Καισαριανής Δανιήλ: «Εν ψυχή συντετριμμένη»
Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού κ. Δανιήλ στην Κιβωτό της Ορθοδοξίας
Κατά την πέμπτη Κυριακή των Νηστειών, λάμπει στο πνευματικό στερέωμα της Εκκλησίας η μορφή της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας. Διαβάζουμε γι’ αυτή στο Συναξάριο ότι κατήγετο από την Αίγυπτο ζούσε στην πρότερη νεανική ηλικία της, βίο ακόλαστο με πορνείες και κάθε ηδονική εκτροπή.
Πλησίον του τέλους της ζωής της, συνήντησε ένα ερημίτη ονομαζόμενο Ζωσιμά που είχε μεταβεί στην έρημο προς μείζονα άσκηση την Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, όπως συνηθιζόταν στα Κοινόβια της Παλαιστίνης. Σ’ αυτόν διηγήθηκε την αμαρτωλή ζωήν της, εξομολογήθηκε με δάκρυα ειλικρινούς μετανοίας και τον παρακάλεσε να της φέρει τα άχραντα Μυστήρια, να κοινωνήσει δηλαδή το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Αυτή την επιθυμία της την ικανοποίησε την Μεγάλη Πέμπτη του επομένου έτους που συναντήθηκε με την Οσία. Το ακολουθούν έτος επανήλθε ο αββάς Ζωσιμάς και βρήκε αυτή νεκρά επί της γης απλωμένην και πλησίον αυτής ήτο γραμμένα αυτά: «Αββά Ζωσιμά, θάψον ώδε το σώμα της αθλίας Μαρίας. Απέθανον την αυτήν ημέραν, καθ’ ην εκοινώνησα των αχράντων Μυστηρίων. Εύχου υπέρ εμού». Ο θάνατός της αγίας τάσσεται κατά το έτος τοη΄ (378 μ.Χ.). Από την μελέτη του βίου, αλλά περισσότερο από την μεταστροφή του βίου της Οσίας, λαμβάνουμε τα εξής υψηλά πνευματικά μηνύματα:
1) Τα πάθη της αμαρτίας και μεταξύ αυτών τα ρυπαρά πάθη της πορνείας εμποδίζουν την κοινωνία μας με το πανάγιο Τριαδιό Θεό.
2) Η κοινωνία αποκαθίσταται με την μετάνοια, την θεληματική άρνηση και απόρριψη της αμαρτίας. Αυτή είναι εσωτερική εργασία μας.
3) Η μετάνοια φανερώνεται, εκδηλώνεται εξωτερικά με την διακοπή της πράξεως της αμαρτίας μας.
4) Ο Θεός δίδει χάρη, ευλογία και ενίσχυση στον μετανοούντα αξιώνοντάς του να δέχεται ποικίλες δωρεές που τον ενισχύουν ακόμη περισσότερο στη ζωή, στην θεοφιλή ζωή.
Στην περίπτωση της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας αναφέρεται ο λόγος του αποστόλου Παύλου, ότι «ου δε επλεόνασεν η αμαρτία, υπερπερίσσευσε η χάρις» (Προς Ρωμαίους ε΄, 20).
Το νόημα αυτού του αποστολικού λόγου είναι τούτο, ότι επειδή επερίσσευσε η αμαρτία αυξήθηκε και πολλαπλασιάσθηκε, διά τούτο η χάρις του Θεού επερίσσευσε υπέρ την αμαρτία δηλαδή η χάρις του Θεού αυξήθηκε και πολλαπλασιάσθηκε περισσότερο από την αμαρτία διά μέσου του Χριστού που δεν ελευθέρωσε τους ανθρώπους μόνον από τις αμαρτίες τους, αλλά και τους εδικαίωσε, τους αποκατέστησε και τους εδόξασε κάνοντάς τους από γήινους και φθαρτούς ουράνιους και αθανάτους και από δούλους της αμαρτίας σε Υιούς και κληρονόμους του Ουρανίου Πατρός. Το «υπερεπερίσσευσεν» δηλώνει το πλήθος της χάριτος και την αφθονία, όπως λέγει ο απόστολος Παύλος ότι ο Θεός με την ενέργειά Του και το μυστήριο της σωτηρίας μας θέλει να φανερώσει αιωνίως «τον υπερβάλλοντα πλούτο της αυτού αγαθότητος» (Προς Εφεσίους β΄, 7).
“Της μετανοίας άνοιξον μου πύλας Ζωοδότα ” προσεύχεται ικετευτικά ο πιστός κατά την αγία και μεγάλη Τεσσαρακοστή.
Η μετάνοιά μας είναι βίωμα ζωής όχι μόνο κατά την περίοδο της Τεσσαρακοστής, αλλά διαρκής και συνεχής τρόπος ζωής καθ’ όλη την διάρκεια του επιγείου βίου μας, εφ’ όσον πολεμούμαστε από την πολυειδή και πολύμορφη αμαρτία. Η πνευματική πτώση μας δεν είναι απλώς πιθανή, αλλά τραγική κατάληξη ένεκα του ευολίσθου του νού μας και των επιθυμιών της αμαρτίας που γεννιούνται στη ψυχή μας.
Η αμαρτία σ’ όλη την πορεία της διαπράξεως της, από την προσβολή μέχρι την εκδήλωση της με έργα ή λόγους, μολύνει τον άνθρωπο, διακόπτει την κοινωνία του με τον Θεό και τον οδηγεί στην αιώνια κατάκριση.
Ο απόστολος Πέτρος έκλαυσε πικρά μετά την τριττή άρνηση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού “και εμνήσθη ο Πέτρος του ρήματος Ιησού ειρηκότος ότι πριν αλέκτορα φωνήσαι τρις απαρνήση με· και εξελθών έξω έκλαυσε πικρώς” (Ματθαίου κστ΄ 75). Η πόρνη γυναίκα, που γονάτισε μπροστά στον Κύριο και έπλυνε τα πόδια Του με το ακριβό μύρο και τα ακριβότερα δάκρυα της (Λουκά ζ΄ 36-50). Έτσι η πίστη της την έσωσε, η αγάπη της την οδήγησε στην μετάνοια κι έγινε παράδειγμα μετάνοιας και σωτηρίας.
Ο Κύριός μας που δέχεται των αμαρτωλών την μετάνοια ενώ αντίθετα αποκρούει την Φαρισαϊκή υποκριτική νοοτροπία εκείνων, που δεν αισθάνωνται καμμία ευγνωμοσύνη προς τον Φιλάνθρωπο Κύριο, επειδή θεωρούν ότι δεν οφείλουν στον Θεό τίποτε.
Όλο αυτό το βίωμα μετανοίας εκφράζεται και στο τροπάριο της Στ΄ Ώρας της Μεγάλης Δευτέρας: “Εν ψυχή συντετριμμένη προσπίπτομεν σοι και δεόμεθα σου, Σωτήρ του κόσμου· συ γαρ ει ο Θεός των μετανοούντων”.
