Ιερατική Σύναξη Μητρόπολης Δημητριάδος: Σταυρός και Ανάσταση στη Θεολογία του Αποστόλου Παύλου
Η Ε΄ Γενική Ιερατική Σύναξη της Ιεράς Μητροπόλεως Δημητριάδος, για το τρέχον ιεραποστολικό έτος, πραγματοποιήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου 2017 στο Συνεδριακό Κέντρο Θεσσαλίας. Οι φετινές Ιερατικές Συνάξεις περιστρέφονται γύρω από το πρόσωπο του Αποστόλου των Εθνών Παύλου.
Την πρώτη εισήγηση στην ιερατική σύναξη έκανε η κ. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη, Επίκουρη Καθηγήτρια της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ., με θέμα «Η περί Σταυρού και Αναστάσεως του Κυρίου διδασκαλία του Αποστόλου Παύλου».
Η ομιλήτρια επεσήμανε ότι «συνοπτικά, το κήρυγμα του Παύλου θα μπορούσε να κατανοηθεί ως μία αφήγηση, με τρία βασικά μέρη: την ενανθρώπηση του Ιησού Χριστού, τον Σταυρό και την Ανάστασή του, που αποτελούν αποφασιστικό σημείο μέσα στην ιστορία αυτού του κόσμου και στην ιστορία της Θείας Οικονομίας». Αναφερόμενη στο «Σκάνδαλο του Σταυρού», τόνισε ότι «υπενθυμίζοντας ο απόστολος Παύλος στους Κορίνθιους το κήρυγμά του, όταν ήταν ανάμεσά τους, υπογραμμίζει τη δυσκολία και το παράδοξο αυτού του κηρύγματος: ο εσταυρωμένος Χριστός αποτελεί θεολογικό σκάνδαλο για τους Ιουδαίους (Α΄ Κορ 1,23· Γαλ 5,11) και μωρία για τους εθνικούς. Με αυτή τη συνοπτική διατύπωση ο Παύλος παραπέμπει στην ιστορική πραγματικότητα του ελληνορωμαϊκού κόσμου και στο αποτρόπαιο του σταυρικού θανάτου ως μέσου εκτέλεσης. Όμως, αυτός ο τραγικός θάνατος αποτελεί για τον Παύλο έκφραση της αγάπης του Θεού και σημείο της σοφίας του. Με αυτόν τον τρόπο ο απόστολος αντιστρέφει την πολιτισμική κλίμακα των συγχρόνων του κι αυτό το οποίο καταλαμβάνει την κατώτερη θέση στον κόσμο των ακροατών του, ο ταπεινωτικός και οδυνηρός Σταυρός, καθίσταται μέτρο της αγάπης και της σοφίας του Θεού και υπόσχεση της μελλοντικής δόξας των πιστών. Αναμφισβήτητα εδώ αυτό που στην πραγματικότητα αμφισβητείται είναι κάθε ανθρώπινη κατάφαση και βεβαιότητα η οποία στηρίζεται στο αξιακό σύστημα ενός κόσμου που όμως βρίσκεται κάτω από το κράτος της αμαρτίας και του θανάτου. Το Πνεύμα του Θεού, ωστόσο, μπορεί να οδηγήσει τους πιστούς να κατανοήσουν το παράδοξο της σοφίας του Θεού που κρύβεται πίσω από το γεγονός του Σταυρού».
Ακολούθως, η κ. Τσαλαμπούνη μίλησε για την δύναμη της Ανάστασης και παρατήρησε σχετικά: «Το κήρυγμα του Παύλου, λοιπόν, σύμφωνα με τη δική του δήλωση μπορεί να συνοψισθεί στο γεγονός του Σταυρού. Στη σκέψη, όμως, του αποστόλου ο Σταυρός συνδέεται άρρηκτα με το γεγονός της Ανάστασης. Για την ακρίβεια η Ανάσταση είναι εκείνη που δίνει νόημα στον Σταυρό και τον μεταμορφώνει σε δύναμη από κατάρα και ταπείνωση. Σε αυτήν αναφέρεται πάνω από 60 φορές στις επιστολές του. Η Ανάσταση όπως κι ο Σταυρός δεν είναι ιδέες και σύμβολα στη διδασκαλία του αποστόλου Παύλου αλλά ιστορικά γεγονότα, των οποίων όμως η σημασία εκτείνεται πέρα από την ιστορική παρουσία του Ιησού και τα οποία συνδέονται άμεσα με τη σωτηρία… Επιπλέον αποτελούν την καρδιά της χριστιανικής πίστης και ζωής. Η ανάσταση δε δηλώνει μόνο τη νίκη του Χριστού επί του θανάτου και της αμαρτίας, αλλά έχει εφαρμογή και επιπτώσεις στη ζωή των πιστών… Η ανάσταση αποτελεί την εγγύηση για την ζωή και την ανάσταση των πιστών και προσδίδει μία εσχατολογική προοπτική στην ζωή των πιστών μέσα στο χρόνο… Χωρίς την ανάσταση η ανθρώπινη πίστη χάνει το περιεχόμενό της και η ζωή του ανθρώπου στερείται κάθε ελπίδας».
