«Ο σταυρός σου Κύριε, ζωή και ανάστασις υπάρχει τω λαώ σου» ψάλλει η αγία Εκκλησία μας δοξάζουσα τον Σταυρωθέντα Υιό του Θεού. Στη συνέχεια παρατίθενται τρία κείμενα για να μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε το μυστήριο του σταυρικού θανάτου του Κυρίου μας Ιησού Χριστού.
Οι Ευαγγελιστές αναφέρουν, ότι μετά την έκδοσι της αποφάσεως με την οποία καταδικάσθηκε ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, στη θανατική ποινή της σταυρώσεως, οι στρατιώτες που εκτελούσαν την απόφασι αυτή «εξερχόμενοι εύρον άνθρωπον Κυρηναίον ονόματι Σίμωνα· τούτον ηγγάρευσαν ίνα άρη τον σταυρόν αυτού» (Ματθαίου κζ ́ 32, Μάρκου ιε ́ 21, Λουκά κγ ́ 26).
Φαίνεται λοιπόν, ότι ο Κύριός μας αδυνατούσε να σηκώσει τον σταυρό Του. Αυτό οφειλόταν ασφαλώς τόσο στην εξάντλησι που είχε υποστεί από τα πολλά βασανιστήρια και την ολονύκτια ταλαιπωρία της ανακρίσεώς Του, όσο και στο βάρος του σταυρού. Σημειώνεται ότι ο Κύριος μας διήνυσε την απόστασι, που διανύεται σήμερα σε 15 ́, από το Πραιτώριο ως τον Γολγοθά σε τρεις ώρες. Ο σταυρός του Κυρίου μας Ιησού Χριστού ήταν βαρύς επειδή ήταν:
α) Σταυρός οδύνης
Κατά την αποστολική μαρτυρία «Αυτός τας ασθενείας ημών έλαβε και τας νόσους εβάστασεν» (Mατθαίου η ́ 17). Στο σταυρό Του είχαν φορτωθεί όλες οι ασθένειές μας, η κάθε είδους κακοπάθεια και ταλαιπωρία μας, οι διωγμοί, οι εξορίες, η προσφυγιά, η παντοειδής εκμετάλλευσις, όλα τα πάθη των ανθρώπων. Γι’ αυτό ο απόστολος Παύλος μάς προτρέπει να ακολουθούμε το παράδειγμα του Κυρίου μας: «Οφείλομεν δε ημείς οι δυνατοί τα ασθενήματα των αδυνάτων βαστάζειν, και μη εαυτοίς αρέσκειν» (Προς Ρωμαίους ιε ́, 1, βλ. και Προς Ρωμαίους ιε ́ 7). Όταν προσλαμβάνουμε, δεχόμενοι τα προβλήματα των άλλων σαν να είναι δικά μας προβλήματα, τότε δοξάζουμε τον Θεό, όπως και ο Κύριός μας εδόξασε τον Θεό Πατέρα βαστάζοντας τις αμαρτίες μας.
β) Σταυρός αδικίας
Ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός ήταν δίκαιος, δεν παρέβη τις εντολές του Θεού, που τις ετήρησε με ακρίβεια και ζήλο. Τιμωρήθηκε με θάνατο άδικα «αδίκω δίκη του ∆ικαίου κατακριθέντος» κατά την υμνολογία της Εκκλησίας μας (∆οξαστικό των εσπερίων στιχηρών της εορτής της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού). Ότι ο Κύριος, ενώ δεν έπραξε κάτι παράνομο για να τιμωρηθεί, αλλά ήταν αθώος και δίκαιος, και παρά ταύτα τιμωρήθηκε άδικα, μαρτυρούν:
Οι Απόστολοι
Ο ευαγγελιστής Ιωάννης, ως υιός της βροντής, εκήρυξε μεγαλόφωνα στο ευαγγέλιό του, ότι ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός ήτο «πλήρης χάριτος και αληθείας» (Ιωάννου α ́, 14). Ο απόστολος Παύλος εξυμνεί το ηθικό μεγαλείο του Μεγάλου Αρχιερέως Ιησού Χριστού, που θυσίασε την ζωή Του για μας: «Τοιούτος γαρ ημίν έπρεπεν αρχιερεύς, όσιος, άκακος, αμίαντος, κεχωρισμένος από των αμαρτωλών και υψηλότερος των ουρανών γενόμενος» (Προς Εβραίους ζ΄, 26). Ο απόστολος Πέτρος επίσης βεβαιώνει, ότι ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός «αμαρτίαν ουκ εποίησεν» (Α ́ Πέτρου β ́ 22).
