Ολόκληρη η προσφώνηση του Αρχιεπισκόπου προς τους Συνοδικούς Συνέδρους:
Σεβασμιώτατοι άγιοι αδελφοί,
Χάριτι Θεού, αναμένοντες την είσοδό μας στην περίοδο της μετανοίας, της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, συνερχόμεθα σήμερον, στην έκτακτη αυτή σύγκληση της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος. Κάθε φορά που μας δίδεται αυτή η ευκαιρία της συμμετοχής μας στο ανώτατο όργανο διοικήσεως της Εκκλησίας μας, έχουμε να αντιμετωπίσουμε και διαφορετικές προκλήσεις, προβλήματα, ιδιαιτερότητες, κρίσεις και αντιδράσεις, προσπαθώντας ταυτόχρονα να καταθέσουμε τη σύγχρονη μαρτυρία της Ορθοδόξου πίστεώς μας σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον.
Η πατρίδα μας σήμερα αντιμετωπίζει πέρα από την πολυετή οικονομική κρίση, που έχει ήδη εξουθενώσει τον λαό μας, μία διαφορετικής φύσεως παρουσιαζόμενη πρόκληση· το προσφυγικό και μεταναστευτικό πρόβλημα. Οι πολεμικές συρράξεις, οι εμφύλιες διαμάχες, τα συμφέροντα των οικονομικά ισχυρών, η φτώχεια και η συνεχώς αυξανόμενη κοινωνική αδικία που συμβαίνουν στον ευρύτερο χώρο της Μεσογείου και όχι μόνον, ωθεί εκατομμύρια συνανθρώπους μας σ’ένα ταξίδι αβεβαιότητος, πολλές φορές με κατάληξη τον τραγικό θάνατο.
Οι θάλασσές μας μετατράπηκαν σε υδάτινους τάφους. Τα νησιά μας και ο λαός μας επέδειξαν και συνεχίζουν να επιδεικνύουν ηρωϊσμό και αυτοθυσία για να επουλώσουν τις χαίνουσες πληγές αυτών των απελπισμένων ανθρώπων. Έκαναν πράξη την εντολή του Χριστού «αγαπάτε αλλήλους» και οι Σεβασμιώτατοι άγιοι αδελφοί, συστρατευόμενοι με τον κλήρο και τον λαό δίνουν ισχυρή μαρτυρία αγάπης και αλληλεγγύης. Σάς ευχαριστώ μέσα από τήν καρδιά μου γι’ αυτό, και προσεύχομαι ο Θεός να μας δίνει δύναμη να συνεχίσουμε τον καλό αγώνα.
Θα ήθελα όμως, από την θέση αυτή, νά καταδικάσω τους δουλέμπορους, να καταδικάσω κάθε άνθρωπο που εκμεταλλεύεται τον πόνο και την αγωνία αυτών των ανθρώπων κάθε ενέργεια απαξίωσης του ανθρωπίνου προσώπου και να απευθύνω έκκληση ενότητος, έκκληση συνέσεως, έκκληση διατηρήσεως της ειρήνης, κυρίως προς τους ευρωπαίους ηγέτες, πρός όλους όσους πιστεύουν στις αρχές και αξίες των ιδρυτών της ευρωπαϊκής πορείας και ενώσεως. Η πατρίδα μας πρόσφερε, πλήρωσε και μετανόησε. Καιρός είναι τώρα να προσφέρουν και οι ευρωπαίοι εταίροι μας, να επιδείξουν αλληλεγγύη και να συλλογισθούν το μέλλον της γηραιάς ηπείρου.
Δεν φοβόμαστε το Ισλάμ. Όσους παρερμηνεύουν το Ισλάμ απορρίπτουμε. Εκείνους που έχοντας ως αφετηρία διαφορετικές ερμηνείες του Ισλάμ, προκαλούν θρησκευτικούς φανατισμούς και εξυπηρετούν αλλότριες επιδιώξεις. Ο γνωστός Γερμανός θρησκειολόγος Rudolf Otto είπε πριν από 80 χρόνια: «Όταν οι θρησκείες ξεκινούν τον πόλεμο, τότε ξεκινά το τέλος του πολιτισμού». Επιβάλλεται λοιπόν να επικρατήσει η ειρήνη, να επιδειχθεί σύνεση και να καθιερώσουμε τη συνεργασία όλων των πλευρών που σήμερα αντιμάχονται. Έχουμε χρέος να στηρίξουμε τον δοκιμαζόμενο άνθρωπο, να προσφέρουμε αμέριστη αγάπη και συμπαράσταση στο κόσμο. Έχουμε ωστόσο και υποχρέωση να κρατήσουμε ξεκάθαρες τις κόκκινες γραμμές που δεν θα θέτουν σε κίνδυνο την ταυτότητά μας, την παράδοσή μας, την εθνική και εδαφική μας ακεραιότητα, την Ορθοδοξία και τον Ελληνοχριστιανικό πολιτισμό μας.