Τέλος, η ομιλήτρια μίλησε για την ιστορία υπό το πρίσμα του Σταυρού και της Ανάστασης: «Η σύνδεση Σταυρού και Ανάστασης κι οι ανθρωπολογικές και σωτηριολογικές προεκτάσεις που έχουν αυτά τα δύο γεγονότα οδηγούν σε έναν διαφορετικό τρόπο κατανόησης της ιστορίας και της παρουσίας του ανθρώπου μέσα στον κόσμο. Από όσα ήδη αναφέρθηκαν καθίσταται σαφές ότι ο Σταυρός κι η Ανάσταση αναφέρονται στο παρελθόν, έχουν σημασία για το παρόν και νοηματοδοτούν το μέλλον. Αποτελούν μοναδικά στην ιστορία αυτού του κόσμου γεγονότα με συνέπειες όμως που σπάζουν το φράγμα του παρόντος και εκτείνονται μέχρι τα έσχατα».
Επόμενος ομιλητής ήταν ο Πρωτ. Αθανάσιος Γκίκας, Αναπληρωτής Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ., ο οποίος ανέπτυξε το θέμα «Η σοφία του κόσμου μωρία παρά τω Θεώ εστίν: Η σταυροαναστάσιμη ζωή στον σύγχρονο κόσμο».
Στην πρώτη ενότητα ο π. Αθανάσιος ανέπτυξε έναν σχολιασμό του κειμένου της Α΄ προς Κορινθίους επιστολής του Αποστόλου Παύλου (1, 20-31. 2,1-2, 4-8, 13. 3,19-22. και 4, 9-14), με βάση την ερμηνεία του ιερού Χρυσοστόμου. Επισήμανε το γεγονός της μωρίας της ανθρώπινης σοφίας, που αντιστέκεται στο μεγαλείο της αποκαλύψεως του Λόγου του Θεού, προβάλλοντας τη σχετικότητά της και απορρίπτοντας την αληθή σοφία των τέκνων του Θεού.
Στη δεύτερη ενότητα παρουσίασε σύντομα περιστατικά από βίους αγίων που προβάλλουν πρακτικά, πλέον, την αντίφαση μεταξύ της σοφίας του Θεού και της σοφίας των ανθρώπων. Πώς η μωρία εν Χριστώ γίνεται σοφία και επιβεβαιώνει την μωρία της ανθρώπινης σοφίας. Τα παραδείγματα αντλήθηκαν επιλεκτικά από τους βίους των αγίων: Συμεών και Ανδρέου των διά Χριστόν σαλών, Φιλαρέτου του ελεήμονος και Βονιφατίου.
Τέλος στην τρίτη ενότητα ανέφερε σκέψεις/συμπεράσματα που επισημαίνουν τον σταυροαναστάσιμο χαρακτήρα της χριστιανικής ζωής στη σημερινή σύγχρονη κοινωνία. Το φρόνημα του κόσμου διαχρονικά αναπτύσσεται στο δίπολο ηδονή – οδύνη και επιβάλλει στον άνθρωπο την αρχετυπική αστοχία των πρωτοπλάστων, που τους οδήγησε στην πτώση και την καταστροφή. Δηλ. στην αιχμαλωσία του ανθρώπου και τον εγκλωβισμό του στην μωρία της εμπαθούς ζωής. Η ενανθρώπηση του Χριστού, η σταυρική του θυσία και η ανάσταση προσφέρει το περιεχόμενο και τον χαρακτήρα της χριστιανικής ζωής, που εκφράζεται, πλέον, μέσα από το δίπολο οδύνη – ηδονή και αποτελεί την πορεία προς την προσωπική ανάσταση. Αυτό βιώνεται ως σταυροαναστάσιμη εμπειρία ζωής από κάθε πιστό που επιθυμεί να πορεύεται εν Χριστώ με στόχο «μέχρι καταντήσωμεν οι πάντες εις την ενότητα της πίστεως και της επιγνώσεως του υιού του Θεού, εις άνδρα τέλειον εις μέτρον ηλικίας του πληρώματος του Χριστού».
Ακολούθησε συζήτηση επί των εισηγήσεων και η σύνοψη των συμπερασμάτων από τον Πρωτοσύγκελλο της Ιεράς Μητροπόλεως Αρχιμ. Δαμασκηνό Κιαμέτη.
