Ιεραρχία: Η στήριξη του θεσμού της Οικογένειας και η αντιμετώπιση της βίας στο επίκεντρο
Συνήλθε σήμερα, Πέμπτη 3 Οκτωβρίου 2024, στη δεύτερη Τακτική Συνεδρία της η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος, υπό την Προεδρία του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου, στην Αίθουσα Συνεδριών της Ιεράς Συνόδου της Ιεραρχίας.
Μετά την προσευχή, ανεγνώσθη ο Κατάλογος των συμμετεχόντων Ιεραρχών και διαπιστώθηκε απαρτία. Κατόπιν επικυρώθηκαν τα Πρακτικά της χθεσινής Συνεδρίας.
Ακολούθως, σύμφωνα με την Ημερησία Διάταξη, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης κ. Φιλόθεος, ανέγνωσε την Εισήγησή του, με θέμα: «Η Στήριξη στον Θεσμό της Οικογένειας: Πρακτική Διάσταση».
Στον πρόλογο της Εισήγησής του, αφού χαρακτήρισε το θέμα ως καίριας σημασίας για την Εκκλησία μας και ιδιαιτέρως στην ραγδαίως μεταβαλλόμενη εποχή μας, ο Σεβασμιώτατος τόνισε ότι η σημερινή «Μετανεωτερική» εποχή έχει κεντρικό χαρακτηριστικό την «ρευστή ταυτότητα», η οποία διαμορφώνεται μέσα από την ενίσχυση και προβολή της εκπλήρωσης κάποιας επιθυμίας και του δικαιωματισμού του αυτοπροσδιορισμού, αντί της ηθικής και της αξίας του «ανήκειν» στην κοινότητα, στο σύνολο ή ακόμη και σε μια συγκεκριμένη δυαδική σχέση με δέσμευση. Γι’ αυτό και «στο πλαίσιο αυτό οι θεσμοί τόσο της Εκκλησίας, όσο και της παραδοσιακής Οικογένειας, αποτελούν στόχο αρνητικής κριτικής ή και εστιασμένης αποδόμησης, αφού: α) συνιστούν θεσμούς που απαιτούν μακροχρόνια δέσμευση σε συγκεκριμένο πλαίσιο, β) προσδίδουν στα μέλη τους ορισμένη ταυτότητα και γ) υπάρχει έντονη προβολή, κυρίως στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και στα κοινωνικά δίκτυα, των αρνητικών φαινομένων που μπορεί να εκδηλώνονται στο πλαίσιο των δύο θεσμών, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται επικοινωνιακά η παραδοσιακή οικογένεια σαν ένας κοινωνικός θεσμός που ‘’γεννά’’ προβλήματα, χωρίς αντίστοιχη επιστημονική τεκμηρίωση· και μάλιστα όταν η όντως λειτουργική οικογένεια είναι διαχρονικά αποδεδειγμένο ότι αποτελεί παράγοντα προφύλαξης και διαφύλαξης της ψυχικής υγείας παιδιών και γονέων».
Ακολούθως, αφού απαρίθμησε συνοπτικά τις θεωρούμενες λειτουργικές δυσχέρειες σχετικά με την παραδοσιακή οικογένεια, οι οποίες, όπως ο Σεβασμιώτατος επισήμανε, μαζί με τον ατομοκεντρικό τρόπο της σύγχρονης πραγματικότητας οδηγούν όλο και περισσότερα ζευγάρια στην διάρρηξη της συζυγικής σχέσης, τον χωρισμό και το διαζύγιο, πρότεινε τις ακόλουθες δράσεις έμπρακτης στήριξης της Οικογένειας από μέρους της Εκκλησίας, που πρώτιστα εστιάζουν στην πρόληψη και ακολούθως στην αντιμετώπιση των προβλημάτων:
Κατάρτιση κληρικών και εν γένει εκκλησιαστικών στελεχών.
Έρευνα καταγραφής οικογενειακών προβλημάτων.
Προβολή της ελληνικής παραδοσιακής Οικογένειας ως προτύπου σύγχρονης Οικογένειας.