Γνωρίζω, πως, σας κούρασα αδελφοί μου, θεωρώ όμως πως είναι ώρα να πούμε ξεκάθαρες αλήθειες και ζητώ τη συμπαράστασή σας προς την επίτευξη αυτού του σκοπού. Δεν πρέπει να αφήσουμε σε κανέναν να χρησιμοποιήσει την Εκκλησία μας για αλλότριους σκοπούς, και θα ήθελα για ακόμη μία φορά να επαναβεβαιώσω την διάθεση της Εκκλησίας της Ελλάδος να συνεργασθεί με την Πολιτεία και όλους τους κοινωνικούς φορείς για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της προσφυγικής κρίσεως.
Έχουμε να συζητήσουμε τα εξής θέματα
α ) «Περί της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου»,
β) «Περί της Διδασκαλίας του μαθήματος των Θρησκευτικών εν τη στοιχειώδη και Μέσην Εκπαίδευσιν»,
γ) «Τροποποίηση δύο κανονισμών και λήψη αποφάσεων».
Ευχαριστούμε τούς αγαπητούς αδελφούς μας Ηλείας κ. Γερμανόν, Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεον και Ύδρας, Σπετσών και Αιγίνης κ. Εφραίμ που ανέλαβαν τον φόρτο των Εισηγήσεων. Στη συνέχεια θα προβούμε στη πλήρωση της Ιεράς Μητροπόλεως Καρπενησίου, κατόπιν της παραιτήσεως του Σεβασμιωτάτου αγίου πρ. Καρπενησίου κ. Νικολάου, τον οποίον και ευχαριστούμε δημοσίως για την πολυετή προσφορά του στην Εκκλησία, για τον πνευματικό του λόγο και για την ουσιαστική του συμβολή στην οργάνωση της τοπικής του Εκκλησίας.
Αναφορικά με το κρίσιμο θέμα της Πανορθοδόξου Συνόδου θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο για τον αγώνα που έδωσε ούτως ώστε να πραγματοποιηθεί τον προσεχή Ιούνιο, στην Κρήτη, το ιστορικό αυτό εκκλησιαστικό γεγονός και να υπογραμμίσω την μεγάλη σημασία της μαρτυρίας της Ορθοδόξου ενότητος προς τον λοιπό χριστιανικό κόσμο. Είναι ιδιαιτέρως σημαντικό να δώσουμε την κοινή αυτή μαρτυρία μέσα από τις τοπικές αδελφές Εκκλησίες και οι αδελφοί Προκαθήμενοι να μοιραστούμε το κοινό ποτήριο της ζωής, διατρανώνοντας την ευχαριστιακή μας ταυτότητα και διακονία, και να απευθύνουμε μήνυμα ζωής και ελπίδος προς τους εγγύς και τους μακράν.
Από την άλλη θα εξετάσουμε το ζήτημα του μαθήματος των θρησκευτικών. Κρίσιμο και σημαντικό θέμα για το ήθος των παιδιών μας, την εσωτερική τους καλλιέργεια και την γνώση του πλούτου της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας. Πολλά έχουν διατυπωθεί για το μέλλον του μαθήματος. Καταθέτω λίγες σκέψεις που πιστεύω θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε την ουσία του προβλήματος. Αυτό άλλωστε θα πράξει και ο Σεβ.Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος και τον ευχαριστώ. Φρονώ ότι πρέπει να ξεκαθαρίσουμε την υποχρεωτικότητα του μαθήματος, την τήρηση των ωρών διδασκαλίας στο τρέχον πρόγραμμα και τον Ορθόδοξο χαρακτήρα του. Όλα τα άλλα μπορούν και πρέπει να συζητηθούν, δεδομένων των νέων προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε, τα τρία όμως παραπάνω σημεία πρέπει να είναι η αρχή και η βάση κάθε διαλόγου με το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Περαίνοντας, Σεβ. άγιοι αδελφοί, επιτρέψτε μου να ευχηθώ να εισέλθουμε υγιείς προς την πορείαν της μετανοίας της μεγάλης Τεσσαρακοστής, να εορτάσουμε την Ανάσταση του Κυρίου μας και να δώσει ο Θεός καλλίτερες ημέρες για την πατρίδα μας. Η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας, θα συνεχίσει να επαγρυπνεί, να προσεύχεται και να δίδει την ορθή μαρτυρία του Λόγου της αληθείας, του μηνύματος της ειρήνης, της εν Χριστώ αγάπης και της καταλλαγής.
Σας ευχαριστώ!
Εκ του Γραφείου Τύπου της Ιεράς Συνόδου
φωτογραφίες: Χρήστος Μπόνης