Η σύζυγος του Ρωμαίου Επιτρόπου στην Ιουδαία Πιλάτου, η οποία διεμήνυσε στον Πιλάτο που δίκαζε τον Κύριό μ ας Ιησού Χριστό: «Μηδέν σοι και τω δικαίω εκείνω· πολλά γαρ έπαθον σήμερον κατ’ όναρ δι’ αυτόν» (Mατθαίου κζ ́, 19). Ο ευγνώμων ληστής που επετίμησε τον βλάσφημο ληστή, που ειρωνευόταν τον Κύριό μας Ιησού Χριστό, λέγοντάς του: «Ουδέ φοβή συ τον Θεόν, ο τι εν τω αυτώ κρίματι ει; και ημείς μεν δικαίως· άξια γαρ ων επράξαμεν απολαμβάνομεν· ούτος δε ουδέν άτοπον έπραξε» (Λουκά κγ ́ 40 -41).
γ) Γεμάτος φθόνο
Ο ευαγγελιστής Ιωάννης αναφέρει, ότι ο Πιλάτος, επειδή «ήδει γαρ ότι διά φθόνον παρέδωκαν αυτόν» (Ματθαίου κζ ́ 18), προσπάθησε να αθωώσει τον Κύριό μας Ιησού Χριστό, αλλά ματαίως. Βεβαιώνει και ο ευαγγελιστής Μάρκος, ότι ο Πιλάτος «εγίνωσκε γαρ ότι διά φθόνον παραδεδώκεισαν αυτόν οι αρχιερείς» (Μάρκου ιε΄, 10). Οι Ιουδαίοι κινούμενοι από τυφλή εμπάθεια και ασίγαστο μίσος κατά του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, ανέτρεψαν την προσπάθεια του Πιλάτου και ανέλαβαν την ευθύνη της άδικης καταδίκης με μεγάλη προθυμία καταδικασμένοι αυτοκατάκριτοι. «Ο φθόνος ουκ οίδε προτιμάν το συμφέρον», συμπεραίνει η υμνολογία της Εκκλησίας.
δ) Βρώμικος από τις αμαρτίες μας
Στην εποχή που έζησε ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, επικρατούσε η αντίληψι της Παλαιάς ∆ιαθήκης για όσους καταδικάζονταν σε θάνατο με σταύρωσι, ότι ήταν καταραμένοι (∆ευτερονομίου κα ́ 22, 23). Ο απόστολος Παύλος υψηγορεί, ότι ο Θεός Πατέρας «τον γαρ μη γνόντα αμαρτίαν υπέρ ημών αμαρτίαν εποίησεν, ίνα ημείς γενώμεθα δικαιοσύνη Θεού εν αυτώ» (Προς Κορινθίους Β ́ ε ́ 21). Ο ίδιος Απόστολος εξηγεί το μεγαλείο της αγάπης του Θεού που έπεμψε τον υιό Του τον Μονογενή και Αγαπητό να κατακριθεί ως αμαρτωλός, ενώ δεν ήταν αμαρτωλός, και να τιμωρηθεί για μας (Προς Ρωμαίους η΄, 3 και Προς Γαλάτας γ ́, 13). Ο προφήτης Ησαΐας αναφέρει, ότι το μαρτύριο και ο θάνατος του Κυρίου μας Ιησού Χριστού ήταν συνέπεια των αμαρτιών μας. «Ούτος τας αμαρτίας ημών φέρει και περί ημών οδυνάται» (Ησαΐου ν ́, 4-12). Ο Κύριός μας δέχθηκε να υποστεί τον εξευτελισμό Του και το μαρτύριο της θυσίας Του στο σταυρό από αγάπη για μας. Ο