Δημιουργία Σχολής Υποψηφίων Εγγάμων.
Δημιουργία Κεντρικού Ταμείου Ενισχύσεως Κυήσεων.
Ενίσχυση και ανάπτυξη των Σχολών Γονέων.
Δημιουργία Βιωματικών Ομάδων Γονέων.
Επιμόρφωση παιδιών και εφήβων σε ζητήματα δημιουργίας οικογένειας και σχέσης για γάμο μέσω των τριών κατηχητικών βαθμίδων.
Λειτουργία Κατασκηνωτικού Τριημέρου για οικογένειες.
Ενεργοποίηση και ενίσχυση του θεσμού των Επιτροπών Γυναικείων Θεμάτων των Ιερών Μητροπόλεων.
Δημιουργία Γραφείου Στήριξης Οικογένειας.
Δημιουργία Γραφείου Ενδοοικογενειακής Βίας.
Δημιουργία Σταθμού Ψυχικής Υγείας της Οικογένειας.
Δημιουργία Σταθμού Υπηρεσιών για οικογένειες με άτομα εξαρτημένα από ουσίες, τυχερά παίγνια ή διαδίκτυο.
Δράσεις στήριξης ειδικών κατηγοριών οικογενειών.
Στον σύντομο επίλογο της Εισήγησής του ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης κ. Φιλόθεος τόνισε ότι «πέρα από τις ανθρώπινες προτάσεις, η Εκκλησία έχει πάντοτε τα δικά της καταξιωμένα και αποδοτικά μέσα, την προσευχή, την ασκητική βιοτή, την εγρήγορση και την νίψη, για να μπορεί να διαλέγεται με το εκάστοτε παρόν και διακρίνοντας το μέλλον, να θεμελιώνει τη δράση της στο σήμερα».
Επακολούθησε γόνιμος διάλογος επί της Εισηγήσεως, κατά τον οποίο έλαβαν τον λόγο πολλοί Σεβασμιώτατοι Αρχιερείς.
Μετά το διάλειμμα, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δράμας κ. Δωρόθεος ανέγνωσε την Εισήγησή του, με θέμα: «Βία, παραβατικότητα (ενδοοικογενειακή, ενδοσχολική) και Εκκλησία». Στον Πρόλογο αυτής, υπογράμμισε ότι τα εν λόγω φαινόμενα παρουσιάζουν έξαρση σε παγκόσμιο επίπεδο γι’ αυτό και επιβάλλεται η ενεργοποίηση των θεσμών της κοινωνίας σε διάλογο σχετικά με τους τρόπους αντιμετώπισής τους, στον οποίο η Εκκλησία δεν μπορεί παρά να είναι παρούσα μέσα από τη δική της οπτική, που απορρέει από την πνευματική της παράδοση και την ευαγγελική αλήθεια.
Ακολούθως, αφού παρουσίασε εκτενώς τα δεδομένα του προβλήματος χρησιμοποιώντας και στατιστικά στοιχεία, αναφέρθηκε στην αντιμετώπιση του προβλήματος εξ επόψεως εκκλησιαστικής, τονίζοντας ότι «η ρίζα του κακού δεν βρίσκεται στις κοινωνικές συνθήκες ή στα συστήματα ελέγχου, αλλά στα πολιτισμικά πρότυπα και τα νοήματα, με τα οποία τροφοδοτείται και καλλιεργείται η προσωπικότητα του ανθρώπου». Οι άνθρωποι που καταφεύγουν στην κάθε μορφής βία το κάνουν επειδή έτσι αισθάνονται ή πιστεύουν ότι είναι δυνατοί, αυτή η αίσθηση όμως είναι προϊόν αιχμαλωσίας του ανθρώπου στην πεπτωκυία κατάσταση, στην οποία ο νους και η καρδιά του διακατατέχονται από τη φαντασίωση της παντοδυναμίας και της κυριαρχίας. «Η κατάσταση αυτή», υπογράμμισε ιδιαιτέρως, «συνιστά μια ποιμαντική πρόκληση για την Εκκλησία, καθώς καλείται με τη μαρτυρία της ευαγγελικής αλήθειας να κρατήσει ορατή την οδό διαφυγής από αυτή την αιχμαλωσία».
