Καισαριανής Δανιήλ: «Ιησούς Χριστός, ο Αμνός του Θεού»
Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού κ. Δανιήλ
Σε πολλά βιβλία της Καινής Διαθήκης[1], ο Χριστός ταυτίζεται με αμνό. Το θέμα αυτό της ταυτίσεως προέρχεται από την Παλαιά Διαθήκη, σύμφωνα με δύο διαφορετικές προοπτικές.
- Ο Δούλος του Γιαχβέ.
Καταδιωγμένος από τους εχθρούς του, ο προφήτης Ιερεμίας παρομοιάζει τον εαυτό του με «αρνίον αγόμενον του θύεσθαι»[2]. Η εικόνα αυτή εφαρμόστηκε κατόπι στο Δούλο του Γιαχβέ, ο οποίος, πεθαίνοντας για να εξιλεώσει τα αμαρτήματα του λαού του, εμφανίζεται «ως πρόβατον επί σφαγήν και ως αμνός εναντίον του κείροντος αυτόν άφωνος»[3]. Το κείμενο αυτό, υπογραμμίζοντας την ταπεινοφροσύνη και την υποταγή του Δούλου, προαγγέλλει με τον καλύτερο τρόπο τη μοίρα του Χριστού, όπως το εξηγεί ο Φίλιππος στον ευνούχο της βασίλισσας της Αιθιοπίας[4]. Οι ευαγγελιστές αναφέρονται σ᾿ αυτό το κείμενο, όταν υπογραμμίζουν ότι ο Χριστός «εσιώπα» μπροστά στα μέλη του Συνεδρίου[5] και δεν απαντούσε καθόλου στον Πιλάτο[6]. Ίσως και ο Ιωάννης ο Βαπτιστής αναφέρεται σ ̓αυτό όταν, σύμφωνα με το 4ο ευαγγέλιο, χαρακτηρίζει τον Ιησού ως τον «αμνό του Θεού τον αίροντα την αμαρτίαν του κόσμου»[7].
Το κείμενο δημοσιεύθηκε στην εφημ. «Κιβωτός της Ορθοδοξίας»
- Ο πασχάλιος Αμνός.
Όταν ο Θεός αποφάσισε να απελευθερώσει τον αιχμάλωτο στους Αιγυπτίους λαό του, παράγγειλε στους Εβραίους να σφάξει κάθε οικογένεια ένα πρόβατο «τέλειον, άρσεν, ενιαύσιον»[8], να το φάνε το βράδυ και να βάψουν με το αίμα του τους παραστάτες της πόρτας τους. Χάρη σ ̓αυτό το «σημείο», θα γλίτωναν από τον εξολοθρευτή άγγελο που θα ερχόταν να πατάξει όλα τα πρωτότοκα των Αιγυπτίων. Εμπλουτίζοντας το αρχικό αυτό θέμα, η Ιουδαϊκή παράδοση έδωσε στη συνέχεια απολυτρωτική αξία στο αίμα του αμνού. «Εξαιτίας του αίματος της Διαθήκης της περιτομής, και εξαιτίας του αίματος του Πάσχα, σας απελευθέρωσα από την Αίγυπτο»[9]. Χάρη στο αίμα του πασχάλιου αμνού, οι Εβραίοι εξαγοράστηκαν από τη δουλεία της Αιγύπτου και μπόρεσαν από τότε να γίνουν «βασίλειον ιεράτευμα», «έθνος άγιον»[10], που συνδέεται με το Θεό με διαθήκη και διοικείται με το Νόμο του Μωυσή. Η χριστιανική παράδοση είδε το Χριστό ως τον αληθινό πασχάλιο αμνό, και η απολυτρωτική αποστολή του περιγράφεται ευρύτατα στη βαπτισματική κατήχηση που αποτελεί το υπόβαθρο της Α΄ Καθολικής επιστολής του Πέτρου, απηχήσεις της οποίας βρίσκονται στα κείμενα του Ιωάννη και στην προς Εβραίους επιστολή. Ὀ Ιησούς είναι ο αμνός[11], ο τέλειος[12], δηλ. ο αναμάρτητος[13] που εξαγοράζει τους ανθρώπους με το αίμα Του[14]. Έτσι τους ελευθέρωσε «από της γης»[15], από τον κόσμο που είναι διεφθαρμένος εξαιτίας της λατρείας των ειδώλων[16], ώστε να μπορούν στο εξής να αποφεύγουν την αμαρτία[17] και να αποτελέσουν το νέο «βασίλειο ιεράτευμα», το αληθινό «άγιον έθνος»[18] που προσφέρει στο Θεό την πνευματική λατρεία μιάς άμωμης ζωής[19]. Εγκατέλειψαν το σκότος της ειδωλολατρίας για να μπουν στο φως της βασιλείας του Θεού[20] αυτή είναι η πνευματική τους έξοδος. Χάρη στο αίμα του αμνού[21], έχουν νικήσει το σατανά, που ο Φαραώ ήταν το σύμβολό του, κι έτσι μπορούν να ψάλλουν την «ωδήν Μωϋσέως και του αρνίου»[22] που εξυμνεί τη λύτρωσή τους.
Η παράδοση αυτή, που βλέπει το Χριστό ως τον αληθινό πασχάλιο Αμνό, ανάγεται στις αρχές του χριστιανισμού.
