Ιερά Μονή Αγίας Παρασκευής στη χαράδρα του Βίκου
Μονή Αγίας Παρασκευής: στο πέτρινο μπαλκόνι του Βίκου
Το μοναστήρι της Αγίας Παρασκευής, αν και είναι εγκαταλελειμμένο, εντυπωσιάζει, καθώς βρίσκεται στην άκρη του φαραγγιού του Βίκου, στα Ζαγοροχώρια. Ιδρύθηκε το 1413–1414. Αποτελείται από ένα μικρό πετρόκτιστο παρεκκλήσι, το παλαιότερο διατηρημένο στο Ζαγόρι και προσφέρει πανοραμική θέα στο φαράγγι.
Σύμφωνα με επιγραφή πάνω από την πύλη του, η ίδρυση πραγματοποιήθηκε όταν ο τοπικός ηγέτης της Ηπείρου ήταν ο Δεσπότης Κάρολος Α΄ Τόκκος. Χτίστηκε από τους κατοίκους του γειτονικού χωριού Βίτσα και με τα προσωπικά έξοδα ενός ντόπιου άρχοντα, του βοεβόδα Μιχαήλ Θεριανού. Η παράδοση αναφέρει ότι ο Θεριανός έχτισε το μοναστήρι ως πράξη ευχαριστίας για την σωτηρία της κόρης του, που υπέφερε από μια ανίατη ασθένεια.
Η εκκλησία είναι μια μικρή βασιλική, με μόνο έναν σηκό και ξύλινη στέγη, που περιβάλλεται από τα κελιά των μοναχών. Οι τοιχογραφίες του ναού χρονολογούνται, εν μέρει, από τις αρχές του 15ου αιώνα. Στο βόρειο τεἰχος υπάρχει τοιχογραφία (κτητορική παράσταση) του δωρητή Θεριανού, της συζύγου και των παιδιών του. Οι απεικονίσεις είναι ενδεικτικές του κώδικα ενδυμασίας εκείνης της εποχής. Τα ρούχα των ευεργετών είναι πολυτελή με πλούσια κεντημένα υφάσματα, φαρδιές πλεξούδες και κρόσσια. Η κόρη του, η Θεοδώρα, φοράει λευκό μαντήλι στο κεφάλι της, το οποίο είναι τυλιγμένο γύρω από το λαιμό της. Οι τοιχογραφίες στο νότιο τείχος χρονολογούνται από τη σχετική επιγραφή, γύρω στο 1689. Φαίνεται ότι ο ναός είχε καταστραφεί εν μέρει, με αποτέλεσμα να χρειαστεί να ξανακτιστεί το νότιος τείχος.
Το μοναστήρι είναι χτισμένο στην άκρη ενός βράχου που βρίσκεται πάνω από το φαράγγι του Βίκου. Το πλησιέστερο χωριό, το Μονοδένδρι, απέχει 15 λεπτά με τα πόδια.Από τη βεράντα του παρεκκλησίου, που έχει σχεδιαστεί κατάλληλα, οι επισκέπτες μπορούν να δουν με ασφάλεια από ψηλά,στο φαράγγι.
Ορισμένες σπηλιές βρίσκονται στη μέση της βραχώδους πλευράς του Βίκου, βόρεια και ανατολικά του μοναστηριού, όπου οι ερημίτες και οι διωγμένοι Χριστιανοί αναζήτησαν καταφύγιο κατά τους Οθωμανικούς χρόνους.Επιπλέον, για τον ίδιο λόγο, χτίστηκαν ορισμένες μικρές κατοικίες περί το 1816.