Στη συνέχεια, ο Σεβασμιώτατος Εισηγητής κατέθεσε προτάσεις για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής και ενδοσχολικής βίας και παραβατικότητας, οι οποίες συνοπτικά είναι οι ακόλουθες:
Η εξέλιξη των Γραφείων Γάμων των Ιερών Μητροπόλεων σε Γραφεία Συμβουλευτικής για να διαδραματίσουν προληπτικό ρόλο ως προς την εκδήλωση συμπεριφορών βίας μέσα στην οικογένεια, καθώς και η διοργάνωση μιας σειράς επιμορφωτικών συναντήσεων των αρμόδιων στελεχών των Μητροπόλεων.
Η συζήτηση του θέματος της ενδοοικογενειακής βίας στις ιερατικές συνάξεις των Μητροπόλεων και η διακονία του έργου της συμβουλευτικής στο ενοριακό επίπεδο.
Η συζήτηση του θέματος της ενδοοικογενειακής βίας στις συνάξεις των πνευματικών.
Η έκδοση συμβουλευτικού εγχειριδίου, το οποίο θα απευθύνεται σε ιερείς και στελέχη Μητροπόλεων, στο οποίο θα υπάρχουν σχετικές αναφορές περί της ενδοοικογενειακής και νεανικής βίας που πραγματοποιήθηκαν σε συνέδρια Μητροπόλεων και κοινές διοργανώσεις θεολόγων, ψυχιάτρων και ψυχολόγων.
Η ενίσχυση από μέρους της Εκκλησίας των δράσεων ανάπτυξης μιας υγιούς ομαδικότητας των νέων μέσω των λατρευτικών συνάξεων, των νεανικών ενοριακών κέντρων, των κατασκηνώσεων κ.ά., με σκοπό την πρόληψη για κάθε βαθμό εξέλιξης του προβλήματος.
Η συνεργασία της Εκκλησίας με τις αρμόδιες υπηρεσίες της Πολιτείας και η δημόσια υποστήριξη των προσπαθειών για τον τερματισμό της ενδοοικογενειακής και νεανικής βίας.
Στον επίλογό του, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Δράμας κ. Δωρόθεος σημείωσε συμπερασματικά ότι έχοντας ως αφετηρία την αναγέννηση της ησυχαστικής παράδοσης, η οποία έχει πραγματοποιηθεί κατά τη διάρκεια της τελευταίας πεντηκονταετίας στα μοναστικά κέντρα της Εκκλησίας μας, «είναι ανάγκη να αγωνιστούμε για τη σωστή πνευματική τροφοδοσία της κοινωνίας μας μέσα στο σύγχρονο αντίξοο πολιτισμικά περιβάλλον. Είναι ανάγκη με τις σωστές οργανωτικές πρωτοβουλίες να επιδιώξουμε την αποδυνάμωση των πολιτισμικών προτύπων, από τα οποία απορρέουν τόσο η ενδοοικογενειακή όσο και η νεανική βία, αλλά και κάθε άλλη μορφή βίας. Η κατάσταση της κοινωνίας μας ως προς το ζήτημα, παρά τις άμεσες και μακροπρόθεσμες προσπάθειες που μπορεί και πρέπει να γίνουν, μπορεί να συνεχίσει να είναι μία κατάσταση αιχμαλωσίας σε αυτές ή άλλες θλιβερές μορφές παθογένειας. Ωστόσο η δική μας διακονία – πιστή στο κάλεσμα του Κυρίου – είναι ανάγκη να καταβάλει κάθε προσπάθεια, ώστε να κρατήσει ορατό το μονοπάτι της συμφιλίωσης και της υπακοής στο θέλημα του Θεού».
Επακολούθησε εκτενής διάλογος επί της Εισηγήσεως, κατά τον οποίο έλαβαν τον λόγο πολλοί Σεβασμιώτατοι Αρχιερείς.
Η Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας θα συνεχίσει τις εργασίες Της αύριο Παρασκευή, 4 Οκτωβρίου ε.έ.