Ο Παύλος παροτρύνει τους πιστούς της Κορίνθου να ζουν όχι «εν ζυμη κακίας και πονηρίας, αλλ̓ εν αζύμοις ειλικρινείας και αληθείας», αφού «το Πάσχα ημών υπέρ ημών ετύθη Χριστός»[23]. Δεν προτείνει εδώ ο Παύλος μια καινούρια διδασκαλία για το Χριστό-Αμνό, αλλά αναφέρεται στις λειτουργικές παραδόσεις του χριστιανικού Πάσχα, κατά πολύ προγενέστερες των ετών 55- 57, όταν δηλ. έγραφε την επιστολή του. Αν βασιστούμε στη χρονολογία του Ιωάννη, τότε αυτό το ίδιο το γεγονός του θανάτου του Χριστού πρέπει να αποτελεί το θεμέλιο αυτής της παραδόσεως. Ὀ Ιησούς θανατώθηκε την παραμονή της εορτής των αζύμων[24], συνεπώς το απόγευμα της ημέρας του Πάσχα[25], την ίδια ώρα που, σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου, θυσίαζαν στο Ναό τους αμνούς. Μετά το θάνατό Του δεν του έσπασαν τα σκέλη, όπως στους άλλους κατάδικους[26], και ο ευαγγελιστής βλέπει στο γεγονός αυτό την πραγματοποίηση μιάς τελετουργικής διατάξεως που αφορούσε τον πασχάλιο αμνό[27].
Το κείμενο δημοσιεύθηκε στην εφημ. «Κιβωτός της Ορθοδοξίας»
- Ο ουράνιος Αμνός.
Ἠ Αποκάλυψη, διατηρώντας βασικά το θέμα του Χριστού-πασχάλιου Αμνού[28], παραθέτει συνάμα μια συναρπαστική αντίθεση ανάμεσα στην αδυναμία του σφαγιασμένου αμνού και στη δύναμη που του παρέχει η ύψωσή του στον ουρανό. Ο Χριστός, αμνός στο λυτρωτικό Του θάνατο, είναι συνάμα λέων, που η νίκη του ελευθέρωσε το λαό του Θεού, αιχμάλωτο των δυνάμεων του κακού[29]. Ενώ μοιράζεται τώρα το θρόνο του Θεού[30] και δέχεται μαζί του τη λατρεία των ουράνιων όντων[31], να τον που περιβάλλεται με θεία εξουσία. Αυτός εκτελεί τις αποφάσεις του Θεού ενάντια στους ασεβείς[32] και η οργή του τους εμπνέει τρόμο[33], αυτός κατευθύνει τον εσχατολογικό πόλεμο ενάντια στις συνασπισμένες δυνάμεις του κακού και η νίκη του θα Τον αναδείξει «Κύριον κυρίων και Βασιλέα»[34]. Δεν θα ξαναβρεί την αρχική του πραότητα παρά, όταν θα τελεσθούν οι γάμοι του με την ουράνια Ιερουσαλήμ που συμβολίζει την Εκκλησία[35]. Τότε ο Αμνός θα γίνει ποιμήν για να οδηγήσει τους πιστούς στις πηγές του ζώντος ύδατος της ουράνιας μακαριότητας[36].
Παραπομπές:
1.Ιωάννου, Πράξεων, Α΄, Πέτρου και κυρίως Αποκαλύψεως
4. Πράξεων 8, 31-35.
5. Ματθαίου 26, 63.
6. Ἰωάννου 19, 9.
7. Ἰωάννου 1,29. βλ Ἠσαΐου 53,7.12. Ἑβραίους 9.28.
8. Ἐξόδου 12, 5.
9. Βλ. το Ἐξόδου 12.
10. Ἐξόδου 19, 6.
11. Α΄ Πέτρου 1,19. Ιωάννου 1,29. Αποκαλύψεως 5,6.
12. Ἐξόδου 12,5.
13. Α΄ Πέτρου 1,19. Ιωάννου 8,46. Α΄ Ιωάννου 3,5. Εβραίους 9,14.
14. Α΄ Πέτρου 1,18 εξ. Αποκαλύψεως 5,9 εξ. Εβραίους 9,12-15.
15. Ἀποκαλύψεως 14, 3.
16. Α΄ Πέτρου 1,14.18. 4.2 ἑξ.
17. Α΄ Πέτρου 1,15 εξ. Ἰωάννου 1,29. Α΄ Ιωάννου 3,5-9.
18. Α΄ Πέτρου 2,9. Αποκαλύψεως 5,9 εξ. Βλ. Ἐξόδου 19,6.
19. Α΄ Πέτρου 2,5. Εβραίους 9,14.
20. Α΄ Πέτρου 2, 9.
21. Ἀποκαλύψεως 12, 11.
22. Ἀποκαλύψεως 15,3 7.9 εξ. 14-17. βλ Εξόδου 15.
23. Α΄ Κορινθίους 5, 7-8.
24. Ἰωάννου 18, 28. 19, 14-31.
25. Ἰωάννου 19, 14.
26. Ἰωάννου 19, 33.
27. Ἰωάννου 19, 36. Βλ. Εξόδου 12, 46.
28. Ἀποκαλύψεως 5, 9 ἑξ.
29. Ἰωάννου 5,5 ἑξ. 12, 11.
30. Ἰωάννου 22, 1.3.
31. Ἰωάννου 5, 8.13. 7, 10.
32. Ἰωάννου 6, 1.
33. Ἰωάννου 6, 16.
34. Ἰωάννου 17, 14. 19, 16.
35. Ἰωάννου 19, 7. 9. 21, 9.
36. Ἰωάννου 7, 17. Βλ. 14, 4.
Το κείμενο δημοσιεύθηκε στην εφημ. «Κιβωτός της Ορθοδοξίας»
