Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στο Δρυόβουνο Κοζάνης – Το Αγίασμα του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού
Του Συμεών Τριανταφυλλίδη
Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός και το Αγίασμα
Το γεγονός της επίσκεψης του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού στη συγκεκριμένη περιοχή κατέστησε το μοναστήρι της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στο Δρυόβουνο Κοζάνης, γνωστό στο πανελλήνιο και όχι μόνο.
Μια επιδημία που μάστιζε την περιοχή οδήγησε τον Άγιο Κοσμά, πέρα από την διδασκαλία του θείου λόγου, να αφοσιωθεί στην φροντίδα των μοναχών που είχαν ασθενήσει βαριά.
Σύμφωνα με επικρατούσες μαρτυρίες, ο Άγιος έφερε στο μοναστήρι νερό από κοντινή πηγή, ενώ στη συνέχεια τελέστηκε η ακολουθία του Αγιασμού. Οι μοναχοί το ήπιαν και θεραπεύτηκαν. Έκτοτε από το σημείο αυτό αναβλύζει διαρκώς Αγίασμα.
Στην πορεία των χρόνων διαμορφώθηκε παρεκκλήσι του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, όπου είναι προσβάσιμο σε επισκέπτες έως σήμερα.
Το μοναστήρι της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος δεσπόζει σε μια δασώδη ορεινή τοποθεσία, υψομέτρου 1000 μέτρων, στη βόρεια πλευρά της γραφικής πόλης της Σιάτιστας, πλησίον του χωριού Δρυόβουνο Κοζάνης.
Ίδρυση της Μονής
Είναι το παλαιότερο μοναστήρι στο νομό Κοζάνης και η ίδρυσή του χρονολογείται στο 1592. Σύμφωνα με επιγραφή που βρίσκεται τοποθετημένη στο εσωτερικό υπέρθυρο του κυρίως ναού, στο καθολικό της Μονής, ο ναός «εθεμελιώθη εκ βάθρου» το 1592 και «ανηγέρθη και ανεστορήθη» το 1652. Με βάση αυτή την επιγραφή η θεμελίωση του πιθανολογείται να ξεκίνησε το 1592, στην συνέχεια για κάποιο λόγο οι εργασίες κατασκευής σταμάτησαν και τελικά ολοκληρώθηκαν το 1652 με την αγιογράφηση του κυρίως ναού.
Να σημειωθεί ότι στην επιγραφή γίνεται αναφορά σε κτήτορες ιερομόναχους, επομένως επρόκειτο εξ αρχής για μοναστήρι. Το 1632 πάντως στη συγκεκριμένη περιοχή υπήρχε μοναστήρι, γεγονός που αποδεικνύεται από ένα αργυρό θυμιατήρι, που φυλάσσεται σήμερα στην Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Μικροκάστρου. Στο κειμήλιο αυτό υπάρχει επιγραφή ότι είναι «του Σωτήρος Χριστού», δηλαδή ότι προέρχεται από το μοναστήρι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στο Δρυόβουνο.
Επίσης, έχει διατυπωθεί η άποψη ότι η ίδρυση της μονής χρονολογείται πολύ παλαιότερα και ειδικότερα το 1101. Η άποψη αυτή βασίζεται στις μαρτυρίες της εν λόγω χρονολογίας που ήταν αποτυπωμένη παλαιότερα στον τρούλο του Καθολικού και με τον καιρό σβήστηκε. Η ενδεχόμενη όμως ύπαρξη παλαιότερου ναού, στη θέση του οποίου χτίστηκε ο ναός που σώζεται έως σήμερα, δεν αποδεικνύεται από γραπτές πηγές.
Το 12ο αιώνα η περιοχή υπαγόταν πνευματικά στην επισκοπή Καστορίας. Στα αρχεία όμως της Ιεράς Μητροπόλεως Καστορίας δεν γίνεται αναφορά σε μοναστήρι για την περιοχή του Δρυόβουνου.
Το μοναστήρι αρωγός στις δύσκολες περιόδους του Ελληνικού Έθνους
Η Ιερά Μονή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στο Δρυόβουνο χάραξε την δική του πορεία στο βάθος της ιστορίας.
Το μοναστήρι τις δύσκολες περιόδους που διένυσε το Ελληνικό Έθνος, αποτέλεσε κρησφύγετο πολλών καταδιωκόμενων πολέμου και όλων όσων χρήζαν ανάγκη βοηθείας. Σε εμπόλεμες περιόδους προσέφερε στον άμαχο και μάχιμο πληθυσμό αγαθά, αποτελώντας παράλληλα αποθήκη πολεμοφοδίων και ορμητήριο οπλαρχηγών.
Άξιο αναφοράς είναι το γεγονός ότι, στη συγκεκριμένη Μονή, σε αυτές τις δύσκολες περιόδους, κατέφυγαν και φιλοξενήθηκαν προσωπικότητες της ιστορίας. Ο αδερφός του Ρήγα Φεραίου, Δημήτριος, ο Καπετάν Βάρδας και ο Παύλος Μέλας ήταν κάποιοι από αυτούς όπου βρήκαν καταφύγιο εκεί. Το 1943 το μοναστήρι κάηκε από τους Ιταλούς εισβολείς, μαζί και τα ανεκτίμητης ιστορικής σημασίας αρχεία τους. Η ανακαίνιση της Μονής ξεκίνησε το 1996.
Σήμερα στην συγκεκριμένη μονή εγκαταβιώνουν περίπου 15 μοναχοί και ανήκει στην πνευματική δικαιοδοσία της Ιεράς Μητροπόλεως Σισανίου και Σιατίστης. Ηγούμενος και πνευματικός πατέρας της αδελφότητας είναι ο Γέροντας Στέφανος, όπου πρόσφατα χειροθετήθηκε Αρχιμανδρίτης του Οικουμενικού Θρόνου από το Πατριαρχείο σε ανάλογη τελετή στο Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Δημητρίου Σιατίστης.
