είτε από εκπαιδευτικούς χωρίς εξειδικευμένες θεολογικές γνώσεις σε επίπεδο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είτε από μουσουλμάνους Θεολόγους με τίτλους μουσουλμανικών σπουδών από αλλοδαπά ΑΕΙ.
Ως εκ τούτου είναι προφανές ότι η Ελλάδα θα πρέπει να προσφέρει ακαδημαϊκή θεολογική κατάρτιση στα θέματα μουσουλμανικής θεολογίας εάν επιθυμεί στα δημόσια σχολεία να μην διδάσκουν μόνο απόφοιτοι αλλοδαπών θεολογικών τμημάτων.
Εξάλλου, η Ορθοδοξία με πρωτοβουλία και υπό τη σκέπη του Οικουμενικού Πατριαρχείου βρίσκεται σε διαρκή θεολογικό διάλογο με το Ισλάμ. Η επιστημονική υποστήριξη αυτού του διαλόγου ασφαλώς θα ενισχυθεί από την λειτουργία ενός προγράμματος μουσουλμανικών σπουδών.
Εξάλλου, με βάση τα ισχύοντα σε διακεκριμένα ακαδημαϊκά ιδρύματα σε Ευρώπη, Καναδά, ΗΠΑ κ.λ.π., αυτό το νέο πρόγραμμα, το πρώτο σε Ελληνικό ΑΕΙ, μπορεί να αποτελέσει διεπιστημονική επιλογή σπουδών για ερευνητικούς ή επαγγελματικούς σκοπούς και άλλων ενδιαφερομένων.
Η ευθύνη του Τμήματος Θεολογίας συνίσταται στα εξής:
• Στην κατάρτιση προγράμματος Σπουδών, κατά τις εξειδικευμένες ανάγκες της εργασιακής απασχόλησης των αποφοίτων.
• Στον προσδιορισμό κατάλληλου διδακτικού προσωπικού όχι μόνον από το Τμήμα Θεολογίας αλλά και από άλλα Τμήματα του ΑΠΘ, όπως επίσης και από ΑΕΙ της ημεδαπής και της αλλοδαπής.
• Στη διοικητική ευθύνη της εισαγωγικής κατεύθυνσης σπουδών.
Το προτεινόμενο πρόγραμμα θα είναι αυτόνομο και αυτοτελές και θα παρέχει πτυχίο με τον τίτλο της Εισαγωγικής Κατεύθυνσης «Μουσουλμανικών Σπουδών». Ομοίως αυτόνομο και αυτοτελές παραμένει το ήδη υπάρχον πρόγραμμα της Θεολογίας, το οποίο παρέχει πτυχίο με τον τίτλο της «Θεολογίας». Σκοπός του προγράμματος αυτού θα είναι η ακαδημαϊκή σπουδή της Μουσουλμανικής Θρησκείας και του πολιτισμού, η προαγωγή των διαθρησκειακών διαλόγων και σχέσεων καταλλαγής, εντός του πλαισίου που ορίζουν τα ευρωπαϊκά ακαδημαϊκά και πολιτισμικά δεδομένα.
Το Τμήμα Θεολογίας του ΑΠΘ, ανταποκρινόμενο σε συγκεκριμένη ανάγκη της κοινωνίας μας, έχει πλήρη επίγνωση των ποικίλων δυσκολιών που προκύπτουν από ένα παρόμοιο εγχείρημα. Ύστερα από γόνιμες και μακροχρόνιες διαβουλεύσεις με τους ενδιαφερόμενους φορείς, προχωρεί με συναίσθηση ακαδημαϊκής εντιμότητας και ευθύνης στη ίδρυση της εισαγωγικής κατεύθυνσης των μουσουλμανικών σπουδών, στο πλαίσιο της ελληνικής νομοθεσίας για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και το Ελληνικό Σύνταγμα, λαμβάνοντας υπόψη τις προτάσεις που μπορούν να λειτουργήσουν δημιουργικά.