απόστολος Παύλος προτρέπει τους πιστούς να αγωνίζονται χωρίς να ντρέπονται, όπως αγωνίσθηκε ο Κύριος κατά της αμαρτίας που γεννά την φθορά, τον θάνατο, την αιώνια ντροπή έχοντας ως πρότυπό τους τον Κύριό μας Ιησού Χριστό (Προς Εβραίους ιβ ́ 2). Ο θεηγόρος απόστολος Παύλος διδάσκει, ότι ο Κύριος Ιησούς Χριστός δεν ντράπηκε να σηκώσει το σταυρό «αισχύνης καταφρονήσας» (Προς Εβραίους ιβ΄, 2). Με την θυσία Του, ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός μάς απάλλαξε από τις συνέπειες των παραβάσεων των εντολών του Θεού, αφού τιμωρήθηκε ο Ίδιος ως παραβάτης τους, ενώ δεν ήταν (βλ. Προς Γαλάτας γ΄, 13). Μόνο ο Υιός του Θεού είχε αυτή την δύναμι να καταφρονήσει την ντροπή ενός εξευτελιστικού θανάτου για να μας απαλλάξει από την αιώνια ντροπή μας για τις αμαρτίες μας.
ε) Τον εβάστασε μόνος
Το βράδυ του αποχαιρετισμού, ο Κύριός μας προφήτευσε λέγοντας στους μαθητές Του, ότι σε λίγο «εμέ μόνον αφήτε· και ουκ ειμί μόνος, ότι ο πατήρ μετ’ εμού εστι» (Ιωάννου ιστ΄, 32). Ήδη στον προφήτη Ησαΐα αναγγέλεται, ότι μόνος Του ο Σωτήρας μας αγωνίσθηκε για την σωτηρία μας: «Εκ των εθνών ουκ εστιν ανήρ μετ’ εμού» (Ησαΐου ξγ΄, 3) και «Ερρύσατο αυτούς ο βραχίων μου» (Ησαΐου ξγ ́, 5). Έτσι, παρηγορεί όλους μας, όταν μόνοι μας σηκώνουμε τους πολλούς σταυρούς των δοκιμασιών της ζωής μας. Όπως, όμως, Εκείνος έτσι και εμείς, δεν είμαστε μόνοι στις δοκιμασίες της ζωής μας. Αν όλοι μάς εγκαταλείψουν, ο Θεός Πατέρας μας δεν θα μας εγκαταλείψει κατά την υπόσχεσί Του στον λαό Του: «Ανδρίζου και ίσχυε, μη φοβού μηδέ δειλιάσης μηδέ πτοηθής από προσώπου αυτών, ότι Κύριος ο Θεός σου ο προπορευόμενος μεθ’ υμών εν υμίν, ούτε μη σε ανή, ούτε μη σε εγκαταλίπη. … Ανδρίζου και ίσχυε, συ γαρ εισελεύση προ προσώπου του λαού τούτου εις την γην, ην ώμοσε Κύριος τοις πατράσιν υμών δούναι αυτοίς, και συ κατακληρονομήσεις αυτήν αυτοίς. Και Κύριος ο συμπορευόμενος μετά σου ουκ ανήσει σε, ουδέ μη σε εγκαταλίπη. Μη φοβού μηδέ δειλιά» (∆ευτερονομίου λα ́ 6-8. Πρβλ. Προς Εβραίους ιγ ́, 5). Εμείς οι πιστοί δεν πρέπει να σταυρώνουμε τους αδελφούς μας με ενέργειες ή λόγους μας που γίνονται σταυρός οδύνης, φθόνου, λάσπης, αδικίας, μοναξιάς γι’ αυτούς.